Żelazo - preparaty z żelazem, tabletki, suplementy diety, kapsułki

Żelazo – właściwości, zapotrzebowania i źródło żelaza

Żelazo jest niezwykle ważnym pierwiastkiem w organizmie. Umożliwia tworzenie czerwonych krwinek, wzmacnia odporność i wspiera działanie układu nerwowego. Wyróżnia się dwie odmiany: żelazo hemowe i żelazo niehemowe. Pierwsza z nich jest pochodzenia zwierzęcego i jest znacznie łatwiej przyswajalna. Druga natomiast pochodzi z produktów roślinnych i jest słabiej wchłaniana. 

Żelazo – właściwości

Żelazo jest jednym z najważniejszych makroelementów. Bez niego organizm nie jest w stanie poprawnie funkcjonować. Żelazo w organizmie pełni następujące role:

• Wchodzi w skład hemoglobiny – czerwonego składnika krwi. Dzięki niej transportowany jest tlen do wszystkich komórek w organizmie.
• Jest składnikiem mioglobiny, która odpowiada za transport tlenu do mięśni.
• Wspiera układ immunologiczny.
• Utrzymuje odpowiednią temperaturę ciała.
• Pozytywnie wpływa na układ nerwowy.
• Wspiera działanie mózgu i wspomaga czynności umysłowe.

Ze względu na udział w wielu procesach zachodzących w organizmie nie można dopuszczać do niedoboru żelaza. Niestety obecnie występuje on bardzo często.

Niedobór żelaza – objawy i przyczyny

Niedobór żelaza może być spowodowany: dietą ubogą w ten pierwiastek, zaburzonym wchłanianiem, znaczną utratą krwi lub zwiększonym zapotrzebowaniem np. w czasie ciąży.

Zbyt niski poziom żelaza objawia się:

• Wypadaniem włosów
• Uczuciem suchości w ustach
• Pękaniem kącików ust
• Łamliwością paznokci
• Objawami niedokrwistości – osłabieniem, zawrotami głowy, bladością skóry

Niedobór żelaza wywołuje anemię i powoduje spadek formy organizmu – zarówno fizyczny jak i umysłowy. Obniża się odporność, co skutkuje częstymi infekcjami.

Jeśli wystąpią jakiekolwiek z powyższych objawów należy zgłosić się do lekarza w celu diagnostyki.

Nadmiar żelaza – objawy i przyczyny

Przedawkowanie żelaza najczęściej występuje u mężczyzn ze względu na to, iż kobiety tracą jego dużą ilość w czasie menstruacji.

Nadmiar żelaza jest niebezpieczny tak samo jak jego niedobór. Powoduje odkładanie się go
w narządach i innych tkankach, uszkadzając je. Dochodzi do niewydolności wątroby, trzustki czy tarczycy.

Przedawkowanie żelaza objawia się poprzez:

• Zmęczenie
• Osłabienie
• Bóle stawów

Jeśli wysoki poziom żelaza utrzymuje się przez dłuższy czas pojawiają również objawy uszkodzenia narządów.

Poziom żelaza we krwi – normy

Poziom żelaza we krwi uzależniony jest od płci. Normy uwzględniają comiesięczne krwawienia menstruacyjne u kobiet, poprzez które panie tracą część zasobów pierwiastka.

Norma żelaza:

• Dla mężczyzn to 10,6-28,3 mmol/l (50-158 mg/100dl),
• Dla kobiet to 6,6-26 mmol/l (37-145 mg/dl)

Wyniki ponad normę oznaczają podwyższone żelazo. Należy zastosować się do zaleceń lekarza, które mają na celu jego obniżenie, gdyż wysoki poziom żelaza jest szkodliwy dla zdrowia.

Zapotrzebowanie na żelazo różni się ze względu na wiek, płeć, stan zdrowia i poziom aktywności fizycznej. Średnio wynosi około 14 mg na dobę. Zapotrzebowanie zwiększa się
w przypadku ciąży oraz laktacji. 

Żelazo w ciąży

Żelazo dla kobiet w ciąży jest bardzo ważne. Odpowiada za prawidłowy rozwój ośrodkowego układu nerwowego, a także całego organizmu. Dlatego zapotrzebowanie na żelazo w ciąży wzrasta do 22mg/dobę.

Niedobór żelaza w ciąży może spowodować niską masę urodzeniową, a także przedwczesny poród. Z tego powodu niezbędna jest dieta bogata w ten pierwiastek. Lepszą wchłanialność zapewnia witamina C, więc do posiłku warto wypić sok warzywny lub owocowy. Przy znacznych niedoborach lekarz może zalecić suplementację.

Żelazo dla dzieci

Żelazo dla dzieci jest równie ważne jak dla dorosłych. Zapobiega anemii i wspomaga prawidłowy rozwój układu nerwowego. Wspiera układ odpornościowy, który u dzieci często jest osłabiony.

Niedobór żelaza u dzieci objawia się:

• Brakiem apetytu
• Problemami z koncentracja i uczeniem się
• Sennością
• Objawami niedokrwistości

W przypadku wystąpienia powyższych objawów należy skonsultować się z lekarzem, gdyż podobne symptomy mogą wywoływać również inne schorzenia. Jeśli diagnostyka wykaże za niski poziom żelaza specjalista może zalecić odpowiednią dietę lub suplementację np. poprzez witaminy z żelazem dla dzieci.

Źródło żelaza – w czym jest żelazo?

Dieta każdego człowieka powinna być bogata w produkty zawierające dużą ilość żelaza. Zapobiega to niebezpiecznym niedoborom i anemii.

Produkty zawierające żelazo:

• Wątroba
• Chude mięso
• Żółtka jaj
• Kakao
• Orzechy pistacji
• Nasiona dyni i słonecznika
• Morele
• Śliwki
• Soja
• Biała fasola
• Natka pietruszki
• Produkty zbożowe np. pełnoziarniste pieczywo
• Ryby np. makrela, śledź, sardynka

Żelazo w jedzeniu jest skuteczną formą suplementacji, szczególnie gdy posiłek dodatkowo zawiera owoce i warzywa – źródło witaminy C ułatwiającej wchłanianie pierwiastka.

Preparaty żelaza

Niedobory mogą być uzupełniane przez żelazo w diecie, a także przy pomocy witamin
i suplementów. W aptekach dostępne jest żelazo bez recepty, jednak przed jego zakupem warto skonsultować się z lekarzem. Nieprawidłowa suplementacja może doprowadzić do szkodliwego nadmiaru żelaza.

Najczęściej wskazywane przez lekarzy jest żelazo w tabletkach lub żelazo w płynie. Dawkę powinien ustalić specjalista.