Ból nadgarstka – efekt sportowej kontuzji, nużącej pracy, a może ciężkiej choroby? Niezależnie od przyczyn, ból w nadgarstku jest dla większości pacjentów ogromną uciążliwością, znacznie utrudniającą codziennie funkcjonowanie.
Przyczyny bólu nadgarstka
Ból nadgarstka może być wynikiem licznych schorzeń, ale też zwyrodnień, przeciążeń oraz urazów fizycznych. Ból ręki w nadgarstku jest objawem niespecyficznym – bliższe określenie jego przyczyn często wymaga wykonania pogłębionych badań.
Najczęstsze przyczyny bólu nadgarstka, to:
- przeciążenie stawów, ścięgien, kości, mięśni ręki, w samym nadgarstku, ale też w innych punktach kończyny, a nawet korpusu (np. od wielogodzinnego pisania na komputerze czy noszenia zbyt ciężkich przedmiotów),
- uraz fizyczny – zwichnięcie, naciągnięcie, stłuczenie, wybicie ręki. A także złamanie – przede wszystkim tak zwanej kości łódeczkowatej,
- stany zapalne stawów i kaletek maziowych,
- reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), czyli artretyzm – choroba o podłożu autoimmunologicznym, prowadząca do degradacji tkanek chrząstki stawowej i kości, a w konsekwencji - postępującego kalectwa,
- choroba zwyrodnieniowa stawów,
- zespół cieśni nadgarstka (ZCN) – efekt długotrwałego nacisku na nerw pośrodkowy w kanale nadgarstka.
Ból nadgarstka przy zginaniu
Nadgarstek może boleć w różny sposób, z różnym natężeniem i w różnych okolicznościach. Najczęściej odczuwamy ból nadgarstka przy zginaniu. W pierwszej kolejności świadczyć to może o przeciążeniu lub urazie fizycznym. Należy pamiętać, że skomplikowane struktury zapewniające ruchomość nadgarstka jednocześnie są niezwykle delikatne.
Do ich naruszenia może dojść nie tylko w trakcie uprawiania sportu, ale też noszenia dziecka na rękach, przenoszenia mebli, a nawet gry na pianinie, czy wielogodzinnego uderzania w klawiaturę komputera – zwłaszcza, jeśli pracujemy w nieprawidłowej, niefizjologicznej pozycji, bez właściwego podparcia dla kręgosłupa i kończyn. Pamiętajmy, że zwykłe przeciążenie lub naciągnięcie nie będzie skutkować żadnymi innymi objawami, poza samym bólem przy zginaniu i wykręcaniu nadgarstka. Złamanie czy zwichnięcie powodować będzie bolesny obrzęk. Z kolei zespół cieśni nadgarstka, który początkowo objawia się wyłącznie bolesnością w czasie ruchu, na późniejszym etapie powoduje także inne dolegliwości, w tym mrowienie i drętwienie kończyn, a także zmniejszenie siły uścisku dłoni.
Ból nadgarstka i kciuka
Bardzo często występuje jednocześnie ból nadgarstka i kciuka, bolesność może też promieniować wzdłuż kości promieniowej i łokciowej w górę kończyny. Bardzo silny występuje przy złamaniu kości łódeczkowatej. Znajduje się ona na brzegu nadgarstka i połączona jest między innymi z mięśniem odwodzicielem krótkim kciuka, co wprost przekłada się na promieniowanie dolegliwości. Tego typu złamanie, choć niezwykle bolesne, jest jednak stanem przejściowym i odwracalnym, po zrośnięciu się kości, ręka będzie funkcjonować normalnie.
W tym kontekście poważniejszym problemem jest reumatoidalne zapalenie stawów. To choroba, która bywa lekceważona, a która jest jedną z najczęstszych przyczyn trwałego kalectwa w populacjach państw rozwiniętych. W samej tylko Polsce na RZS cierpi 1 proc. dorosłych mieszkańców (dane za: Agnieszka Jura-Półtorak, Krystyna Olczyk, Diagnostyka i ocena aktywności reumatoidalnego zapalenia stawów). Choroba ta początkowo objawia się bólem stawów – między innymi nadgarstków oraz palców, później dochodzą kolejne symptomy, takie jak zmniejszenie ruchomości, poranne sztywności, w końcu całkowita redukcja funkcji ruchowych. W zaawansowanych stadiach choroba ta bardzo słabo poddaje się leczeniu.
Ból nadgarstka w ciąży
Szczególnym przypadkiem jest ból nadgarstka w ciąży. Jest on efektem zaburzenia zwanego zespołem cieśni nadgarstka (ZCN; inna nazwa: zespół kanału nadgarstka), tego samego, który może występować na przykład u osób zawodowo zajmujących się pisaniem. Autorzy opracowania „Objawy zespołu kanału nadgarstka w ciąży i połogu” podają, że badania przeprowadzone z udziałem 301 pacjentek rodzących w jednym z poznańskich szpitali, wykazały symptomy ZCN aż u 32,6 procent z nich.
Schorzenie to związane jest z kompresją nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka, nie zostało do dziś jednak naukowy wyjaśnione, co jest tego przyczyną. Liczne hipotezy źródeł upatrują m.in. w zmianach hormonalnych, czy tak zwanej cukrzycy ciążowej, która zaburza przewodzenie impulsów nerwowych.
Ból nadgarstka – co robić?
Co robić, kiedy czujemy ból nadgarstka? Po pierwsze – szybki „rachunek sumienia”.
- Czy w ostatnim czasie wykonywaliśmy niestandardowe prace, obciążające stawy, ścięgna, mięśnie, kości rąk?
- Czy nie zanotowaliśmy upadku, uderzenia?
Wykluczenie najprostszych możliwych przyczyn, powinno nas skłonić do głębszych poszukiwań – ból nadgarstka może być skumulowaną konsekwencją wielu lat pracy w niefizjologicznej pozycji. Może też oznaczać początek groźnej choroby. W tym kontekście w szczególności uczulić należy na reumatoidalne zapalenie stawów – wcześnie rozpoznane, stosunkowo dobrze poddaje się leczeniu, które może powstrzymać jego postępy. Na późniejszych etapach, chorym pozostaje dramatyczna walka z postępującym kalectwem – często przegrana. Dlatego z każdym bólem nadgarstka, jeśli utrzymuje się dłużej niż 3 dni, należy udać się do lekarza. Można zacząć od lekarza POZ, który na podstawie objawów pokieruje pacjenta do:
- ortopedy,
- reumatologa,
- neurologa,
- fizjoterapeuty lub innego specjalisty.
Leczenie bólu nadgarstka
Leczenie bólu nadgarstka ma charakter objawowy oraz przyczynowy – w sposób oczywisty uzależnione jest od charakteru schorzenia, zaburzenia lub urazu.
Przykładowo, ból nadgarstka w przebiegu RZS leczony jest za pomocą:
- leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, w tym glikokortykosteroidów oraz niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ),
- leków hamujących postęp choroby, w tym przede wszystkim metotreksatu,
- właściwej diety, bogatej między innymi w kwasy tłuszczowe omega 3,
- rehabilitacji fizjoterapeutycznej,
- domowych sposobów, takich jak zimne lub ciepłe okłady.
Inne ze schorzeń, zwyrodnienie stawów, również leczy się objawowo za pomocą leków NLPZ oraz paracetamolu, w użyciu są też środki z grupy SYSADOA (ang. symptomatic slow acting drugs for osteoarthritis), w tym siarczan glukozaminy, siarczan chondroityny czy kwas hialuronowy. Oprócz tego stosuje się też techniki rehabilitacyjne, krioterapię, hydroterapię, a w sporadycznych przypadkach – leczenie operacyjne.
Autro: Piotr Brzózka
Czytaj też:
- Opaska uciskowa - na kolano, nadgarstek, na stopę
- Staw skokowy - ćwiczenia, budowa, rehabilitacja i profilaktyka
- Taping czyli plastrowanie – kolana, barku – jak stosować?
- Ścięgno Achillesa – bolączka biegaczy
Źródła:
- Maciej Bręborowicz, Karolina Gruca-Stryjak, Mariola Krzyścin, Leszek Romanowski, Grzegorz Bręborowicz, Objawy zespołu kanału nadgarstka w ciąży i połogu, Ginekologia Polska 2013, 84
- Agnieszka Jura-Półtorak, Krystyna Olczyk, Diagnostyka i ocena aktywności reumatoidalnego zapalenia stawów, Diagnostyka laboratoryjna Journal of Laboratory Diagnostics 2011, Volume 47, Numer 4
- Anna Filipowicz‑Sosnowska, Robert Rupiński, Reumatoidalne zapalenie stawów o początku w wieku późnym, Polskie Archiwum Medycyny Wewnętrznej 2008, 118
- Wojciech Romanowski, Agata Zdanowska, Mateusz Romanowski, Choroba zwyrodnieniowa stawów — aktualne standardy leczenia, Forum Reumatologiczne 2016, tom 2, nr 2