Ból wątroby po jedzeniu może być objawem zwykłej niestrawności lub pierwszym symptomem choroby. Na całym świecie nawet 20 proc. populacji dorosłych cierpi na niealkoholowe stłuszczeniowe choroby wątroby, które powodują ucisk i dyskomfort w prawym podżebrzu. Sprawdź, jak przebiega leczenie stłuszczenia wątroby, a także co jeszcze może oznaczać ból wątroby po jedzeniu.
Ból wątroby po jedzeniu
Wątroba jest największym narządem wewnętrznym człowieka. Stanowi od 3 do 5 procent całkowitej masy ciała. Waży około 1,5 kilograma, czyli 5 razy więcej niż serce. Wielkość wątroby przekłada się wprost proporcjonalnie na mnogość funkcji, jakie pełni w organizmie. Można ich wymienić ponad 500.
Najważniejsze to:
- metabolizm węglowodanów, białek i tłuszczów,
- wytwarzanie żółci,
- filtrowanie krwi,
- odtruwanie organizmu z toksyn,
- magazynowanie witamin i składników mineralnych,
- termoregulacja.
Wątroba znana jest ze swoich ogromnych wręcz możliwości do samoregeneracji. Zdolności te nie są jednak nieograniczone. Nieodpowiednie odżywanie się, nadużywanie alkoholu oraz leki nadmiernie obciążają wątrobę i prowadzą do jej uszkodzenia. Choroby wątroby rozwijają się bardzo podstępnie, gdyż przez wiele lat nie dają żadnych objawów. Dzieje się tak dlatego, że wątroba nie jest unerwiona, nie powoduje więc dolegliwości bólowych. Dopiero, kiedy ulegnie znacznemu powiększeniu, zaczyna rozciągać otaczającą ją otrzewną. Wówczas pojawiają się dolegliwości bólowe. Ból wątroby po jedzeniu jest zwykle pierwszym symptomem zwiastującym chorobę.
Przyczyny bólu wątroby po jedzeniu
Dlaczego ból wątroby pojawia się po jedzeniu? Przyczyn tego stanu może być kilka. Najczęstszą jest postępujące stłuszczenie wątroby, charakterystyczne dla niealkoholowych stłuszczeniowych chorób wątroby. Istotą tej grupy chorób jest powiększenie wątroby spowodowane nagromadzeniem lipidów w hepatocytach.
Początkowo u pacjentów obserwuje się tzw. stłuszczenie proste. Pod mikroskopem widać krople tłuszczu w komórkach wątrobowych. Z czasem kropelki zaczynają się zlewać i powstają torbiele tłuszczu z odczynem zapalnym. Innymi słowy niealkoholowe stłuszczenie wątroby przekształca się w niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby. Jeśli proces chorobowy nie zostanie zatrzymany, rozwinie się stłuszczeniowa marskość wątroby. Wszystkie etapy opisanego procesu są zaliczane do niealkoholowych stłuszczeniowych chorób wątroby – NFLD (nonalcoholic fatty liver diseasea).
Szacuje się, że NFLD dotyczy ponad 20 proc. światowej populacji dorosłych. Występuje głównie u osób otyłych i chorych na cukrzycę typu 2. Ból wątroby po jedzeniu może także być objawem wirusowego zapalenia wątroby typu B lub C, choroby Wilsona lub hemochromatozy.
Objawy niealkoholowych stłuszczeniowych chorób wątroby
Stłuszczenie wątroby może przebiegać bezobjawowo lub dawać niespecyficzne objawy.
Wśród dolegliwości najczęściej zgłaszanych przez pacjentów wymienia się:
- ból wątroby nasilający się po jedzeniu,
- osłabienie,
- męczliwość.
Badania przedmiotowe u większości z nich wykazują powiększenie wątroby, a w badaniu USG wątroba wykazuje wzmożoną echogeniczność (wątroba hyperechogeniczna).
Jak leczyć ból wątroby po alkoholu?
Jeśli ból wątroby po alkoholu jest efektem stłuszczenia, leczenie opiera się przede wszystkim na eliminacji czynników prowadzących do nagromadzenia lipidów w hepatocytach. Pacjenci przede wszystkim powinni zredukować masę ciała i przejść na odpowiednią dietę, nazywaną dietą wątrobową.
Ponadto w leczeniu stosuje się także środki farmakologiczne, głównie zmniejszające insulinooporność i cytoprotekcyjne. Zastosowanie mają także preparaty roślinne – m.in. wyciąg z ostropestu plamistego oraz antyoksydanty – zwłaszcza witamina E, witaminy z grupy B oraz fosfolipidy.
Dieta w stłuszczeniu wątroby
Dieta w chorobach stłuszczeniowych wątroby nie powinna być zbyt restrykcyjna, gdyż głodzenie się będzie potęgować stłuszczenie.
Generalnie dieta wątrobowa powinna być:
- lekkostrawna,
- niskotłuszczowa,
- o niskim indeksie glikemicznym.
Białko powinno stanowić 20 proc. dziennego zapotrzebowania energetycznego, tłuszcze – 30 proc., a węglowodany – 50 proc. Pacjenci z niealkoholowymi stłuszczeniowymi chorobami wątroby powinni wyeliminować lub bardzo ograniczyć spożycie węglowodanów prostych – słodyczy, pszennego pieczywa, białego ryżu, makaronu. Zaleca się natomiast jeść węglowodany złożone – razowe pieczywo, makaron razowy, gruboziarniste kasze, ryż naturalny. Owoce powinny mieć niski indeks glikemiczny, a warzywa najlepiej spożywać na surowo.
Autor: Joanna Woźniak
Czytaj też:
- Kłucie wątroby – po alkoholu, po jedzeniu. Jak ją leczyć?
- Lekarz od wątroby - czym zajmuje się hepatolog?
- Co szkodzi wątrobie? Jakich produktów unikać? Zalecenia
Bibliografia:
- Hartleb M., Simon K., Lipiński M., Drobnik J., Woroń J., Rydzewska G., Mastalerz-Migas A., Rekomendacje postępowania u chorych z zaburzeniami czynności wątroby i kamicą
- dróg żółciowych dla lekarzy POZ, Lekarz POZ 4/2017.
- Bukol-Krawczyk K., Niealkoholowe stłuszczenie wątroby — leczyć czy nie leczyć?, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2010, tom 1, nr 1, 66–72.