Złe samopoczucie? Ponury nastrój, zmęczenie? Brak sił? Takie objawy mogą świadczyć o tym, że organizm potrzebuje nawilżenia. Jak dostarczyć mu odpowiednią dawkę nawodnienia?
Nasze ciało nieustannie potrzebuje wody, ponieważ składa się z niej aż w 75 procentach. Woda jest we wszystkich jego komórkach i tkankach oraz bierze udział we wszystkich procesach metabolicznych, „roznosi” po organizmie składniki odżywcze, rozcieńcza krew, która dzięki temu jest lepiej natleniona. Woda wpływa także na:
- działanie hormonów,
- reguluje temperaturę ciała,
- umożliwia prawidłową ruchomość stawów,
- stanowi swego rodzaju ochronę narządów wewnętrznych i mózgu.
W ciągu doby organizm dorosłego człowieka zużywa zazwyczaj około 2,5 litra wody, którą wydalamy przez: nerki, jelita, skórę, płuca, parę wodną w oddechu. Dodatkowo tracimy wodę, gdy intensywne się pocimy, wymiotujemy, mamy biegunkę lub gorączkę. By uzupełnić te straty, organizm musi otrzymywać płyny. Inaczej narażamy się na kłopoty.
Jeśli pijemy za mało, krew staje się gęstsza, krąży wolniej, przez co na przykład obniża się ciśnienie krwi, mózg nie jest już tak dobrze w nią zaopatrywany i otrzymuje mniej tlenu. Konsekwencją tego są bóle głowy, senność, problemy z koncentracją. Istnieją hipotezy, że organizm, któremu brakuje wody, przestawia się na tryb oszczędzania energii i spowalnia krążenie krwi. Wtedy serce bije wolniej, czujemy się zmęczeni, brakuje nam energii. Ponadto długotrwałe lub powtarzające się odwodnienia mogą przyczynić się do infekcji dróg moczowych, powstawania kamieni nerkowych. Na odwodnienie narażone są szczególnie osoby starsze, które odczuwają mniejszą potrzebę picia.
Czytaj więcej: Woda na zdrowie - którą wybrać?
Po czym poznać, że poziom płynów w organizmie jest za niski?
Gdy pijemy za mało, woda przemieszcza się z komórki do przestrzeni pozakomórkowych, przez co maleje ilość wody wewnątrzkomórkowej.
Już przy niewielkim odwodnieniu, gdy utrata płynu wynosi od trzech do pięciu procent masy ciała, organizm wszczyna alarm: pojawiają się m.in.:
- wzmożone pragnienie,
- suchość jamy ustnej i skóry,
- mocz staje się ciemniejszy.
Jeśli utrata płynu wynosi od sześciu do ośmiu procent masy ciała, pojawia się umiarkowane odwodnienie, skóra i błony śluzowe stają się wyraźnie suche, organizm wydala mniej moczu niż zwykle (zdrowy człowiek wydala litr – półtora litra moczu w ciągu doby), czuć zapach amoniaku, pojawia się kołatanie serca (tachykardia) i zmniejsza się napięcie gałek ocznych. Ciężkie odwodnienie, o którym mówimy, gdy utrata płynów wynosi od dziewięciu do dwunastu procent masy ciała, objawia się znacznie obniżonym ciśnieniem krwi.
Czytaj także: Zielona herbata – właściwości. Czy można pić w ciąży?
Odwodnienie - utrata wody i elektrolitów
Z medycznego punktu widzenia odwodnienie to stan chorobowy, wynikający z utraty wody i elektrolitów przez organizm. Elektrolity są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania naszego ciała, dlatego konsekwencją odwodnienia jest zachwianie jego równowagi wodno-elektrolitowej, czyli stosunku objętości wody w organizmie i sodu.
Z tego punktu widzenia wyróżniamy trzy rodzaje odwodnienia:
- izotoniczne (izoosmolarne) – mówimy o nim, gdy elektrolity i woda są tracone w tej samej ilości. Może być spowodowane np. dużą utratą krwi i objawiać się przyspieszeniem akcji serca, obniżeniem ciśnienia tętniczego oraz skąpomoczem;
- hipertoniczne (hiperosmolarne) – rozwija się, gdy organizm traci więcej wody niż sodu i zwykle jest wynikiem ciężkiego pocenia się lub biegunki;
- hipotoniczne (hipoosmolarne) – jest diagnozowane, gdy w organizmie doszło do większej utraty elektrolitów niż wody, np. podczas wymiotów, biegunki czy intensywnego pocenia się. O tym, że mamy do czynienia z tego typu odwodnieniem, świadczy pojawienie się obrzęków, obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, nudności, wymioty, osłabienie.
Jak nawilżyć organizm?
Ile wody powinniśmy wypijać. Obiegowe opinie, mówiące, że od półtora litra do dwóch litrów dziennie, nie mają naukowego potwierdzenia. Według ostatnich badań ilość wypijanych płynów powinna być dostosowana do wieku, płci oraz stylu życia. Większość dietetyków zaleca, aby pić od 30 do 40 mililitrów wody w przeliczeniu na kilogram masy ciała.
Warto pamiętać, że nie ma sensu pić zalecanej ilości płynów dużymi porcjami - nasze jelito może wchłonąć tylko 500 do 800 mililitrów wody na godzinę, reszta jest po prostu wydalana. Optymalnie jest wypijać w ciągu godziny nie więcej niż dwie szklanki wody, małymi łykami. Szybkim sposobem, by natychmiast nawilżyć organizm, jest wypicie wody z odrobiną cukru i soli.
Autor: Marzena Maciejczyk
Poznaj: 11 przepisów na rozgrzewające herbatki