Leki przeciwhistaminowe należą do tzw. leków pierwszego rzutu stosowanych w leczeniu chorób alergicznych. Skutecznie niwelują objawy chorobowe, ale mogą wywoływać działania niepożądane. Sprawdź, jakie są generacje leków przeciwhistaminowych oraz czym się między sobą różnią.
Leki przeciwhistaminowe
Co to są leki przeciwhistaminowe? Choroby alergiczne leczy się dwutorowo – przyczynowo oraz objawowo. Leczenie przyczynowe polega na wyeliminowaniu lub ograniczeniu kontaktu z alergenem, który wywołuje reakcje alergiczną. Objawy alergii natomiast leczy się środkami farmakologicznymi.
Podstawową grupą leków stosowanych w leczeniu alergii są leki przeciwhistaminowe. Jak sama nazwa wskazuje, znoszą one większość objawów wywołanych przez histaminę, która jest głównym mediatorem reakcji alergicznej. Stosuje się je przy większości chorób alergicznych, zwłaszcza u pacjentów z alergicznym nieżytem nosa oraz pokrzywką.
Leki przeciwhistaminowe I generacji
Leki przeciwhistaminowe dzieli się na leki I i II generacji. Leki I generacji uchodzą za bardzo skuteczne, ale wywołują szereg działań niepożądanych. Dzieje się tak dlatego, że wpływają na ośrodkowy układ nerwowy. Z jednej strony szybko znoszą objawy alergii, ale z drugiej powodują senność i osłabiają reakcje psychomotoryczne.
Ponadto blokują receptory cholinergiczne, serotoninergiczne, dopaminergiczne oraz adrenergiczne, przez co mogą wywoływać takie skutki uboczne jak:
- suchość w jamie ustnej,
- zaburzenia widzenia,
- zaburzenia w oddawaniu moczu,
- zaburzenia rytmu serca,
- drżenia mięśni,
- dolegliwości ze strony układu pokarmowego,
- zawroty głowy
- szumy w uszach.
Niekiedy działania niepożądane są tak silne, że utrudniają normalne funkcjonowanie. U niektórych pacjentów bywają bardziej uciążliwe niż objawy alergii.
Leki przeciwhistaminowe I generacji dobrze się wchłaniają z przewodu pokarmowego. Znoszą objawy chorobowe po 15-30 minutach od zażycia. Dodatkowo szybko ulegają biotransformacji w wątrobie. Średnia długość działania tych środków farmakologicznych wynosi 3 godziny. Zwykle pacjenci przyjmują kolejne dawki leków co 4-6 godzin.
Minusem leków przeciwhistaminowych I generacji jest to, że wchodzą w interakcje z alkoholem oraz innymi lekami - zwłaszcza anksjolitykami i preparatami nasennymi. Obecnie leki I generacji stosuje się w gwałtownych reakcjach alergicznych, które wymagają podania leków pozajelitowo. Wskazane są także we wszelkich chorobach alergicznych charakteryzujących bardzo silnych świądem. W pozostałych sytuacjach stosuje się raczej leki przeciwhistaminowe II generacji.
Leki przeciwhistaminowe II generacji
Leki przeciwhistaminowe II generacji nie przenikają przez barierę krew-mózg, a co za tym idzie nie wpływają na ośrodkowy układ nerwowy. Nie wywołują zatem takich działań niepożądanych, jak leki I generacji. Przede wszystkim nie wpływają na senności i nie zaburzają czynności psychomotorycznych, a zatem po ich zażyciu można prowadzić pojazdy mechaniczne.
Jeżeli chodzi o znoszenie objawów chorobowych, wykazują podobne działanie, ale różnią się pod względem szybkości oraz długości działania. Generalnie na efekt działania tych leków trzeba dłużej poczekać. Ponadto leki przeciwhistaminowe II generacji podaje się tylko dojelitowo. Charakteryzują się dobrym wchłanianiem z przewodu pokarmowego.
Leki przeciwhistaminowe – nazwy
Do leków przeciwhistaminowych I generacji należą:
- difenhydramina,
- klemastyna,
- antazolina,
- cyproheptadyna,
- dimetynden,
- hydroksyzyna,
- prometazyna.
Wśród leków przeciwhistaminowych II generacji wymienia się:
- astemizol,
- ebastynę,
- cetyryzynę,
- lewocetyryzynę,
- loratadynę,
- terfenadynę,
- azelastynę,
- lewokabastynę,
- akrywastynę,
- rupatadynę,
- bilastynę.
Leki przeciwhistaminowe dla dzieci
Wybierając lek przeciwhistaminowy, lekarz powinien kierować się wiekiem pacjenta. Jedne leki można podawać już dwuletnim dzieciom, a inne dopiero po skończeniu 12 lat. Przykładowo, rupatadynę i bilastynę można podawać dzieciom powyżej 12 roku życia. Natomiast ceteryzyna, lewoceteryzyna oraz loratydna mogą być zażywane przez dzieci, które ukończyły 2 lata, ale w mniejszych dawkach. Dawka ceteryzyny dla osób dorosłych wynosi 10 mg, a dla dzieci pomiędzy 2. a 5. rokiem życia – 2,5 mg.
Autor: Joanna Woźniak
Czytaj:
- Alergia: jak ją rozpoznać i leczyć?
- Maść na uczulenie – maść na uczulenie skóry bez recepty
- Wapno na alergie i uczulenie – skuteczność
- Krople do nosa - dla dzieci, w ciąży. Na zatoki, alergię
Bibliografia:
- Tarchalska-Kryńska B., Nowe generacje leków przeciwhistaminowych stosowanych w terapii chorób alergicznych, Alergia Astma Immunologia, 1997, 2(1), 3-8.