Przewlekłe nadużywanie alkoholu jest główną przyczyną schorzeń wątroby. Alkoholowe choroby wątroby początkowo mogą przebiegać bezobjawowo. Z czasem pojawia się ból wątroby po alkoholu oraz inne objawy, które mogą świadczyć o marskości – poważnej chorobie, która wymaga przeszczepu wątroby.
Ból wątroby
Wątroba jest jednym z najważniejszych organów w ciele człowieka. Pełni w organizmie około 500 funkcji. Najważniejsze z nich to:
- przemiana węglowodanów, białek i tłuszczów,
- wytwarzanie żółci,
- magazynowanie witamin i składników mineralnych,
- odtruwanie organizmu z toksyn,
- termoregulacja.
Mimo ogromu zadań, jakie wypełnia każdego dnia, bywa przez nas niedoceniania i nadmiernie obciążana. Wątroba co prawda posiada duże zdolności do samoregeneracji, ale niezdrowy tryb życia - zwłaszcza nadużywanie alkoholu oraz dieta bogata w tłuszcze, sprawiają, że nie jest w stanie należycie spełniać swoich funkcji. Często nie zdajemy sobie sprawy z tego, że przestaje pracować prawidłowo.
Specjaliści podkreślają, że wątroba choruje wyjątkowo podstępnie, gdyż nie jest unerwiona i teoretycznie nie może boleć. Dlatego choroby wątroby w początkowym stadium przebiegają bezobjawowo. Wraz z postępem choroby możemy zacząć odczuwać dolegliwości bólowe, gdyż wątroba otoczona jest unerwioną błoną surowiczą – otrzewną. Kiedy wątroba przestaje pracować w należyty sposób, zaczyna się powiększać, a otaczająca ją otrzewna zaczyna się rozszerzać. Wówczas pojawia się ból wątroby, który w istocie jest bólem otrzewnej.
Ból wątroby po alkoholu
Jednym z największych wrogów wątroby jest alkohol. To właśnie wątroba jest najbardziej narażana na szkodliwe działanie wysokoprocentowych trunków. Wypity alkohol jest tylko w 2 proc. wydalany w całości z organizmu. Pozostałe 98 proc. jest metabolizowane w wątrobie. Enzym wątrobowy nazywany dehydrogenazą alkoholową zamienia alkohol etylowy na aldehyd octowy (toksyczny metabolit), który następnie jest przekształcany w kwas octowy, potem w dwutlenek węgla i wodę. W czasie metabolizowania alkoholu wytwarzane się wolne rodniki tlenowe, które uszkadzają komórki wątrobowe, dlatego nadmierne spożycie alkoholu jest główną przyczyną chorób wątroby.
Osoby nadużywające alkoholu najpierw chorują na stłuszczenie wątroby, gdyż alkohol sprawia, że w komórkach wątrobowych odkłada się tłuszcz. Choroba zwykle przebiega bezobjawowo. Z czasem może pojawić się ból wątroby po alkoholu, związany z jej powiększeniem. Jeśli w tym stanie nie przestanie się obciążać wątroby, rozwinie się alkoholowe zapalenie wątroby, a następnie marskość.
Jak zniwelować ból wątroby po alkoholu?
Jak można poradzić sobie z bólem wątroby po alkoholu? Leczenie alkoholowych chorób wątroby polega przede wszystkim na abstynencji. Jeśli pacjenci z alkoholowym stłuszczeniem wątroby przestaną pić, choroba samoistnie ustąpi. W przeciwnym razie będzie postępować. Najpierw rozwinie się alkoholowe zapalenie wątroby charakteryzujące się zmianami martwiczo-zapalnymi. Wówczas pacjenci odczuwają już nie tylko ból wątroby po alkoholu.
Pojawiają się inne objawy, takie jak:
- wodobrzusze,
- powiększenie wątroby i tkliwość,
- żółtaczka,
- gorączka.
Całkowite odstawienie alkoholu może jednak sprawić, że zmiany ustąpią. Dzieje się tak u nawet 70 procent pacjentów, którzy przestają pić. Jeśli zapalenie ma ciężki przebieg wprowadza się leczenie farmakologiczne glikokortykosteroidami. Dalsze picie będzie nieuchronnie prowadzić do przewlekłego zapalenia i marskości wątroby.
Objawy marskości wątroby
Marskość wątroby stwierdza się u pacjentów z uogólnionym uszkodzeniem i zwłóknieniem miąższu wątroby. W miejscach, w których doszło do redukcji miąższu tworzą się nieprawidłowe guzki regeneracyjne. W przebiegu marskości rozwija się także nadciśnienie w żyle wrotnej, którego konsekwencją jest przebudowa układu naczyniowego (tworzy się krążenie oboczne wokół żyły wrotnej).
Objawy marskości różnią się w zależności od czasu trwania choroby. Najczęstsze symptomy to:
- osłabienie,
- męczliwość,
- stany podgorączkowe,
- brak apetytu,
- zmniejszenie masy ciała,
- wzdęcia,
- nudności,
- wymioty,
- ból wątroby,
- krwawienia z dziąseł i nosa,
- zmniejszenie libido.
Z czasem rozwija się powikłana marskość wątroby, którą rozpoznaje się po:
- wodobrzuszu,
- ginekomastii i zaniku jąder,
- hirsutyzmie,
- niepłodności,
- powiększonej śledzionie,
- zaburzeniach krzepnięcia krwi,
- encefalopatii wątrobowej,
- zmianach skórnych – żółtaczka, świąd, pajączki wątrobowe, głowa meduzy, rumień, kępki żółte.
Leczenie niepowikłanej marskość wątroby polega na abstynencji alkoholowej oraz odpowiedniej diecie. Jeśli dojdzie do powikłań, chorzy wymagają przeszczepu wątroby. Wprowadza się także leczenie farmakologiczne. Przykładowo, pacjentom z wodobrzuszem podaje się leki moczopędne oraz konieczne jest ograniczenie sodu w diecie, a niekiedy wykonuje się nakłucie lecznicze. Co warto podkreślić, powikłana marskość wątroby jest jedną z głównym przyczyn raka wątrobowo-komórkowego.
Autor: Joanna Woźniak
Czytaj też:
- Kłucie wątroby – po alkoholu, po jedzeniu. Jak ją leczyć?
- Lekarz od wątroby - czym zajmuje się hepatolog?
- Co szkodzi wątrobie? Jakich produktów unikać? Zalecenia
- Ból wątroby po jedzeniu - co może oznaczać? Leczenie
Bibliografia:
- Mach T., Alkoholowe choroby wątroby [w:] Choroby wewnętrzne pod red. A. Szczeklika, tom 1, Kraków 2005.
- Hartleb M., Simon K., Lipiński M., Drobnik J., Woroń J., Rydzewska G., Mastalerz-Migas A., Rekomendacje postępowania u chorych z zaburzeniami czynności wątroby i kamicą
- dróg żółciowych dla lekarzy POZ, Lekarz POZ 4/2017.