Wrzody żołądka potrafią znacznie utrudnić codzienne funkcjonowanie. Piekący ból brzucha ujawniający się kilkadziesiąt minut po posiłku, a do tego zgaga, nudności, czasem wymioty – to typowe objawy. Wrzody żołądka są chorobą wymagającą nie tylko leczenia farmakologicznego, ale też stosowania odpowiedniej diety, ubogiej w potrawy stymulujące wydzielanie soków żołądkowych.
Co to są wrzody żołądka?
Wrzody żołądka są ubytkami w błonie śluzowej, kształtem przypominającymi wulkaniczne kratery. Najczęściej występują w samym żołądku oraz w dwunastnicy, niekiedy także w dolnej części przełyku. Mogą mieć wielkość od kilku milimetrów do nawet kilku centymetrów. Powodują silny ból brzucha. Wrzody żołądka są dolegliwością sklasyfikowaną w międzynarodowej klasyfikacji chorób i problemów zdrowotnych ICD 10 pod numerem K25.
Objawy wrzodów żołądka
Jak rozpoznać wrzody żołądka? Najczęstszym symptomem jest ból w nadbrzuszu, czyli górnej części brzucha, tuż pod mostkiem i klatką piersiową. Zazwyczaj jest on:
- bardzo silny,
- palący,
- szczypiący,
co jest wyróżniające dla choroby wrzodowej. Charakterystyczne jest też występowanie dolegliwości w niedługim odstępie czasowym po jedzeniu (około 1-2 godzin). Inne typowe objawy wrzodów żołądka to:
- zgaga, czyli uczucie palenia w przełyku,
- uczucie głodu, zwłaszcza o poranku, tuż po przebudzeniu,
- nudności, wymioty.
Przyczyny wrzodów żołądka
Patogeneza schorzenia jest złożona i nie do końca wyjaśniona. Przez długie lata za główną przyczynę wrzodów żołądka uważano niewłaściwą dietę, powodującą nadmiar kwasu solnego w przewodzie pokarmowym.
Obecnie za podstawowe czynniki ryzyka uważa się:
- zakażenie Helicobacter pylori, czyli bakterią kolonizującą komórki błony śluzowej żołądka. Nosicielem Helicobacter pylori jest 60-70 procent populacji, nie wiadomo jednak, dlaczego u niektórych osób prowadzi ona do powstania wrzodów żołądka i dwunastnicy, a u innych nie. Nie mniej, szacuje się, że bakteria ta odpowiada ona za 80 przypadków choroby wrzodowej żołądka,
- przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Nadmiarowe i lekkomyślne samoleczenie dostępnymi bez recepty środkami prowadzi do licznych uszkodzeń błon śluzowych przewodu pokarmowego,
- długotrwała ekspozycja na stres – dowiedziono, że wrzody żołądka występują także jako objaw psychosomatyczny.
Dieta na wrzody żołądka
Osoby cierpiące na chorobę wrzodową powinny stosować się do ściśle określonych wytycznych, jeśli chodzi o dietę. Nie należy się wprawdzie spodziewać efektów terapeutycznych związanych z przyjmowaniem określonych pokarmów, jednak wykreślenie części składników z menu pozwoli doraźnie ograniczyć dolegliwości bólowe. Dieta na wrzody żołądka nie powinna zawierać składników nasilających wydzielanie kwasu żołądkowego.
Należą do nich między innymi:
- kwaśne i surowe owoce oraz warzywa,
- tłuste mleko, sery żółte i topione,
- mięsa i ryby smażone lub duszone na tłuszczu,
- tłuste sosy, majonez, bulion,
- słodycze, wyroby cukiernicze,
- sól, ostre przyprawy,
- marynaty,
- potrawy wędzone,
- kawa, czarna herbata, napoje gazowane,
- alkohol i papierosy.
Zamiast tego, chorzy na wrzody żołądka powinny stosować dietę lekkostrawną i hamującą wydzielanie soków żołądkowych. Wśród zalecanych produktów znajdują się:
- chude mleko, śmietanki, twarożek, jajka,
- chude wędliny, mięso i ryby,
- oleje roślinne, oliwa,
- potrawy przygotowywane na parze i w wodzie.
Leczenie wrzodów żołądka
Co na wrzody żołądka? Leczenie zazwyczaj ma charakter przyczynowo-objawowy. W sytuacji stwierdzenia zakażenia Helicobacter pylori, chorzy przez tydzień otrzymują antybiotyk (na wrzody żołądka najczęściej wybierane są amoksycylina, klarytromycyna lub metronizadol).
Dodatkowo w terapii stosuje się leki z grupy tzw. inhibitorów pompy protonowej. Ich działanie polega na całkowitym niemal ograniczeniu wydzielania soków żołądkowych. Leczenie farmakologiczne jest bardzo skuteczne i w większości przypadków prowadzi do eliminacji lub znacznego obniżenia objawów choroby. W sporadycznych jednak przypadkach pacjent wymaga interwencji chirurgicznej, czyli operacyjnego wycięcia wrzodu żołądka.
Leki na wrzody żołądka bez recepty
W aptekach dostępne są także leki na wrzody wydawane bez recepty. Należą do nich między innymi:
- wodorotlenek glinu oraz wodorotlenek magnezu – leki zobojętniające soki żołądkowe poprzez reakcję z kwasem solnym znajdującym się w przewodzie pokarmowym,
- korzeń prawoślazu – lek ziołowy działający ochronnie na zniszczoną błonę śluzową żołądka,
- rumianek – znany, tani i popularny wyciąg ziołowy o działaniu przeciwzapalnym i osłaniającym.
Autor: Piotr Brzózka
Czytaj:
- Zioła na trawienie - domowe sposoby na niestrawność
- Tabletki na trawienie - skuteczne leki na niestrawność
- Jaka jest zdrowa dieta przy wrzodach żołądka? Przepisy
- Co oznacza burczenie w brzuchu? Przyczyny, zapobieganie
- Badanie żołądka - USG, gastroskopia. Na czym polega?
Źródła:
- Andrzej Szczekilk, Choroby wewnętrzne, 2005 Kraków, Medycyna Praktyczna
- Małgarzata Janowska, Andrzej Prystupa, Choroba wrzodowa jako jednostka psychosomatyczna, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2012, Tom 18, Nr 4
- Żywienie w chorobie wrzodowej żołądka – Szpital Śląski w Cieszynie, szpitalslaski.pl