Niesteroidowe leki przeciwzapalne – czym są? Wykaz

Niesteroidowe leki przeciwzapalne są powszechnie stosowanymi środkami o działaniu przeciwzapalnym, przeciwgorączkowym oraz przeciwbólowym. W aptekach dostępne są niesteroidowe leki przeciwzapalne bez recepty, nie mniej należy uważać z ich zażywaniem – przedawkowanie, o które łatwo, może prowadzić do ciężkich schorzeń żołądka, jelit, serca, nerek. To ważna uwaga, bo niesteroidowe leki przeciwzapalne łykane są przez niektórych pacjentów niczym cukierki.

Niesteroidowe leki przeciwzapalne

Działanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych polega na hamowaniu cyklooksygenaz, czyli enzymów odpowiedzialnych za syntezowanie prostaglandyn - swoistych przekaźników aktywujących receptory bólowe. Niesteroidowe leki przeciwzapalne, osłabiając wytwarzanie prostaglandyn w tkankach obwodowych, łagodzą więc doznawanie bólu. Łagodzą też objawy stanu zapalnego oraz obniżają gorączkę.

Niesteroidowe leki przeciwzapalne dostępne są zarówno w formie tabletek do użytku wewnętrznego, jak i maści do miejscowego stosowania na skórę. Te pierwsze mają bardziej wszechstronne zastosowanie, te drugie w mniejszym stopniu narażają na ryzyko niepożądanych skutków ubocznych.

Czytaj też: Leki przeciwzapalne - jakie tabletki wybrać? Bez recepty

Niesteroidowe leki przeciwzapalne – kiedy stosujemy?

Niesteroidowe leki przeciwzapalne znajdują zastosowanie w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów, przy zesztywniającym zapaleniu stawów kręgosłupa, chorobie zwyrodnieniowej kręgosłupa, na przeciążone ścięgna, więzadła i mięśnie, a także w przypadku:

• bólu zęba,
• bólu głowy,
• bólu mięśni,
• w czasie grypy lub przeziębienia,
• bólu związanego z miesiączką.
  
  

Generalnie przyjmuje się, że łagodzą one ból o małym i średnim natężeniu. Do łagodzenia bólu o wysokim natężeniu, w chorobach nowotworowych, czy po operacjach, stosowane są razem z silnymi lekami opioidowymi, ale tylko pod ścisłą kontrolą lekarza.

Niesteroidowe leki przeciwzapalne – wykaz

Jeżeli chodzi o niesteroidowe leki przeciwzapalne, podział dokonywany jest między innymi ze względu na to, na którą z dwóch izoform cyklooksygenazy mają one wpływ – czy stale obecną w organizmie COX-1, czy też wyzwalaną w toku procesu zapalnego COX-2. I tak, wyróżniamy:

• niesteroidowe leki przeciwzapalne I generacji, wśród których wyróżnia się dwie podgrupy:
  • hamujące preferencyjnie COX-1, takie jak:
    • kwas acetylosalicylowy (aspiryna),
    • indometacyna,
    • ketoprofen.
  • hamujące jednakowo oba izoenzymy, takie jak:
    • diklofenak,
    • ibuprofen,
    • naproksen,
    • nabumeton.
    • niesteroidowe leki przeciwzapalne II generacji, hamujące przede wszystkim COX-2 (w mniejszym stopniu także COX-1), takie jak:
      • meloksykam,
      • nimesulid.
      • niesteroidowe leki przeciwzapalne III generacji, tj. wybiórczo hamujące COX-2
        • celekoksyb.
          
          

Zobacz: Skuteczne środki przeciwbólowe

Niesterydowe leki przeciwzapalne – lista

Niesterydowe leki przeciwzapalne można też podzielić ze względu na to, pochodną jakich substancji są. Nie wymienimy w tym miejscu wszystkich, ale wyróżnić wśród NLPZ można miedzy innymi:

• pochodne kwasu fenylooctowego, takie jak diklofenak czy fenklofenak,
• pochodne kwasu propionowego, a wśród nich popularne i powszechnie stosowane: ibuprofen, naproksen, ketoprofen.
  
  

Niesteroidowe leki przeciwzapalne – skutki uboczne

Niesteroidowe leki przeciwzapalne są w powszechnym użyciu, często łyka się je bez umiaru i kontroli, bez konsultacji z lekarzem, bez czytania ulotek. Niesteroidowe leki przeciwzapalne stały się obowiązkowym składnikiem na wyposażeniu apteczek, można wręcz rzec – nieodzownym atrybutem współczesnego stylu życia, w którym nie ma czasu ani przyzwolenia na ból. Boli – to znaczy trzeba sięgnąć po tabletkę. Nawet jeśli w wielu przypadkach jest to działanie słuszne, to w wielu innych można mówić o zdecydowanym nadużywaniu środków przeciwbólowych – uwaga ta dotyczy generalnie większości społeczeństw Zachodu.

Jakie mają niesteroidowe leki przeciwzapalne skutki uboczne, jeśli są używane w nadmiarze? Zahamowanie wytwarzania prostaglandyn przez niesteroidowe leki przeciwzapalne pozbawia naturalnej ochrony błonę śluzową układu pokarmowego. To może prowadzić do wystąpienia wrzodów żołądka i krwawień z dwunastnicy. Niesteroidowe leki przeciwzapalne mogą też powodować zaburzenia pracy nerek, wątroby i serca. Obniżają skuteczność leków na nadciśnienie. Dlatego przy ich zażywaniu zalecana jest ogromna ostrożność i przede wszystkim – umiar.

Sprawdź: Leki na odporność - jak wzmocnić odporność