Zioła na opuchnięte nogi: jakie gatunki zmniejszą obrzęki i opuchliznę?

Latem wysokie temperatury szczególnie dają się we znaki naszym nogom. Spuchnięte łydki i stopy, uczucie ciężkości w kończynach – to znak, że zaczyna się problem z krążeniem płynów ustrojowych. W żyłach zwiększa się ciśnienie, a nadmiar nagromadzonej wody objawia się w postaci uciążliwych obrzęków. W takiej sytuacji chwilową ulgę przyniesie odpoczynek z wysoko uniesionymi nogami, masaż czy chłodny prysznic. Gdy te domowe zabiegi nie dadzą oczekiwanych efektów, warto sięgnąć po preparaty apteczne zawierające takie składniki ziołowe, które pomogą zwalczyć uciążliwe dolegliwości.

Zioła na opuchnięte nogi: jak działają?

Jakie zioła ściągają opuchliznę i na jakiej zasadzie? Żeby lepiej to zrozumieć, warto wyjaśnić, czym w ogóle jest obrzęk. To efekt nagromadzenia nadmiaru płynu w przestrzeni międzykomórkowej, czyli w tkankach. W normalnych warunkach płyn z naczyń włosowatych (mikrokrążenia) przesącza się do tkanek i albo wraca do układu krwionośnego (w znacznej większości), albo zostaje zebrany przez układ limfatyczny. Gdy ten bilans się zaburzy – czyli więcej płynu „wycieknie” niż zostanie odprowadzone – pojawia się obrzęk.

Zioła nie „ściągają” bezpośrednio nadmiaru płynu z nóg, ale pomagają organizmowi zrobić to samodzielnie, m.in. poprzez poprawę krążenia żylnego, zwiększenie produkcji moczu oraz zwiększanie kurczliwości naczyń limfatycznych. Najczęściej wszystkie te mechanizmy wzajemnie się uzupełniają, ale można podać przykłady ziół, które są szczególnie znane z wpływu na konkretne procesy, np. zioła moczopędne na obrzęki nóg albo zioła wspierające drenaż limfatyczny.

Zioła na obrzęki nóg wspierające krążenie i układ krwionośny

Jakie zioła na opuchnięte nogi stymulują krążenie, zwiększają napięcie naczyń krwionośnych i zmniejszają ich przepuszczalność?

Ruszczyk kolczasty

Na szczególną uwagę zasługuje ruszczyk kolczasty (Ruscus aculeatus L.), znany też pod nazwą myszopłoch kolczasty, którego korzystne działanie doceniali już starożytni „ojcowie medycyny”. Występuje on w rejonie Morza Śródziemnego i w Afryce. W Polsce hodowany jest w doniczkach jako roślina ozdobna. Jego bogactwem są podziemne kłącza, w których znajdują się saponiny, w tym dwie najważniejsze: ruscyna i ruskogenina – mające właściwości przeciwzapalne i przeciwwysiękowe, oraz flawonoidy, fitosterole, kumaryny, alkaloidy i związki mineralne. Związki te skutecznie poprawiają krążenie krwi w żyłach, zapobiegając ich zastojom, wzmacniają i uszczelniają naczynia krwionośne.

Ekstrakty z ruszczyka znalazły zastosowanie w leczeniu niewydolności naczyń żylnych i limfatycznych, a także obrzęków kończyn. Polecane są również w łagodzeniu dolegliwości związanych z hemoroidami. Bardzo często ruszczyk łączy się z ekstraktem z kasztanowca, co wzmacnia jego działanie.

Kasztanowiec

Kasztanowiec zwyczajny jest drzewem z rodziny kasztanowcowatych (Hippocastanaceae L.), z którego do celów leczniczych pozyskuje się:

• Korę – Cortex,
• Owoc – Fructus,
• Nasiona – Semen,
• Kwiat – Flos,
• Liść – Folium,
• Pączek – Gemmae,
• Gałązki – Turio Hippocastani.

W białych kwiatach kasztanowca, korze, liściach, nasionach i niedojrzałych owocach znajdują się saponiny, z których najważniejsza jest escyna. Escyna wraz z flawonoidami zmniejsza lepkość krwi i rozrzedza ją, zapobiegając przy tym powstawaniu zakrzepów. Związki te skutecznie poprawiają krążenie obwodowe i ukrwienie wszystkich narządów. Preparaty, w których składzie znajduje się kasztanowiec, pomagają również w leczeniu hemoroidów oraz krwiaków i obrzęków. Jego właściwości przeciwzapalne i przeciwbakteryjne zostały wykorzystane w leczeniu odmrożeń i zapaleniu ścięgien.

Głóg dwuszyjkowy

W walce z uciążliwymi obrzękami nóg pomoże również głóg dwuszyjkowy (Crataegus oxyacantha L.), nazywany również cierniem białym lub babichą. Działanie lecznicze wykazują kwiaty rośliny – zrywane późną wiosną i owoce zbierane jesienią. Najważniejszym składnikiem leczniczym kwiatów głogu są flawonoidy, m.in. kwercetyna i rutyna występujące w najwyższym stężeniu, skutecznie wzmacniające ściany naczyń krwionośnych. W kwiatach są obecne ponadto garbniki, olejki eteryczne oraz witamina C. Owoce zawierają mniej flawonoidów, ale za to są bogate w witaminy z grupy B, witaminy A, PP i C oraz cenne pierwiastki, m.in. kobalt – pierwiastek ściśle powiązany z witaminą B12. Dostarczany do organizmu przyczynia się on do powstania nowych ciałek krwi. Korzystne działanie kwiatów i owoców głogu wpływa bezpośrednio na mięsień sercowy, poprawia ekonomikę jego pracy, przez co narządy wewnętrzne stają się lepiej ukrwione.

Pokrzywa

Jakie jeszcze pić zioła na spuchnięte nogi w celu wsparcia układu moczowego? Do produktów na obrzęki o lekkim działaniu moczopędnym należy np. napar z pokrzywy. Zawarte w niej związki (m.in. flawonoidy, kwasy fenolowe i potas) pobudzają pracę nerek i zwiększają wydalanie wody z organizmu bez jednoczesnej utraty cennych elektrolitów. Dzięki temu pokrzywa wspomaga usuwanie nadmiaru płynów, co może przynosić ulgę przy obrzękach spowodowanych zastojem wodnym, zmniejszoną aktywnością fizyczną lub upałami. W przypadku sezonowych lub łagodnych obrzęków nóg regularne picie naparu z pokrzywy może pomóc w ich łagodzeniu w sposób naturalny i bezpieczny.

Słodka koniczyna lekarska

Słodka koniczyna lekarska to roślina z rodziny bobowatych, o drobnych, żółtych kwiatach i przyjemnym, słodkawym zapachu (stąd nazwa). W medycynie ludowej znana od wieków, ale dopiero zawarte w niej kumaryny sprawiły, że zwrócono na nią uwagę kliniczną – zwłaszcza w kontekście obrzęków limfatycznych i przewlekłej niewydolności żylnej. Melilotyna i dikumarol pobudzają aktywność naczyń limfatycznych i makrofagów, mają delikatne działanie przeciwzakrzepowe oraz poprawiają mikrokrążenie.

Zioła na opuchnięte nogi: w jakiej formie stosować?

Zioła na spuchnięte nogi można stosować zarówno wewnętrznie (napary, wyciągi ziołowe, syropy), jak i zewnętrznie (okłady, maści, kompresy). Wymienione wcześniej składniki roślinne znajdziemy w produktach pod postacią kapsułek, ziół, tabletek, maści, kremów lub nalewek.

Zioła na opuchnięte nogi: kiedy wystarczą, a kiedy nie?

Jeśli obrzęki nóg pojawiają się tylko okresowo, np. w upalne dni, przy długim staniu, siedzeniu lub w podróży, a nie towarzyszy im żadna choroba układowa, to mówimy o tzw. obrzękach fizjologicznych lub idiopatycznych. W takich sytuacjach zioła mogą wystarczyć. Ewentualnie można je rozważyć jako uzupełnienie terapii (np. przewlekłej niewydolności żylnej, łagodnego nadciśnienia tętniczego czy lekkich zaburzeń pracy nerek). Zioła nie zastąpią jednak leczenia przyczynowego (np. diuretyków) i zawsze należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym przed ich zastosowaniem.

Jakie zioła na obrzęki nóg? Podsumowanie

Działanie ziół na opuchnięte nogi ma charakter wspomagający, ale w wielu przypadkach – zauważalny i korzystny, szczególnie u osób z tendencją do zatrzymywania wody w organizmie, uczuciem „ciężkich nóg” lub obrzękami idiopatycznymi. Jeśli jednak obrzęki są skutkiem choroby układowej, zioła nie zastąpią leków, choć mogą być cennym uzupełnieniem terapii.