Ból mięśni nóg – efekt przetrenowania, czy pierwszy objaw groźnej choroby? W połączeniu z osłabieniem jest typowym symptomem grypy, ale też pierwszym zwiastunem stwardnienia rozsianego. Ból mięśni nóg przy chodzeniu najczęściej ma związek z ich przeciążeniem, ale też może świadczyć o rozwoju miażdżycy. Co robić czując tego typu bolesność? Po pierwsze nie panikować, po drugie – iść do lekarza.
Ból mięśnie nóg
Bóle mięśni nóg są niespecyficznym objawem, mogącym świadczyć zarówno o zwykłym przetrenowaniu czy osłabieniu, jak i rozwoju groźnych dla życia człowieka chorób. Złożona i zróżnicowana patogeneza sprawia, że bóle mięśni nóg są problemem interdyscyplinarnym i stosunkowo trudnym do diagnozowania.
Potencjalnie możliwe przyczyny bólu nóg to:
- przeciążenie, nadmierne rozciągnięcie, urazy,
- skurcze mięśniowe, mięśniowo-powięziowy zespół bólowy,
- wady anatomiczne i zaburzenia szeroko rozumianego układu szkieletowo-mięśniowego,
- schorzenia mięśni (miopatie),
- schorzenia kości,
- schorzenia układu nerwowego, na przykład stwardnienie rozsiane, nerwobóle,
- niedokrwienie, niedotlenienie, niedożywienie, na przykład w przebiegu miażdżycy i zakrzepicy,
- zaburzenia metaboliczne, takie jak cukrzyca i związana z nią neuropatia,
- zaburzenia ruchowe - np. zespół niespokojnych nóg,
- polimialgia reumatyczna, fibromialgia, reumatoidalne zapalenie stawów,
- niedoczynność tarczycy,
- borelioza,
- zmiany hormonalne (np. w ciąży),
- zespół przewlekłego zmęczenia,
- zaburzenia psychosomatyczne,
- neuropatia alkoholowa,
- ogólne osłabienie organizmu – po chorobie, po antybiotykach.
Osłabienie i ból mięśni nóg
Bóle mięśni nóg często są lekceważone, jednak niesłusznie. W rzeczywistości bowiem każda dolegliwość trwająca dłużej niż 3 dni lub też nawracająca regularnie przynajmniej przez 2 miesiące, powinna stanowić powód do zaniepokojenia.
Sytuacją szczególną jest połącznie takich objawów, jak osłabienie i ból mięśni. Jeśli sytuacja jest jednorazowa, krótkotrwała, a w dodatku łatwo ją skorelować ze współwystępującą gorączką, nie ma się czym martwić. Jeśli jednak tego typu symptomy nawracają, pojawiają się często, w coraz większym natężeniu i bez wyraźnego związku z chorobami takimi jak grypa czy przeziębienie, należy bezzwłocznie umówić się na wizytę do lekarza.
Diagnoza wymagać będzie wielu badań, dlatego można zacząć od lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, nie mniej dobrze jest w takiej sytuacji spotkać się z neurologiem. Jednoczesne osłabienie i ból mięśni nóg (a także rąk), należą bowiem do wczesnym objawów między innymi stwardnienia rozsianego, choroby groźnej i na chwilę obecną wciąż nieuleczalnej.
Ból mięśni nóg przy chodzeniu
Ból mięśni nóg przy chodzeniu wskazywać może na inne groźne schorzenie, pozornie w żaden sposób nie związane z układem mięśniowo-szkieletowym. Mowa o miażdżycy, czyli chorobie polegającej na odkładaniu się cholesterolu w tętnicach. Tak zwana blaszka miażdżycowa zawęża światło naczyń krwionośnych, utrudniając transport krwi i powodując tym samym coraz słabsze zaopatrzenie tkanek ciała w tlen oraz składniki odżywcze. Dotyczy to również mięśni nóg, jako że jedna z trzech podstawowych odmian miażdżycy dotyka kończyn właśnie (pozostałe dotyczą serca i mózgu).
Efektem jest ból mięśni nóg przy chodzeniu, zwłaszcza łydek – tak zwane chromanie przestankowe. Na wczesnym etapie choroby tego typu symptomy pojawiają się wyłącznie w wyniku aktywności fizycznej i zanikają w stanie spoczynku. Później dolegliwości mają charakter coraz bardziej ciągły i niezależny od wykonywanych czynności. Stanu tego absolutnie nie należy lekceważyć. Nieleczona miażdżyca nóg grozi ich amputacją.
Ból mięśni nóg po treningu
Z drugiej strony, nie należy przedwcześnie wpadać w panikę. Zdecydowana większość bóli mięśniowych kończyn dolnych ma związek z ich przetrenowaniem, zarówno w wyniku zbyt intensywnych ćwiczeń, jak i zwykłej aktywności życiowej w sytuacji, gdy organizm nie jest nawykły do jakiegokolwiek ruchu. Wystarczy bowiem, że po kilku miesiącach spędzonych przy biurku udamy się na kilkugodzinny spacer, lub wykonamy prace porządkowe w ogrodzie. Ból gwarantowany. Jeśli natomiast chodzi o aktywność stricte sportową, ból mięśni nóg po treningu w zdecydowanej większości przypadków jest efektem przeciążenia lub nadmiernego rozciągnięcia wskutek błędów popełnianych przez człowieka.
Należą do nich:
- brak rozgrzewki lub nieuwzględnienie w niej elementów rozciągania,
- wybór zbyt dużych obciążeń, zbyt długich tras - nieadekwatnie do możliwości fizycznych organizmu,
- niewłaściwa technika biegania, chodzenia, jeżdżenia na rowerze, powodująca nadmierne obciążanie mięśni.
Rzadziej, ale zdarza się też, że bolesność nóg powodowana jest przez wady i zaburzenia anatomiczne powodujące zbyt duże przenoszenie obciążeń na układ mięśniowy. Pamiętajmy jednak, że bóle mięśni nóg po treningu, jeśli nie są związane z ich zerwaniem czy trwalszym uszkodzeniem, zazwyczaj mijają samoistnie w ciągu 3-5 dni i jako takie nie są groźne.
Ból mięśni nóg w ciąży
Szczególnym przypadkiem jest ból mięśni nóg w ciąży. W większości przypadków jego przyczyna jest trywialna – przyrost masy ciała. Każdy kilogram więcej odbierany jest przez układ szkieletowo-mięśniowy ze zwielokrotnioną siłą. W ciąży zaś kilogramów przybywa 10, 20, czasem 30. W większości – w górnych partiach ciała. Oznacza to, że znacznie rośnie ryzyko przeciążenia i bólu mięśni nóg – w ciąży dodatkowo osłabionych ze względu na coraz mniejszą dawkę ruchu i coraz bardziej leżący charakter wypoczynku. Inną przyczyną, dla której ciężarne odczuwają bóle w nogach, jest ich niedokrwienie.
Ma to związek między innymi z zakrzepicą kończyn dolnych, która w tym szczególnym okresie występuje stosunkowo często, a której sprzyjają m.in. niska aktywność fizyczna oraz ucisk rozrastającej się macicy na naczynia krwionośne transportujące krew do dolnych partii ciała.
Autor: Piotr Brzózka
Czytaj też:
- Ból pięty – przy chodzeniu, od spodu, z tyłu. Leczenie
- Maść przeciwbólowa – przeciwzapalna, na stawy
- Maść na siniaki - krwiaki, stłuczenia. Jaką wybrać?
- Taping czyli plastrowanie – kolana, barku – jak stosować?
Źródła:
- Krzysztof W. Nicpoń, Bóle mięśniowe i kurcze bolesne w praktyce neurologa, Polski Przegląd Neurologiczny 2007;3(4)
- Faisal A. Arain, Leslie T. Cooper Jr, Miażdżyca tętnic obwodowych: diagnostyka i leczenie, Medycyna po dyplomie, vo 19, nr 6, czerwiec 2010
- Grzegorz Małek, Andrzej Nowicki, Standardy badań ultrasonograficznych Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego – aktualizacja. Badanie żył kończyn dolnych, Journal of Ultrasonography 2014