Kiedy dopadnie cię zawał serca, pierwsza pomoc ma kluczowe znaczenie. Od tego, czy zostanie udzielona szybko i właściwie, zależy twoje życie. Czy wiesz, co zrobić, gdy rozpocznie się zawał serca? Jak udzielić pomocy, gdy jesteś świadkiem? Oto zasady pierwszej pomocy w punktach, krok po kroku.
Pierwsza pomoc w zawale serca
Pierwsza pomoc w zawale serca ma kluczowe znaczenia w kontekście szans pacjenta na przeżycie. W sytuacji, gdy dojdzie do martwicy mięśnia sercowego, decydująca jest zazwyczaj pierwsza godzina (tzw. złota godzina), przy czym każda z upływających w jej ramach minut, a wręcz sekund, oddala szansę na wyjście z zawału bez większych konsekwencji. Pamiętajmy, że chory z podejrzeniem zawału, który nie trafi do szpitala w ciągu najpóźniej kilkudziesięciu minut, ma niewielkie szanse na przeżycie, zwłaszcza jeśli w tym czasie nie zostanie mu udzielona żadna pomoc, nawet doraźna. Czy wiesz, jak udzielić pierwszej pomocy w przypadku zawału serca?
Zawał serca – pierwsza pomoc w punktach
Warto posiadać wiedzę na temat tego, jak należy się zachować w przypadku zawału. Pamiętajmy, że każdy nas może znaleźć się w sytuacji osoby potrzebującej pomocy, ale też świadka, który zobligowany jest do podjęcia wstępnych działań ratunkowych. W przypadku zawału serca pierwsza pomoc w punktach wygląda następująco:
- wezwanie karetki pogotowia,
- podanie leków ograniczających postęp martwicy serca oraz łagodzących dolegliwości bólowe (jeżeli są pod ręką) – aspiryny i nitrogliceryny,
- ułożenie ciała w wygodnej pozycji półsiedzącej, z podparciem dla pleców,
- otwarcie okien, by zapewnić dopływ świeżego powietrza,
- w przypadku zatrzymania czynności życiowych (krążenie, oddychanie) - podjęcie akcji resuscytacyjnej.
- uspokajanie osoby z podejrzeniem zawału – może ona odczuwać bardzo silny lęk przed śmiercią.
Pierwsza pomoc przy zawale serca – nie czekaj, dzwoń
Niezależnie od tego, czy jesteś ofiarą zawału, czy świadkiem, przede wszystkim nie czekaj, nie zastanawiaj się. Liczą się sekundy w dosłownym tego wyrażenia rozumieniu. Zanim przystąpisz do innych działań, w pierwszej kolejności wezwij karetkę, dzwoniąc na bezpłatny numer 999 lub 112. Priorytetem jest jak najszybsze przyjęcie do szpitala, gdzie zostaną wdrożone profesjonalne procedury ratunkowe z zakresu kardiologii interwencyjnej.
Nie panikuj, podaj dokładny adres. Jeżeli przechodzisz zawał samotnie w domu i jesteś w stanie się poruszyć, otwórz zawczasu drzwi, aby ułatwić ratownikom wejście do mieszkania. Pamiętaj, że w każdej chwili możesz stracić przytomność.
Aspiryna w ramach pierwszej pomocy przy zawale serca
Rzadko kiedy nosimy przy sobie lekarstwa, aczkolwiek w przypadku osób z grupy ryzyka (obciążonych genetycznie, z nadciśnieniem, nadwagą, cukrzycą, miażdżycą, wadami serca etc) dobrze jest posiadać podręczny zestaw ratunkowy. Osoba, która przechodzi zawał, w pierwszej kolejności powinna otrzymać dużą dawkę kwasu acetylosalicylowego, czyli aspiryny.
Idealnym rozwiązaniem jest podanie tabletki 300-500 mg, niepowlekanej, do rozgryzienia. Aspiryna jest znanym środkiem stosowanym w profilaktyce choroby wieńcowej, przydatnym także w sytuacji, gdy dojdzie do zawału. Bynajmniej nie jest to działanie z katalogu „domowych sposobów na serce”. Jeżeli chory nie otrzyma aspiryny, zostanie mu ona podana przez załogę karetki, ewentualnie lekarza w izbie przyjęć. Drugim środkiem, który należy zaaplikować, jest nitrogliceryna pod język, pod jednym wszakże warunkiem: jeśli ciśnienie skurczowe przekracza 90 mmHg.
Jak ułożyć chorego udzielając pierwszej pomocy przy zawale?
Osoba przeżywająca zawał ma bardzo silne dolegliwości bólowe, często też nie może oddychać, co jest stanem zarówno faktycznym, jak i wynikającym z subiektywnego przekonania podsycanego przez atak paniki. Aby ulżyć choremu w cierpieniu, należy pomóc mu ułożyć się w wygodnej pozycji. Zazwyczaj zaleca się pozycję półsiedzącą, zwłaszcza jeśli ból jest bardzo silny. Dopuszczalne jest też ułożenie na plecach. Druga z wymienionych pozycji zostanie wymuszona w sytuacji, gdy chory straci przytomność, przestanie oddychać lub gdy dojdzie do zatrzymania akcji serca.
W takiej sytuacji na osobie będącej świadkiem zdarzenia spoczywa obowiązek podjęcia akcji resuscytacyjnej metodą krążeniowo-oddechową. Pamiętajmy, że wykonywać należy 30 silnych (oburącz) uciśnięć klatki piersiowej na wysokości mostka, a następnie dwa oddechy usta-usta. Działań tych nie należy przerywać aż do przyjazdu karetki, nawet jeśli po kilku minutach stwierdzimy, że nie udało się przywrócić czynności życiowych. Dopiero ratownik medyczny lub lekarz może zezwolić na zaprzestanie resuscytacji po ewentualnym stwierdzeniu zgonu.
Autor: Piotr Brzózka
Czytaj też:
- Kołatanie serca - przyczyny, objawy. Jak je leczyć?
- Migotanie przedsionków - co to jest i jakie są objawy?
- Zawał serca - jakie są objawy? Przyczyny i leczenie
Żródła:
- D.A. Zidemana, E.D.J. De Buckb , E. M. Singletaryc , P. Cassand , A. F. Chalkiase , T.R. Evansf , C.M. Hafnerg , A.J. Handleyh , D. Meyrani , S. Schunder-Tatzberj , P.G. Vandekerckhove, Pierwsza pomoc. Wytyczne resuscytacji 2015, Polska Rada Resuscytacji, www.prc.krakow.pl