Ból brzucha może być objawem zwykłej niestrawności lub poważnej choroby. Lekarz na podstawie lokalizacji bólu, jego natężenia i charakteru jest w stanie postawić wstępną diagnozę. Ból brzucha po lewej stronie może wskazywać na choroby trzustki, śledziony lub wrzody żołądka. Natomiast po prawej stronie może świadczyć o kamicy żółciowej, zapaleniu wyrostka robaczkowego lub problemach z wątrobą.
.jpg?1556566364078)
Ból brzucha jest jedną z najczęściej zgłaszanych przez pacjentów dolegliwości. Może świadczyć o zwykłej niestrawności lub poważnej chorobie wymagającej interwencji chirurga. Jeśli pacjent zgłasza się do lekarza tylko z bólem brzucha, proces diagnostyczny będzie długotrwały i żmudny. Lekarz może jedynie postawić wstępną diagnozę na podstawie dokładnej lokalizacji bólu, a także jego charakteru, natężenia oraz objawów towarzyszących. Inną przyczynę będzie miał ten po lewej stronie niż w dole brzucha czy po prawej stronie.
Ból brzucha po lewej stronie
Ból brzucha po lewej stronie naprowadzi lekarza na szukanie przyczyny dolegliwości w chorobach trzustki. Jeśli zlokalizowany jest w lewym nadbrzuszu i promieniuje do pleców, może to być objaw zapalenia trzustki – ostrego lub przewlekłego.
Ostre zapalenie trzustki można rozpoznać po silnym, nagłym i uporczywym bólu, który ustępuje przy pochylaniu się, a nasila się w czasie kaszlu i oddychania. Mogą także pojawić się wymioty i nudności. Przewlekłe zapalenie trzustki także objawia się bólem brzucha po lewej stronie (w nadbrzuszu), ale mniej uporczywym i nasilającym się ból brzucha po jedzeniu.
Pacjenci narzekają ponadto na:
- uczucie pełności w brzuchu,
- wzdęcia,
- nudności,
- tłuszczowe biegunki.
Ból brzucha po lewej stronie jest typowym symptomem powiększonej śledziony lub chorób okrężnicy. Śledziona powiększa się u pacjentów z marskością wątroby, chorobami zakaźnymi lub autoimmunologicznymi. Chorobom śledziony często towarzyszy uczucie pełności. W przypadku chorób okrężnicy pacjenci mają problemy trawienne – głównie zaparcia lub biegunki. Natomiast gniotący i tępy ból brzucha po lewej stronie może też świadczyć o wrzodach żołądka i dwunastnicy.
Ból w dole brzucha
Ból w dole brzucha może wskazywać na problemy jelitowe. Zwłaszcza jeśli jest o charakterze kolkowym, lekarz będzie szukał przyczyny dolegliwości wśród chorób jelita cienkiego lub grubego, takich jak:
- zespół jelita drażliwego,
- niedrożność jelit,
- choroba Leśniowskiego-Crohna.
Podobnie objawia się zapalenie uchyłków, ale wówczas ból stopniowo i powoli narasta.
Bóle w dole brzucha niekoniecznie muszą być objawem chorób układu pokarmowego. Odczuwane przez kobiety mogą sugerować dolegliwości kobiece – zapalenie jajników lub jajowodów. Bólem w dole brzucha objawiają się także choroby układu moczowo, takie jak:
- zapalenie nerek,
- zapalenie pęcherza,
- kolka nerkowa.
Charakterystyczne jest to, że ból w tych chorobach ma najczęściej stały charakter lub występują bóle kolkowe.
Ból brzucha po prawej stronie
Silny i ostry ból brzucha po prawej stronie w okolicy biodra jest typowym objawem zapalenia wyrostka robaczkowego. Oprócz dolegliwości bólowych pacjenci bardzo często wymiotują i mają gorączkę.
Tępy i gniotący ból brzucha po prawej stronie, ale zlokalizowany wyżej, pod łukiem żebrowym i promieniujący do łopatki może świadczyć o kamicy żółciowej. Choroba objawia się dodatkowo nudnościami, wymiotami i wzdęciami.
Jeśli dolegliwość występuje jeszcze wyżej – w nadbrzuszu, jego przyczyną może być zapalenie wątroby. Wśród objawów towarzyszących wymienia się przede wszystkim ciemne zabarwienie moczu, jasne stolce, wymioty, nudności, żółtaczkę, gorączkę, a także ogólne zmęczenie, znużenie i dreszcze.
Ból brzucha po jedzeniu
Charakterystycznym objawem jest ból brzucha nasilający się po jedzeniu. Jeśli dolegliwości pojawiają się głównie po posiłku, ułatwi to lekarzowi postawienie wstępnej diagnozy.
Ból brzucha po jedzeniu może świadczyć o tym, że pacjent cierpi na kamicę żółciową. Choroba objawia się kolką żółciową, czyli napadowym bólem w prawym nadbrzuszu promieniującym do ramienia lub pleców. Dolegliwość może utrzymywać się do 6 godzin. Podobnie jest z zapalaniem wątroby – objaw występuje głównie po posiłku, zwłaszcza ciężkostrawnym. W przypadku wrzodów żołądka ból pojawia się na czczo i ustępuje po posiłku. Odwrotnie jest z chorobą wrzodową dwunastnicy – ból brzucha występuje po jedzeniu.
Co na ból brzucha?
Bólu brzucha nie można lekceważyć, gdyż może być symptomem toczącego się w organizmie procesu chorobowego. Zwłaszcza nagły i ostry ból, któremu towarzyszy krwawienie lub utrata masy ciała, wymaga diagnostyki w trybie pilnym. Natomiast ten o mniejszym natężeniu, utrzymujący się tygodniami, prawdopodobnie jest objawem chorób czynnościowych układu pokarmowego.
Leczenie powinno być uzależnione od jego przyczyny. Przykładowo - zapalenie wyrostka robaczkowego, ostre zapalenie trzustki czy niedrożność jelit wymagają pilnej hospitalizacji. Choroby jelita cienkiego lub grubego, takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejące zapalenie jelita leczy się środkami farmakologicznymi i odpowiednią dietą. Natomiast bóle brzucha będące jedynie objawem zatrucia pokarmowego lub tzw. grypy jelitowej wymagają nawodnienia organizmu i odpoczynku.
Autor: Joanna Woźniak
Czytaj:
- Ból brzucha - przyczyny, leczenie, sposoby
- Co powoduje ból brzucha u noworodka? Objawy, leczenie
- Jak powstaje wzdęcie brzucha? Co oznacza? Leczenie
Bibliografia:
- Kaczka A., Małecka-Panas E., Bóle brzucha, Pediatria i Medycyna Rodzinna 2011, 7 (1), p. 9-16.
- Ross A., LeLeiko N. S., Ostry ból brzucha, Pediatria po Dyplomie Vol. 15 Nr 3, Czerwiec 2011.