Zmarszczka nakątna i niemowląt budzi lęk wśród rodziców, lekarzy zaś skłania do skierowania dziecka na badania. Zmarszczka nakątna jest anomalią w budowie powiek, która nadaje oczom mongoidalnego wyrazu. Jest to jeden z charakterystycznych objawów ciężkich zespołów wad genetycznych, w tym zespołu Downa.
Czy dziecko, które rodzi się ze zmarszczką nakątną ma wadę genetyczną? Może mieć. W wielu przypadkach kończy się jednak na strachu. Anomalia ta występuje bowiem także u zupełnie zdrowych dzieci, zwłaszcza u wcześniaków.
Co to jest zmarszczka nakątna?
Zmarszczka nakątna jest fałdem skóry o pionowej orientacji, skrywającym kąt oka człowieka od strony nosa. Występuje parzyście i symetrycznie, zarówno na oku lewym, jak i prawym. Nadaje twarzy rysu mongoidalnego – za jej sprawą oczy wydają się skośne. Zmarszczka nakątna jest typowa dla rasy żółtej. Natomiast u dzieci rasy białej uznawana jest za anomalię, związaną albo z zaburzeniami o podłożu genetycznym (w tym kontekście najczęściej wspomina się zespół Downa) albo niedostatecznym ukształtowaniem układu kostnego u dzieci, które przedwcześnie przyszły na świat.
O jakiej chorobie może świadczyć zmarszczka nakątna?
Zmarszczka nakątna u polskich dzieci rutynowo wzbudza podejrzenia lekarzy. Maluchy, u których wystąpi ta anomalia, kierowane są na badania pod kątem chorób genetycznych.
Defekt ten występuje w przypadku takich wrodzonych wad i zaburzeń, jak:
- zespół Downa, cechujący się charakterystycznym mongoidalnym wyglądem twarzy oraz lekkim lub średnim upośledzeniem intelektualnym,
- zespół kociego krzyku – choroba genetyczna, w przebiegu której unaoczniają się duże wady wrodzone narządów wewnętrznych. Nazwa pochodzi od charakterystycznego płaczu w wieku niemowlęcym, przypominającego kwilenie kota,
- zespół Klinefeltera – zaburzenie genetyczne, w wyniku którego dojrzewający chłopcy osiągają wysoki wzrost, mając przy tym jednakże słabe mięśnie, zbyt długie kończyny, wyraźną ginekomastię i małe jądra. Charakterystyczny jest też brak zarostu na twarzy i obniżone libido,
- zespół Turnera – zespół wad wrodzonych występujących u dziewczynek, skutkujący osiągnięciem niskiego wzrostu oraz słabym wykształceniem żeńskich cech płciowych.
Zmarszczka nakątna a zespół Downa
Zespół Downa dawniej nazywany był mongolizmem, a to ze względu na charakterystyczny wyraz twarzy związany właśnie z występowaniem zmarszczki zakątnej po dwóch stronach nosa. Zespół Downa występuje relatywnie często (1/1000 urodzeń) dlatego w naturalny sposób anomalia w budowie powiek kojarzona jest z tą właśnie wadą.
Zaburzenia intelektualne, a także nietypowy wygląd są konsekwencją aberracji chromosomowej, a konkretnie wystąpienia dodatkowego chromosomu 21. Oprócz skośnych i szeroko rozstawionych oczu, wyglądem przypominających migdały, dzieci z zespołem Downa często mają też spłaszczoną potylicę oraz twarz, jasne plamki na tęczówce (tzw. plamki Brushfielda), bruzdy na dłoni i wiele innych charakterystycznych cech. Zaburzenia skutkujące wystąpieniem zespołu Downa w większości przypadków są wykrywalne na etapie badań prenatalnych.
Zmarszczka nakątna u zdrowego dziecka
Zmarszczka nakątna może oznaczać chorobę genetyczną, ale nie musi, dlatego rodziców i lekarzy przestrzega się przed wyciąganiem zbyt pochopnych wniosków. Zmarszczka nakątna może świadczyć wyłącznie o tymczasowej niedojrzałości układu kości twarzy, w tym konkretnym przypadku – kości policzków i nosa.
To sytuacja wcale nierzadka zwłaszcza u maluchów urodzonych przed czasem. W takich przypadkach zmarszczka powinna samoistnie zniknąć w ciągu kilku lat, możliwe jednak, że pewne jej pozostałości będą widoczne także w życiu dorosłym.
Kiedy zmarszczka nakątna u niemowląt jest leczona operacyjnie?
Mocno rozwinięta zmarszczka nakątna może zasłaniać dziecku pole widzenia. Jest to medyczne wskazanie do przeprowadzenia chirurgicznej korekcji wady (zabieg ten wykonuje się również ze względów estetycznych). Operacja przeprowadzana jest w znieczuleniu miejscowym i polega na usunięciu zbędnego fałdu skóry.
Zabieg poprawia kąt widzenia, a także nadaje twarzy bardziej naturalny wygląd. Przeważnie po usunięciu zmarszczki nie jest konieczna hospitalizacja, chyba że wystąpi silne krwawienie lub inne komplikacje. Poważniejsze powikłania są jednak w tym przypadku rzadkością, zabieg uchodzi za wyjątkowo bezpieczny.
Autor: Piotr Brzózka
Czytaj też: