Serdecznik to gatunek rośliny wieloletniej. Jest rośliną używaną w tradycyjnej medycynie jako środek uspokajający i nasercowy. Serdecznik pospolity właściwości lecznicze zawdzięcza m.in. zawartej w jego składzie leonurynie, substancji o lekkim działaniu psychoaktywnym. W działaniu przypomina kozłka lekarskiego, czyli popularną walerianę. Ale uwaga: ma też ziele serdecznika przeciwwskazania i skutki uboczne.
Czym jest serdecznik ?
Serdecznik pospolity (leonurus cardiaca), ze względu na wygląd zwany jako lwie serce lub lwi ogon, jest rośliną wieloletnią z rodziny jasnotowatych. Wywodzi się z Europy i Turcji, obecnie rozpowszechniony jest na całej półkuli północnej, a także miejscami w Ameryce Południowej i Australii. Jako roślina lecznicza serdecznik pospolity znany był już w starożytnej medycynie chińskiej, w średniowieczu stał się jednym z narzędzi w rękach ówczesnych medyków europejskich. Dawniej powszechnie hodowany w celach leczniczych, dziś często rośnie też dziko jako pozostałość dawnych upraw w małych skupiskach, na obrzeżach pól, przy drogach, i suchych pastwiskach, często wchodzi do miast na osiedlowe trawniki.
Dziewanna - właściwości, zastosowanie i działanie
Jak wygląda serdecznik pospolity?
Serdecznik pospolity osiąga wysokość 30-150 centymetrów. Rozgałęzione u dołu łodygi pokryte są charakterystycznymi włoskami, owłosione są również liście. Serdecznik pospolity wydziela woń, którą ciężko jest uznać za przyjemną. Kwitnie przez całe lato, od czerwca do sierpnia. Kwiaty są niezbyt imponujące – małe, silnie owłosione, w kolorach różu, purpury i bieli. Co ważne, serdecznik pospolity jest rośliną nie tylko o uznanych walorach leczniczych, ale jest też rośliną miododajną.
Ziele serdecznika
Zielarskim surowcem wykorzystywanym w lecznictwie jest ziele serdecznika. Jest ono zbierane na początku kwitnienia, a więc w pierwszych dniach czerwca. W dalszej kolejności musi zostać poddane suszeniu. Wymagane są do tego odpowiednie warunki. Temperatura nie powinna przekraczać 35 stopni Celsjusza. Liście suszymy rozłożone na płaskiej powierzchni przykrytej materiałem. Ważne, by zapewnić im odpowiednie zacienienie oraz przewiewność. Tylko odpowiednio przygotowane ziele serdecznika pospolitego w pełni objawi swoje lecznicze właściwości.
Właściwości lecznicze ziela serdecznika pospolitego
Ziele serdecznika bogate jest w substancje o właściwościach uspokajających. Pozyskany z serdecznika susz zawiera duże ilości flawonoidów. W jego składzie znajdziemy też obniżający ciśnienie krwi i działający psychoaktywnie alkaloid - leonurynę. Pozostałe składniki to terpeny, garbniki, glikozydy różnego typu np. glikozydy irydoidowe, sitosterole, sole mineralne, kwasy organiczne, olejek eteryczny, cholina, a także sole mineralne. Mieszanka ta sprawia, że w działaniu przypomina kozłka lekarskiego, czyli słynną walerianę.
Czytaj też: Tabletki na uspokojenie bez recepty
Jakie działanie ma serdecznik pospolity?
Serdecznik pospolity działanie ma przede wszystkim:
- uspokajające,
- odprężające
- obniżające ciśnienie krwi
- i kojące dla układu nerwowego.
Ze względu na właściwości uspokajające serdecznik wykorzystywany jest w nerwicach sercowo naczyniowych, łagodzi lęki i napięcia o podłożu emocjonalnym, sprawdza się nawet w przypadku lekkich napadów histerii czy paniki. W naturalny sposób ułatwia zasypianie w sytuacji gdy problemy ze snem mają podłoże nerwowe. Serdecznik pospolity poprawia też kondycję mięśnia sercowego, spowalnia akcję serca, zwiększa tak zwany przepływ wieńcowy, obniża ciśnienie krwi, może się również sprawdzić w lekkich przypadkach dusznicy bolesnej. Należy pamiętać, że zaburzenia pracy mięśnia sercowego należy zawsze skonsultować z lekarzem. Ma też serdecznik pospolity działanie rozkurczowe, moczopędne i lekko przeczyszczające. Preparaty zawierające serdecznik przydają się przy dolegliwościach przewodu pokarmowego (zaburzenia trawienia) i leczeni bolesnych, nieregularnych miesiączek. Zewnętrznie można go zastosować do przemywania ran i podrażnień skóry.
7 sposobów radzenia sobie ze stresem
Zastosowanie serdecznika
Serdecznik pospolity zastosowanie znajduje głównie jako substancja uspokajająca, podobnie jak wspomniany kozłek lekarski. Używany jest też jako delikatny lek nasercowy – choć w poważnych stanach nie zastąpi profesjonalnej terapii farmakologicznej, na co dzień może ułatwić utrzymywanie serca i całego układu krążenia w dobrej kondycji. Ze względu na właściwości przeciwbakteryjne i rozkurczowe ma też serdecznik pospolity zastosowanie w dolegliwościach jelitowych (wzdęcia skurcze, zaparcia, biegunki, ból brzucha) oraz w przypadku silnego bólu menstruacyjnego i dolegliwości związanych z przekwitaniem. Nadaje się też do przygotowania okładów na trudno gojące się rany i oparzenia.
Zobacz: Leki na stres, sen i poprawę nastroju
Przeciwwskazania do stosowania ziela serdecznika pospolitego
Zawarta w zielu serdecznika leonuryna uważana jest za lekką substancję psychoaktywną, a więc w pewien sposób zmieniającą stan świadomości. Nie należy więc stosować serdecznika pospolitego, gdy zamierzamy prowadzić samochód lub obsługiwać urządzenia mechaniczne. Z tego samego powodu nie powinno się ziela serdecznika łączyć z alkoholem i narkotykami. Uważajmy na ziele serdecznika w sytuacji, gdy przyjmujemy leki przeciwzakrzepowe – roślina ta może zwiększać siłę ich działania. Nie powinny też serdecznika pospolitego używać kobiety w ciąży i karmiące piersią. W tym wypadku lepiej stosować serdecznik zewnętrznie w postaci okładów. Przedawkowanie serdecznika może skutkować wymiotami, biegunką, zawrotami głowy a nawet krwawieniem z macicy.
Serdecznik pospolity - cena
Serdecznik pospolity możemy kupić w aptece lub sklepie zielarskim w postaci sproszkowanego suszu do przygotowania w formie herbatki. Za opakowanie o masie 50 gram zapłacimy kilka złotych (od 2,5 do 10 zł), jest to więc jeden z najtańszych środków, jakie można kupić na uspokojenie. Na rynku dostępne są też krople z serdecznika pospolitego, zalecane w szczególności dla kobiet cierpiących na bóle i napięcie emocjonalne związane z menstruacją. W tym przypadku ceny są jednak znacznie wyższe – przynajmniej 50 zł za buteleczkę o pojemności 50 ml.
Kocanka – właściwości lecznicze i zastosowanie