Retinopatia cukrzycowa jest jednym z najgroźniejszych powikłań cukrzycy. Choroba prowadzi do stałego pogarszania się wzroku. Zaawansowana retinopatia cukrzycowa jest główną przyczyną ślepoty. Sprawdź, jakie są objawy retinopatii cukrzycowej oraz jak należy leczyć tę groźną chorobę.
Retinopatia cukrzycowa
Retinopatia cukrzycowa jest chorobą rozwijającą się w przebiegu cukrzycy. Wahania poziomu glukozy we krwi wpływają negatywnie na mikrokrążenie siatkówki oka. Retinopatia cukrzycowa powstaje na skutek uszkodzenia mikrokrążenia siatkówki oka. Choroba prowadzi do stopniowego pogarszania się ostrości wzroku. Jej konsekwencją może być nawet całkowita ślepota.
Początkowo diabetycy zapadają na retinopatię nieproliferacyjną, która przekształca się w przedproliferacyjną, a następnie proliferacyjną. Z badań epidemiologicznych wynika, że niemal u wszystkich pacjentów, którzy od 20 lat chorują na cukrzycę typu 1, rozwija się retinopatia cukrzycowa. Pacjenci chorujący na cukrzycę typu 2 rzadziej na nią zapadają, ale zwykle ma ona gwałtowniejszy przebieg. Choroba może mieć cięższy przebieg u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym oraz wysokim cholesterolem. Retinopatia cukrzycowa należy do najcięższych powikłań cukrzycowych.
Objawy retinopatii cukrzycowej prostej
Retinopatia nieproliferacyjna, nazywana także retinopatią prostą, objawia się:
- poszerzonymi naczyniami siatkówki,
- wysiękami twardymi, powstałymi przez gromadzący się w warstwach siatkówki materiał lipidowy,
- niewielkim wynaczynieniem krwi poza kapilary,
- drobnym obrzękiem,
- makulopatią (chorobą plamki oka), która charakteryzuje się nieostrym widzeniem, upośledzeniem w widzeniu barw, mroczkami, wyginaniem linii prostych.
Im wahania glikemii w przebiegu cukrzycy są większe, tym retinopatia szybciej postępuje i ma bardziej gwałtowny przebieg.
Retinopatia cukrzycowa przedproliferacyjna
W retinopatii cukrzycowej przedproliferacyjnej dodatkowo pojawiają się
- zastoje aksoplazmy włókien nerwowych,
- miejscowy brak przepływu krwi,
- śródsiatkówkowe nieprawidłowości naczyniowe.
Retinopatia cukrzycowa proliferacyjna
Retinopatia cukrzycowa proliferacyjna charakteryzuje się natomiast:
- krwotokami lub wylewami krwi do ciała szklistego oka, które mogą powodować nagłą utratę wzroku,
- nowo powstałymi naczyniami na tęczówce,
- rozwarstwieniem siatkówki.
Krwawienie do ciała szklistego może się wchłonąć, wówczas chory odzyskuje wzrok. Jeśli dojdzie do rozwarstwienia siatkówki, pacjentowi może grozić trwała ślepota.
Retinopatia cukrzycowa – leczenie
Retinopatia cukrzycowa prosta nie wymaga leczenia zabiegowego. Pacjenci muszą jednak poddawać się regularnym badaniom, aby nie dopuścić do rozwoju retinopatii proliferacyjnej. Badania kontrolne należy wykonywać co najmniej 2 razy w roku.
W leczeniu retinopatii stosuje się następujące środki farmakologiczne:
- biguanidy - poprawiające mikrokrążenie siatkówki,
- tiazolidinediony - spowalniające rozwój choroby,
- glinidy - zwiększające wydzielanie insuliny,
- przy makulopatii pacjenci przyjmują miejscowo glikokortykoteroidy o działaniu przeciwzapalnym,
- przy wysięku i obrzęku plamki stosuje się inhibitory angiogenezy.
Chorym zaleca się zmianę trybu życia – zdrowe odżywianie i kontrolę wagi, aby spowolnić rozwój choroby. Konieczne jest stałe monitorowanie poziomu glukozy we krwi i odpowiednia insulinoterapia, żeby nie dopuścić do nagłych wahań glikemii, sprzyjających retinopatii. Poziom cukru powinien wynosić od 90 do 130 mg/dl na czczo i maksymalnie 180 mg/dl po posiłku. Chorujący na retinopatię powinni rzucić palenie i ograniczyć spożywanie alkoholu do minimum.
Jeśli rozwinie się retinopatia przedproliferacyjna lub zaczną pojawiać się krwawienia, konieczne jest leczenie laserowe, które polega na usuwaniu nowo powstałych naczyń i zapobiega rozrostowi pozostałych. Zabieg wykonuje się przy użyciu lasera argonowego, diodowego lub Nd:YAG. W przypadku silnego krwawienia lub wylewu oraz odwarstwienia siatkówki przeprowadza się witrektomię, czyli zabieg mikrochirurgiczny, polegający na wycięciu ciała szklistego. W ten sposób chirurg dostaje się do siatkówki i może usunąć zmiany powstałe w wyniku retinopatii cukrzycowej.
Autor: Joanna Woźniak
Czytaj też:
- Pen do insuliny - jak go używać? Skąd wziąć?
- Sałatki dla cukrzyków - jakie są najlepsze? Zdrowe przepisy
- Badania na cukrzycę - jakie warto wykonać?
- Jak obniżyć poziom cukru - na czczo, w ciąży, bez leków?
Bibliografia:
- Jewusiak-Rogulska M., Kocięcki J.W., Epidemiologia, klasyfikacja i nowoczesne metody leczenia retinopatii cukrzycowej, Nowiny Lekarskie 2013, 82, 3, 253–258.