Swędzenie odbytu jest wstydliwą dolegliwością, która nie powinna być ignorowana, gdyż może stanowić przyczynę zaniedbań higienicznych, błędów pokarmowych lub alergii kontaktowych, które łatwo zweryfikować. Niekiedy za świąd odbytu odpowiada poważniejsza choroba, jak cukrzyca, schorzenia wątroby czy nerwica. Od tego z jakiego powodu swędzi odbyt, zależy sposób leczenia.
Świąd odbytu
Swędzenie odbytu stanowi irytującą, kłopotliwą dolegliwość, na którą cierpią przeważnie mężczyźni, ale także przypadłość ta spotyka kobiety i dzieci. Oprócz nieprzyjemnego świądu chorzy odczuwają często podrażnienie okolic odbytu, ból odbytu i pieczenie.
Leczenie swędzenia w odbycie jest uzależnione od przyczyn występowania tej niedyspozycji. Może być ono objawem różnych schorzeń, ale też zaniedbań higienicznych (zbyt rzadka zmiana bielizny, pościeli i ręczników, zbyt mały nacisk kładziony na podmywanie się i jego jakość), bądź nadmiernych zabiegów pielęgnacyjnych (zbyt częste podmywanie się, w niewłaściwych środkach pielęgnacyjnych, itd.).
Swędzenie odbytu - przyczyny
Ponadto za świąd odbytu może odpowiadać alergia kontaktowa, np. na proszek czy płyn do prania, środek do higieny intymnej, antybiotyki, niektóre pokarmy, itp.
To dokuczliwe odczucie może również tłumaczyć nadpotliwość występująca w sferze intymnej.
Najczęściej jednak nie udaje się ustalić powodu swędzącego odbytu. To tzw. samoistny świąd odbytu.
Choroby, które mogą wywołać swędzenie odbytu to m.in.:
- choroby proktologiczne (np. hemoroidy, wypadanie odbytu, szczelina w odbycie);
- zakaźne schorzenia wywołane grzybami, bakteriami lub wirusami (np. grzybica);
- choroby dermatologiczne (m.in. łuszczyca, liszaj);
- schorzenia pasożytnicze (owsiki – zwłaszcza u dzieci, świerzb);
- kłopoty psychiczne (np. nerwica);
- choroby zapalne jelita grubego;
- choroby ogólnoustrojowe, takie jak cukrzyca czy choroby wątroby.
Rzadko swędzenie okolic odbytu tłumaczy się chorowaniem na nowotwór. Tak wiele przyczyn swędzenia odbytu powoduje, że ocena etiologii schorzenia nie jest łatwa i samo leczenie może być długotrwałe.
Swędzenie odbytu - leczenie
Gdy swędzi odbyt, najlepsze, co można zrobić od razu to wykluczyć czynniki, które prawdopodobnie wywołały tę niedogodność (pod warunkiem, że świąd odbytu nie jest objawem choroby np. ogólnoustrojowej – wówczas należy leczyć chorobę podstawową). Być może winowajcą przykrej dolegliwości jest nowy proszek do prania, dezodorant do okolic intymnych, krem do ciała, mydło, żel pod prysznic, zażyty lek czy jakiś produkt spożywczy. Zasadne jest odstawienie grupy pokarmów, które zaostrzają problem.
Świąd odbytu powoduje także niewłaściwie dobrana bielizna (np. za ciasna, ze sztucznych tkanin, wpijająca się w odbyt, jak to się dzieje w przypadku stringów). Dlatego należy wybierać wygodne majtki, które w składzie zawierają 100 % bawełny i są we właściwym rozmiarze.
Sprawdź też: Maść na żylaki – nóg i odbytu, bez recepty
Swędzenie przy odbycie
Ponadto w przypadku problemów ze swędzącym odbytem niesłychanie ważna jest odpowiednia higiena okolic intymnych, zwłaszcza okolic odbytu. Zaleca się myć odbyt rano i wieczorem w wodzie z mydłem o odczynie kwaśnym. Ponadto należy się podmywać po każdym wypróżnieniu. Co jeszcze ważne, po kąpieli powinno się delikatnie ale starannie osuszyć odbyt ręcznikiem, pieluchą frotte lub ręcznikiem papierowym.
Swędzenie odbytu wieczorem
Świąd odbytu często nasila się wieczorem lub w nocy, można w takim przypadku przykładać chłodne kompresy do okolic odbytu. Nie zaleca się stosowania gorących kąpieli przed snem gdyż mogą one dodatkowo nasilać świerzb odbytu. Poza tym można położyć się do łóżka w bawełnianych rękawiczkach, które zabezpieczą przed ewentualnym drapaniem się podczas snu.
Jak wyżej zauważono, leczenie swędzenia odbytu zależne jest od schorzenia, które je powoduje.
Czytaj też: Leki przeciwbólowe - jakie silne tabletki przeciwbólowe wybrać?
Świąd odbytu - maść
W przypadku infekcji bakteryjnej lekarz zaleci maść na swędzenie odbytu, być może konieczne będzie zaaplikowanie maści z antybiotykiem. Możliwe, iż trzeba będzie stosować maści, kremy lub czopki zakwaszające okolice odbytu oraz preparaty ze sterydami. W razie gdy świąd odbytu spowodowały pasożyty, zostaną przepisane leki przeciwpasożytnicze, a kiedy grzyby – środki przeciwgrzybicze. Kiedy powodem swędzenia jest nerwica, najwłaściwsze będą leki uspokajające, przepisane przez psychologa lub psychiatrę.
Sprawdź: Leki przeci swędzeniu
Swędzenie odbytu - dieta
Czasami powodem swędzenia odbytu są błędy żywieniowe. Wtedy wystarczy wyeliminować lub zmniejszyć ilość jakiegoś produktu w diecie. Do potraw, które mogą powodować uczucie swędzenia w odbycie należą m.in.:
- czekolada (i inne słodycze),
- ostre dania i przyprawy,
- duże ilości kawy i herbaty,
- napoje gazowane (zwłaszcza cola),
- alkohol,
- pomidory,
- żółty ser,
- mleko,
- cytrusy.
Najlepsza w sytuacji świądu odbytu będzie lekkostrawna, łagodna i ubogo przyprawiona dieta. Bardzo pomocny jest błonnik, dzięki któremu wypróżnienia staną się regularne i niedokuczliwe. Błonnik można znaleźć m.in. w jabłkach oraz ziemniakach. Zdecydowanym wsparciem dla osób zmagających się z problemem swędzącego odbytu będzie zwiększenie dawki witamin A i D oraz żelaza.
W przypadku swędzenia odbytu u dziecka należy wykluczyć przede wszystkim słodycze i napoje gazowane.
Czytaj też: Wzdęcia u noworodka - co na gazy u niemowlaka?