Kąpiel noworodka jest dużym wydarzeniem dla maleństwa i jego rodziców. Szczególnie ta pierwsza. Musi ona odbywać się w określonych warunkach, z użyciem odpowiednich środków do pielęgnacji i we właściwych odstępach czasu.
W tekście opiszemy kiedy powinna mieć miejsce pierwsza kąpiel noworodka i czemu służy kąpiel w krochmalu? Podpowiemy również czy można kąpać dziecko tuż po karmieniu, a także jaką temperaturę powinna mieć woda w wanience, a jaką w pomieszczeniu.
Kąpiel noworodka w szpitalu
Pierwszy kontakt noworodka z wodą zazwyczaj ma miejsce w ciągu kilku, kilkunastu godzin od momentu przyjścia na świat. A więc jeszcze na porodówce. Pierwsza kąpiel noworodka w szpitalu niewiele ma wspólnego z kąpielą w tradycyjnym tego słowa znaczeniu – odbywa się pod kranem. Dziecko jest wówczas obmywane przez położną z mazi płodowej, smółki i wszelkich innych pozostałości z czasu pobytu w brzuchu mamy.
Szpitalne standardy w tym względzie są zróżnicowane, coraz częściej formułowana jest jednak opinia, że pierwszą kąpiel noworodka należy wykonać jak najpóźniej. Po pierwsze, ze względu na ryzyko przeziębienia, po drugie – dla zachowania wspomnianej mazi na skórze, która jest wprawdzie dalece nieestetyczna, pełni jednak rolę bariery ochronnej. Dlatego dobrze jest przed porodem zasięgnąć w tej materii opinii u lekarza prowadzącego ciążę. Co ważne – mycie noworodka w szpitalu nie jest obowiązkowe. Jeśli sobie tego nie życzymy, należy odpowiednio wcześnie poinformować o tym personel.
Pierwsza kąpiel noworodka w domu
Pierwsza kąpiel noworodka po powrocie do domu jest dużym wydarzeniem dla rodziców. Może też być swego rodzaju wstrząsem dla dziecka – należy się więc liczyć z tym, że zanurzenie w wodzie spowoduje gwałtowny płacz. O czym należy jeszcze wiedzieć? Jeśli chodzi o kwestie techniczne, do kąpieli służy wanienka. W żadnym wypadku nie wolno kąpać maleństwa w wannie dla osób dorosłych. Kwestią indywidualnych preferencji jest natomiast umiejscowienie wanienki. Część rodziców stawia ją na podwyższeniu – na stole lub specjalnym stojaku. Ułatwia to wkładanie i wyjmowanie dziecka do wody i pewny chwyt w czasie mycia.
Niedoświadczeni rodzice powinni jednak uważać:
- brak umiejętności,
- stres,
- nerwowa reakcja dziecka,
- pośpiech
to czynniki, które zwiększają ryzyko wypadku, dlatego należy zachować rozwagę, a przede wszystkim szczególną ostrożność.
Kiedy pierwsza kąpiel noworodka?
Pierwsza prawdziwa kąpiel noworodka zazwyczaj odbywa się pierwszego-drugiego dnia po przyjeździe ze szpitala do domu. Nie ma w tym względzie szczegółowych zaleceń, pamiętać jednak należy o tym, że maluch opuszcza oddział położniczo-ginekologiczny z całym bagażem drobnoustrojów bytujących w warunkach szpitalnych. Dlatego z pierwszym myciem noworodka w domu nie warto zbyt długo zwlekać.
Kąpiel noworodka w krochmalu
Do umycia noworodka używamy wody, delikatnych środków myjących i własnych rąk. Nie stosujemy gąbek ani myjek. Zamiast mydła, do kąpieli wlać można emolient – środek natłuszczający, nawilżający, wygładzający i chroniący skórę, zapobiegający łuszczeniu się. Pamiętać jednak należy, że tego typu środki nie muszą być stosowane obowiązkowo u dzieci, które nie mają żadnych problemów skórnych. Wiele osób, zamiast dostępnych w aptece emolientów, wybiera tradycyjne sposoby nawilżania skóry dziecka, spośród których największym uznaniem cieszy się krochmal, czyli wodny roztwór mąki ziemniaczanej. Kąpiel noworodka w krochmalu łagodzi podrażnienia, zapobiega powstawaniu odparzeń, w szczególności na pupie i w pachwinach, czyli w miejscach które skrywa pieluszka.
Temperatura wody podczas kąpieli noworodka
Przygotowując pierwszą kąpiel dla noworodka, jak i każdą kolejną we wczesnej fazie życia dziecka, rodzice szczególną uwagę powinni zwrócić na temperaturę wody, która musi być zbliżona do naturalnej temperatury zdrowego człowieka. Wskazania są w tym względzie bardzo restrykcyjne – temperatura wody nie może przekraczać 37 stopni Celsjusza i nie może być niższa niż 35 stopni. Zakres 35-37 stopni odczuwany jest jako „woda letnia”, nie należy jednak zdawać się w tej materii na własną percepcję. Niezbędny jest zakup specjalnego wodoodpornego termometru.
Temperatura powietrza podczas kąpieli noworodka
Istotna jest też temperatura powietrza. Nie powinna ona być niższa, niż 20-21 stopni. Temperatura idealna wynosi około 24 stopni, czyli nieco powyżej tzw. temperatury pokojowej. Rodzice powinni też zadbać o to, by pomieszczenie, w którym odbywa się kąpiel, nie było narażone na przeciąg (jeśli w łazience mamy okno, należy je zamknąć, nawet latem). Ma to znaczenie nie tylko w czasie, kiedy dziecko przebywa w wanience, ale też później, gdy jest wycierane.
Kąpiel noworodka z kikutem
Wyłączywszy przypadki dłuższej hospitalizacji na oddziale położniczo-ginekologicznym, noworodek pojawia się w domu kilka dni po przyjściu na świat, mając wciąż na środku brzuszka pamiątkę przypominającą o życiu płodowym – kikut pępowiny. Pozostałość ta odpadnie samoistnie w ciągu kilku tygodni, do tego czasu należy jednak dbać o nią w sposób wyjątkowy. Kąpiel noworodka z kikutem jest możliwa, miejsce to jednak nie powinno być skrywane przez taflę wody. Należy o tym pamiętać przygotowując kąpiel, zaś w razie zamoczenia, pępek delikatnie osusza się (nie wyciera) wacikiem. Dopiero po odpadnięciu kikuta, dziecko można zanurzyć głębiej.
Kąpiel noworodka po jedzeniu
Rytm dobowy noworodka nie jest ustalony, nie musi więc być myty o określonej godzinie. Pamiętać tylko należy, że dziecko wyspane lepiej zniesie trudy nowych doświadczeń. Maluch nie powinien być też głodny. Z drugiej jednak strony niewskazana jest kąpiel bezpośrednio po jedzeniu – wielce prawdopodobne, że świeżo nakarmionego malucha w wodzie rozboli brzuszek. Idealny przedział między karmieniem a myciem to 30 minut.
Jak często kąpać noworodka?
Co ile dni kąpać dziecko? Mycie maluszka codziennie jest niepotrzebne, a wręcz niewskazane. Przyjmuje się, że dziecko w pierwszych tygodniach po narodzeniu, kąpane powinno być 2-3 razy w tygodniu, czyli co drugi, lub co trzeci dzień. Częstszy kontakt z wodą i kosmetykami służącymi do pielęgnacji, naraża delikatną skórę dziecka na przesuszenie.
Autor: Piotr Brzózka
Czytaj też:
- Jak pielęgnować pępek u noworodka? Higiena, kosmetyki
- Jak dawkować witaminę K dla noworodka? Właściwości
- Co oznacza ulewanie u noworodka? Jak temu zapobiegać?
- Jak prawidłowo nosić noworodka? Bezpieczne techniki
Źródła:
- Paweł Zawitkowski, Poradnik opieki i pielęgnacji małego dziecka, Wydanie II Instytut Matki i Dziecka oraz Polskie Stowarzyszenie Terapeutów NDT-SI Warszawa 2001, 2002