Poziom bilirubiny u noworodka jest wyższy niż u osób dorosłych, co ma związek ze zwiększonym rozpadem erytrocytów i zmniejszonym metabolizmem wątroby. Jeśli jednak stężenie bilirubiny we krwi dziecka przekroczy normę, może doprowadzić do niezwykle groźnej żółtaczki jąder podkorowych. Sprawdź, ile powinien wynosić poziom bilirubiny u noworodka.
Poziom bilirubiny u noworodka
Bilirubina jest barwnikiem żółciowym, który powstaje na skutek rozpadu erytrocytów, a konkretnie hemu, będącego składnikiem hemoglobiny. Nowopowstała bilirubina krąży we krwi, gdzie łączy się z albuminami, a następnie trafia do komórek wątrobowych. Po połączeniu z kwasem glukuronowym jest transportowana do pęcherzyka żółciowego oraz jelit, skąd jest wydalana z organizmu.
W ten sposób bilirubina jest metabolizowana w organizmie osoby dorosłej. U noworodków proces ten nie przebiega jeszcze prawidłowo, co ma związek ze zwiększonym rozpadem erytrocytów i zmniejszonym metabolizmem wątrobowym. Skutkuje to podwyższonym poziomem bilirubiny w surowicy krwi. Sprawdź, jaki jest prawidłowy poziom bilirubiny u noworodka.
Poziom bilirubiny u noworodka - normy
Bilirubina niezwiązana z kwasem glukuronowym jest nazywana wolną tudzież pośrednią lub niesprzężoną. Natomiast przekształconą w komórkach wątrobowych nazywa się bilirubiną związaną, sprzężoną lub bezpośrednią. Razem tworzą bilirubinę całkowitą.
U osoby dorosłej poziom bilirubiny całkowitej w surowicy krwi powinien wynosić poniżej 1,1 mg/dl. W badaniach uwzględnia się też poziom bilirubiny wolnej i związanej. Za normę uznaje się stężenie bilirubiny związanej mieszczące się w przedziale 0,1 - 0,3 mg/dl, a bilirubina wolna powinna wynosić 0,2-0,7 mg/dl.
Noworodki natomiast mają znacznie wyższe stężenie bilirubiny we krwi. Zwykle tuż po porodzie wynosi 2-2,5 mg/dl, co jest traktowane jako norma. Za patologię uznaje się stężenie bilirubiny w pierwszej dobie życia powyżej 5 mg/ dl. Szacuje się, że u noworodka powstaje 6-8 mg na kg masy ciała bilirubiny dziennie, czyli dwa razy więcej niż u dorosłych. Najwyższe stężenie barwnika żółciowego obserwuje się w 3-5 dobie życia. Uznaje się, że prawidłowy poziom bilirubiny u noworodka to maksymalnie 10 mg/dl w badaniu przezskórnych i 13-15 mg/dl w badaniu krwi, przy czym wzrost stężenia nie powinien być większy niż 5 mg/dl na dobę.
Przyczyny wysokiego poziomu bilirubiny u noworodka
Fizjologicznie wysoki poziom bilirubiny u noworodka jest spowodowany następującymi czynnikami:
- nadkrwistością,
- zwiększonym rozpadem erytrocytów,
- zmniejszonym metabolizmem wątrobowy,
- zwrotnym wchłanianiem bilirubiny.
Podwyższony stężenie barwnika żółciowego we krwi do 13-15 mg/dl dziecka jest stanem fizjologicznym. Około 8 doby życia poziom bilirubiny u noworodka donoszonego (ok 14. u wcześniaka) powinien samoistnie się obniżyć.
Jeśli poziom bilirubiny u noworodka przekracza normę może to oznaczać:
- chorobę hemolityczną,
- zakażenie,
- policytemię,
- hemoglobinopatię,
- talasemię,
- zespół criglera-naijara,
- zespół gilberta,
- zespół luceya-driscola,
- niedoczynność przysadki,
- niedrożność lub anomalie dróg żółciowych,
- cytomegalię,
- toksoplazmozę,
- różyczkę,
- galaktozemię,
- fruktozemię,
- chorobę hirschprunga.
Objawy podwyższonego poziomu bilirubiny u noworodka
Podstawowym objawem podwyższonego poziomu bilirubiny u noworodka jest żółtaczka, czyli żółte zabarwienie skóry, twardówek i błon śluzowych. Żółtaczka pojawia się na skórze, ponieważ nadmiar barwnika żółciowego gromadzi się we krwi, a z czasem zaczyna przenikać do tkanek.
Zażółcenie skóry i oczu u noworodków obserwuje się przy poziomie bilirubiny we krwi powyżej 5-7 mg/dl (u dorosłych powyżej 2,5 mg/dl), dlatego żółtaczka jest stanem fizjologicznym. Pojawia się po pierwszej dobie, najczęściej w drugim lub trzecim dniu życia. Szacuje się, że żółtaczka występuje u 60 proc. noworodków donoszonych i 80 proc. wcześniaków. Żółtaczka fizjologiczna nie wymaga leczenia. Dopiero wzrost stężenia bilirubiny powyżej 15 mg/dl staje się toksyczny dla noworodka.
Jak obniżyć poziom bilirubiny u noworodka?
13-15 mg/dl - to poziom bilirubiny u noworodka, który nie wymaga leczenia. Dopiero kiedy stężenie barwnika żółciowego przekroczy ten poziom, konieczne jest natychmiastowe leczenie. Nadmiar bilirubiny pośredniej we krwi działa bowiem toksycznie na ośrodkowy układ nerwowy noworodka. Ciężka hiperbilirubinemia może bowiem doprowadzić do encefalopatii bilirubinowej lub żółtaczki jąder podkorowych.
W celu obniżenia poziomu bilirubiny u noworodka stosuje się:
- nawadnianie,
- środki farmakologiczne – fenobarbital,
- fototerapię za pomocą światła niebieskiego lub białego, które przemienia bilirubinę w bezbarwne produkty, nieszkodliwe dla komórek.
- transfuzję wymienną krwi (w skrajnych przypadkach).
Autor: Joanna Woźniak
Czytaj też:
- Ile trwa żółtaczka u noworodka? Objawy, leczenie
- Jak prawidłowo nosić noworodka? Bezpieczne techniki
- Jak dawkować witaminę K dla noworodka? Właściwości
Bibliografia:
- Jankowska I., Liberek A., Pawłowska J., Żółtaczka u niemowląt i starszych dzieci – algorytm postępowania diagnostyczno-terapeutycznego [w:] Hepatologia 2012 pod red. M. Wawrzynowicz-Syczewskiej, Warszawa 2012, s. 5-16.
- Wasiluk A., Polewsko A., Ozimirski A., Współczesna diagnostyka i leczenie żółtaczek u noworodków i niemowląt, Diagnostyka Laboratoryjna 2012 (48), s. 405-411.