Insulinoopornością nazywa się brak wrażliwości tkanek organizmu na działanie insuliny. Zwykle u pacjentów z insulinoopornością w ciągu 10 lat rozwija się cukrzyca typu 2. Sprawdź, jakie są jej przyczyny, jak się objawia, a także jak można ją leczyć.
Insulinooporność
Co to jest Insulinooporność? To stan, kiedy w surowicy krwi jest odpowiednia ilość insuliny, ale tkanki organizmu nie są wrażliwe na jej działanie. Innymi słowy wątroba, mięśnie oraz tkanka tłuszczowa nie reagują na wydzielanie tego hormonu trzustkowego.
Insulinooporność występuję głównie u osób z nadwagą lub otyłością oraz spożywających kaloryczną i przetworzoną żywność.
Wśród innych przyczyn wymienia się:
- nadczynność tarczycy,
- glukagonomę,
- guzy chromochłonne,
- chorobę Cushinga,
- akromegalię,
- hiperandrogenemię,
- hiperprolaktynemię.
Insulinooporność jest pierwszym etapem rozwoju cukrzycy typu 2.
Leczenie insulinooporności
Leczenie insulinooporności ma jeden cel – nie dopuścić do rozwoju cukrzycy typu 2. Pacjent musi wdrożyć w życie kilka zasad i kurczowo się ich trzymać, by nie dopuścić uszkodzenia komórek beta trzustki. Przede wszystkim musi zgubić zbędne kilogramy i zacząć prowadzić zdrowy tryb życia – tj. zwiększyć aktywność fizyczną i przejść na dietę.
Leki na insulinooporność zawierają m.in. takie substancje czynne, jak:
- metformina,
- glargina,
- tiazolidynediony,
- orlistat,
- leki hipotensyjne.
Niektórzy pacjenci wymagają chirurgicznego leczenia otyłości.
Insulinooporność a dieta
Produkty spożywane przez osoby ze zdiagnozowaną insulinoopornością powinny mieć przede wszystkim niski indeks glikemiczny. Zalecane jest przejście na dietę śródziemnomorską lub dietę DASH. Jadłospis w tych dietach składa się głównie z warzyw, produktów pełnoziarnistych i ryb. Można spożywać mięso, ale jedynie chude oraz produkty mleczne w niewielkiej ilości. Owoce powinny mieć niski wskaźnik glikemiczny. Osoby z insulinoopornością powinny także ograniczyć spożycie soli do minimum.
Objawy insulinooporności
Z badań epidemiologicznych wynika, że insulinooporność średnio rozwija się przez 10 lat, zanim pojawią się objawy cukrzycy typu 2. U pacjentów z insulinoopornością początkowo glikemia ma prawidłowe wartości. Z czasem rozwija się stan przedcukrzycowy, a dopiero po dekadzie mogą wystąpić pierwsze objawy cukrzycy.
Insulinooporność - badania
Insulinooporność zwykle wykrywa się na podstawie tzw. krzywej insulinowo-cukrowej (OGTT). Badanie ma na celu oznaczenie stężenia glukozy i insuliny w surowicy krwi na czczo oraz po obciążeniu glukozą. Pacjentom najpierw pobiera się krew żylną na czczo. Następnie muszą wypić roztwór 75 g glukozy wymieszanej w 250-300 ml wody.
Po godzinie oraz dwóch pobiera się kolejne próbki krwi. Na tej podstawie określa się stężenie glukozy oraz insuliny po obciążeniu. Na czczo glikemia powinna wynosić poniżej 100 mg/dl, a insulina maksymalnie 10mU/ml. Jeśli glukoza wynosi powyżej 126 mg/dl, u pacjentów diagnozowana jest cukrzyca.
W krzywej insulinowo-cukrowej glukoza oraz insulina powinny przyjmować następujące wartości:
- po godzinie insulina nie powinna przekraczać wartości 50 mU/ml,
- po 2 godzinach powinna wynosić maksymalnie 30 mU/ml,
- glikemia po godzinie nie powinna przekraczać 180 mg/dl,
- po 2 godzinach poziom glukozy we krwi powinien wynosić maksymalnie 140 mg/dl.
W diagnostyce insulinooporności wykorzystuje się tzw. wskaźnik HOMA, będący ilorazem stężeń glukozy oraz insuliny. Do jego wyliczenia wykorzystuje się następujący wzór:
HOMA= insulinemia na czczo*glikemia na czczo/22,5. Jeśli wartość tego wskaźnika wynosi 0,3 u pacjentów diagnozowana jest insulinooporność.
Kolejna metoda rozpoznania insulinooporności tzw. klamra metaboliczna. Badanie polega na podawaniu dożylnie glukozy i insuliny z taką częstotliwością, by utrzymać fizjologiczne stężenie cukru we krwi. Insulina jest podawana w stałym wlewie, a glukoza w zmiennej dawce. Na podstawie dawki glukozy określa się, czy pacjent cierpi na insulinooporność. Mimo, że metoda jest określana jako „złoty standard” diagnostyczny, z uwagi na czas trwania, koszt oraz obciążenie dla pacjenta, rzadko jest wykonywana.
Autor: Joanna Woźniak
Czytaj też:
- Cukier w moczu - co oznacza? Jakie są normy? Leczenie
- Badania na cukrzycę - jakie warto wykonać?
- Jakie są nietypowe objawy cukrzycy? Co warto wiedzieć?
Bibliografia:
- Napiórkowska L., Franek E., Insulinooporność a stan przedcukrzycowy, Postępy Nauk Medycznych 2017; XXX(02): 84-88.