Kłucie wątroby po alkoholu lub po jedzeniu może oznaczać chorobę. To sygnał organizmu, iż wątroba nie radzi sobie z nadmiarem tłuszczu lub alkoholu. Mówiąc potocznie, wątroba ma ograniczoną moc przerobową, a niestety codziennie narażana jest na działanie czynników uszkadzających. Co powoduje ból wątroby i jak ją leczyć?
Wątroba jest największym narządem wewnętrznym człowieka. Niestety jest wiele przyczyn które prowadzą do niewydolności wątroby. Pierwszym sygnałem jest ból wątroby często określany jest jako kłucie wątroby. Miąższ wątroby nie jest unerwiony. I wszystko co jest określane, jako kłucie wątroby wynika z jej powiększenia lub rozciągnięcia otrzewnej czyli otaczającej wątrobę torebki. Torebka ta w przeciwieństwie do samej wątroby jest już unerwiona, a każde jej napięcie może sprawiać ból. Powiększona, chora wątroba może naciskać też na sąsiadujące z nią organy, a to również może wywoływać efekt kłucia. Często tak się dzieje, gdy narząd ten nie jest w stanie poradzić sobie z nadmiarem niechcianego pokarmu lub płynu.
Przyczyny kłucia wątroby
Kłucie wątroby ma wiele przyczyn. Najczęściej powodowane jest nadmiarem nieodpowiedniego jedzenia lub alkoholu. Ale nie tylko. Może być też objawem poważnych chorób. Dlatego warto znać przyczyny bólu wątroby, aby zapobiec ciężkim powikłaniom takim jak np. zwłóknienia wątroby.
Kłucie wątroby może oznaczać:
- torbiele wątroby, ale w tym przypadku dodatkowym elementem są nudności,
- zapalenie wątroby, zakażenia wirusowe np. WZW typu C,
- kolkę żółciową,
- zakrzepicę żył wątrobowych
- stłuszczenie wątroby,
- polekowe uszkodzenie wątroby,
- marskość wątroby.
Kłucie w prawym boku nie zawsze musi świadczyć o chorej wątrobie. Czasami podobne objawy może dawać niedrożność przewodu żółciowego, szczególnie dolegliwa w kamicy pęcherzyka żółciowego. Jednorazowe kłucie wątroby nie oznacza jeszcze poważnego schorzenia. Czasem przejedzenie świąteczne może podrażnić wątrobę i nie musi być to powodem do zmartwień. Bóle wątroby mają różne pochodzenie.
Do przyczyn kłucia wątroby zaliczane są:
- nadmiernie spożywany alkohol,
- niezdrowe odżywianie,
- otyłość,
- polekowe uszkodzenie wątroby
- stwardnienie wątroby.
Kłucie wątroby po alkoholu
Alkohol jest największym wrogiem wątroby. Mitem jest twierdzenie, iż alkohol dobrze wpływa na trawienie. Każdy kieliszek wódki czy wypity drink musi przedostać się przez wątrobę. A przechodzący przez wątrobę alkohol narusza komórki wątroby (czyli hepatocyty), które stanowią ok. 90% masy całej wątroby.
Wątroba kobiet jest bardziej narażona na szkodliwe działanie alkoholu z uwagi na słabsze możliwości przyswajania i rozkładania. Stężenie alkoholu we krwi osiąga wyższy poziom u kobiet i kłucie wątroby po alkoholu bardziej doskwiera płci żeńskiej. Przyczyną jest specyfika żołądków pań, które mają mniej enzymów uczestniczących w rozkładaniu alkoholu. Ale zarówno wątroby kobiece, jak i męskie odczuwają kłucie po alkoholu.
Jakie są pierwsze znaki, że wątroba nie radzi sobie z alkoholem? Oto one:
- jednym z sygnałów może być niemiłe kłucie pod żebrami z boku po wypiciu alkoholu,
- odczuwanie chronicznego zmęczenia,
- przebarwienia skórne, zmiany na skórze (plamy) w czasie i po spożyciu alkoholu,
- gorycz w ustach,
- obrzęki kończyn,
- wahania nastroju.
Częste spożywanie alkoholu zmusza wątrobę do podejmowania działań, mających na celu odtrucie organizmu. Nadmiar przerabianej krwi (bo na tym polega działanie ochronne) rozpycha otoczkę wątroby i powoduje typowe kłucie. Nadużywanie alkoholu może skończyć się marskością wątroby, dlatego warto oszczędzić sobie dolegliwości bólowych i najlepiej całkiem z niego zrezygnować.
Kłucie wątroby po jedzeniu
Każda ilość jedzenia spożyta w nadmiarze musi być „przerobiona” przez wątrobę. To wątroba usuwa szkodliwy nadmiar z organizmu. Kłucie wątroby zależy nie tylko od ilości jedzenia, ale też od indywidualnych cech każdej osoby. Oznacza to, iż człowiek ma różne poziomy związków trawiennych. I tak osoby, których wątroba produkuje dużo glikogenu mogą bezkarnie jeść więcej słodyczy. Natomiast osoby, których wątroba ma dużo soków żółciowych mogą zjeść więcej tłustych potraw. Dlatego też niektórzy odczuwają kłucie wątroby po słodyczach, innym ból wątroby doskwiera po tłustym jedzeniu. Bardzo łatwo jest podrażnić wątrobę, jedząc tłuste potrawy. Bóle brzucha mogą stać się coraz częstsze. Dostarczanie wątrobie jednocześnie tłuszczów, węglowodanów i białek zawsze powoduje, iż nie jest możliwe bezpieczne przetworzenie i przefiltrowanie tych składników. Leczenie bólu wątroby w tym wypadku powinno zacząć się od zmiany stylu życia.
Żeby objawy bólu wątroby nie były dotkliwe i nie doprowadzały do kłucia wątroby po jedzeniu należy wprowadzać zmiany w codziennej diecie, takie jak:
- lekkostrawne posiłki,
- zrównoważona ilość tłuszczu,
- zrezygnowanie z ostrych przypraw,
- gotowanie na parze lub w wodzie,
- wprowadzenie ziół jak melisa czy majeranek,
- unikanie odgrzewania posiłków.
Warto wiedzieć, że istnieją domowe sposoby na ból wątroby. Można sięgnąć po zioła. Funkcjonowanie wątroby może usprawnić np. ostropest plamisty.
Kłucie wątroby w ciąży
Schorzenia wątroby w trakcie ciąży powinny być szybko konsultowane. Ciąża to czas kobiety o szczególnej dbałości o siebie, swoje zdrowie i samopoczucie. Problemy z wątrobą nie zdarzają się w ciąży zbyt często, ale gdy się pojawią należy je szybko skontrolować. Kłucie wątroby u ciężarnej kobiety może być niebezpieczne dla matki, a także dla nienarodzonego dziecka.
Ten ból wątroby najczęściej oznacza cholestazę ciążową. Choroba to polega na zaburzonym działaniu wątroby, w wyniku którego dochodzi do zastoju żółci. W komórkach wątroby ciężarnej kobiety żółć jest nieprawidłowo transportowana. Wpływ na te niebezpieczne odchylenia mają hormony ciążowe. Głównym objawem cholestazy ciążowej jest świąd całego ciała. Jest on tak uporczywy, że aż trudny do zniesienia (szczególnie w nocy).
Dodatkowymi objawami są:
- kłucie wątroby (ból w prawym nadbrzuszu),
- lekkie zażółcenie skóry.
Kłucie wątroby w ciąży może oznaczać też ostre stłuszczenie ciążowe wątroby. Jest to rzadka choroba, ale jeśli już nastąpi to przebieg ma ostry i gwałtowny. Przyczyną tych niebezpiecznych zmian są zaburzenia metaboliczne tłuszczów przyszłej mamy i płodu. Główną rolę odgrywają tu uwarunkowania genetyczne i zmiany hormonów płciowych (jakościowe i ilościowe) w okresie ciąży. W przypadku podejrzenia tej choroby należy natychmiast zgłosić się do szpitala.
Autor: Jolanta Woźniak
- Gajewski, „Powiększenie wątroby. Medycyna praktyczna”, 2016
- „Choroby wątroby u ciężarnych”, Klinika Perinatologii, Seminarium dla studentów Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi,
- Szymańska, A. Prystupa, J. Schabowski i inni, „Alkoholowa choroba wątroby w praktyce lekarskiej”, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2011.