Pokrzywka, wyprysk, świąd – tak najczęściej objawia się alergia skórna. Jej przyczyną mogą być leki, kosmetyki, jedzenie, ubrania, a nawet różnego rodzaju przedmioty codziennego użytku. Sprawdź, jak może objawiać się alergia skórna oraz w jaki sposób należy ją leczyć.
Alergia skórna
Alergia jest niewłaściwą, nadmierną reakcją obronną układu immunologicznego na różnego rodzaju czynniki zewnętrzne, nazywane alergenami. O reakcji alergicznej mówimy wtedy, gdy objawy chorobowe pojawiają się po ekspozycji na alergeny, które nie wywołują żadnych objawów u osób zdrowych. Ze względu na drogę, jaką alergeny dostają się do organizmu, reakcje alergiczne można podzielić na pokarmowe, kontaktowe oraz wziewne.
Większość alergii kontaktowych objawia się zmianami skórnymi w postaci kontaktowego zapalenia skóry. Alergię skórną pod postacią wyprysku kontaktowego wywołują najczęściej niskocząsteczkowe substancje chemiczne, takie jak:
- chrom,
- nikiel,
- kobalt,
- tiuramy,
- neomycyna,
- benzokaina,
- kalafonia,
- formaldehyd,
- parabeny,
- balsam peruwiański,
- alkohole wełny,
- substancje zapachowe,
- żywica.
Alergiczną reakcję skórną mogą wywołać nie tylko alergeny kontaktowe, ale też pokarmowe. Alergie pokarmowe IgE-zależne często objawiają się pokrzywką, świądem i zaczerwieniem skóry. Wśród najbardziej uczulających alergenów pokarmowych wymienia się ryby, skorupiaki, jajka, mleko, orzechy, pomidory i owoce cytrusowe. Alergeny wziewne natomiast wywołują głównie objawy chorobowe ze strony układu oddechowego, ale wśród objawów towarzyszących wymienia się rumień oraz pokrzywkę.
Co warto podkreślić, pokrzywka nie zawsze jest wywołana mechanizmami immunologicznymi. W dermatologii wyróżnia się także pokrzywkę fizykalną (z ucisku, zimna czy ciepła), indukowaną wysiłkiem fizycznym, pokarmem, wodą czy stresem.
Objawy alergii skórnej
Alergia skórna może zatem przybrać postać pokrzywki, kontaktowego zapalenia skóry lub atopowego zapalenia skóry. Pokrzywkę można rozpoznać po różowoporcelanowych bąblach, którym towarzyszy świąd oraz obrzęk. Kontaktowe zapalenie skóry objawia się zaczerwienieniem, obrzękiem, grudkami wysiękowymi i pęcherzykami, które zlewają się w większe ogniska zapalne.
Świąd w przebiegu wyprysku kontaktowego sprawia, że pacjenci nie mogą się powstrzymać od drapania, co z kolei jest prowadzi wtórnych nadkażeń bakteryjnych. Przewlekły proces zapalny natomiast można rozpoznać po lichenizacji, czyli zgrubieniu, suchości i łuszczeniu się naskórka.
Atopowe zapalenie skóry, będące zwykle reakcją na kontakt z alergenami pokarmowymi i wziewnymi, manifestuje się w podobny sposób do kontaktowego zapalenia skóry.
Do kryteriów diagnostycznych AZS zaliczają się:
- świąd skóry (zwłaszcza podczas pocenia się),
- suchość skóry,
- rogowacenie przymieszkowe,
- rybia łuska,
- zaostrzenie zmian skórnych pod wpływem stresu,
- rumień twarzy,
- podatność na zakażenia skóry.
Ponadto osoby chore na AZS często chorują na zapalenie spojówek, zaćmę oraz mają przebarwienia i zacienienia wokół oczu. Cechą szczególną jest także dodatkowy fałd skóry poniżej dolnej powieki.
Alergia skórna u dzieci
Alergia skórna u dzieci najczęściej przybiera postać atopowego zapalenia skóry. Z badań wynika, że AZS może dotyczyć nawet 16 procent dzieci w wieku 6-7 lat. Do niedawna uważano, że alergie kontaktowe bardzo rzadko występują u dzieci. Niemniej badania prowadzone w ostatnich latach dowodzą, że nawet 20 proc. wszystkich alergii skórnych u dzieci może być wywołana alergenami kontaktowymi. Ponadto AZS często współwystępuje z alergicznym wypryskiem kontaktowym.
Alergia skórna na twarzy
Zmiany skórne w przebiegu atopowego zapalenia skóry lokalizują się w określonych miejscach. U niemowląt występują głównie na twarzy. Charakteryzują się świądem, ostrym stanem zapalnym, grudkami z obfitym wysiękiem.
U starszych dzieci, powyżej 2. roku życia, zmiany skórne dotyczą zgięć stawowych. W tych miejscach skóra jest sucha i pokryta rumieniowo-grudkowym wypryskiem. U dorosłych natomiast wykwity skórne mogą być rozsiane po całym ciele. Skóra osób dorosłych z AZS jest zwykle pogrubiała, z przewlekłym wypryskiem i lichenizacją.
Leczenie alergii skórnej
Leczenie alergii skórnej przebiega przede wszystkim objawowo. Objawy chorobowe łagodzi się lekami przeciwhistaminowymi, stosowanymi miejscowo glikokortykosteroidami oraz fototerapią. Glikokortykosteroidy dostępne są w formie maści, kremu, płynu oraz aerozolu. W leczeniu alergii skórnych niekiedy stosuje się inhibitory kalcyneuryny. Zalecane jest także używanie emolientów, które tworzą na skórze ochronny płaszcz lipidowy.
Autor: Joanna Woźniak
Czytaj też:
- Co to jest alergia pokarmowa? Objawy, testy, leczenie
- Odczulanie - na czym polega? Kiedy warto się odczulić?
- Leki na alergię – jakie wybrać? Tabletki, krople
- Alergia na mleko a nietolerancja laktozy - objawy, leczenie
Bibliografia:
- Woldan-Tambor A., Zawilska J.B., Atopowe zapalenie skóry (AZS) – problem XXI wieku, Terapia i Leki, Tom 65, nr 11, 2009, 804-811.