Nietypowe objawy cukrzycy mogą być mylące, a jako takie – lekceważone. Jeśli nie współwystępują z symptomami typowymi, pacjent o cukrzycy często dowiaduje się dopiero w zaawansowanym stadium choroby lub w wyniku rutynowych badań kontrolnych.
Dlaczego nietypowe objawy cukrzycy są groźne?
Cukrzycy przypisuje się całą paletę objawów typowych, często jednak są to ustalenia akademickie, książkowe, nie zawsze znajdujące odzwierciedlenie w realnym życiu. Tymczasem zwłaszcza cukrzyca typu 2 – nie tak groźna jak typ 1, za to zdecydowanie bardziej powszechna (80-90 procent przypadków) - objawia się często w sposób nietypowy, niecharakterystyczny, niewyraźny. Nietypowe objawy cukrzycy mogą nie budzić podejrzeń, a przez to pozwolić na niepostrzeżony rozwój choroby przez długie lata.
Co symptomatyczne, w Polsce cierpi na cukrzycę ponad 3 miliony osób, z czego jednak – jak się szacuje – mniej więcej 25 procent nie ma świadomości choroby. Można w takich sytuacjach podejrzewać, iż schorzenie ujawnione zostanie dopiero w zaawansowanym stadium, po wystąpieniu objawów typowych i jednoznacznych lub też w wyniku rutynowych badań kontrolnych (np. w ciąży).
Jakie są typowe objawy cukrzycy?
Mówimy cukrzyca – myślimy: nieustanne pragnienie. Do najbardziej typowych objawów cukrzycy należy częstomocz (poliuria), czyli – jak sama nazwa wskazuje – częste oddawanie moczu. Prowadzi to do znacznej utraty płynów (ponad 3 litry na dobę), czego efekty są odczuwalne i zauważalne gołym okiem. Pacjenci cierpią na przesuszenie skóry i błon śluzowych, odczuwają wspomnianą suchość w ustach. Odwodnienie powoduje silne pragnienie, które pacjenci zaspokajają wlewając w siebie litry wody.
Charakterystyczna dla cukrzycy jest nie tylko częstotliwość mikcji, ale też ciemniejsze zabarwienie oraz większa gęstość moczu. Niezwykle typowy jest też zapach acetonu z ust. Tego typu objawów nie sposób pomylić z symptomami innych chorób. Oprócz tego istnieje jednak szereg objawów nietypowych cukrzycy, które są albo mało charakterystyczne albo słabe – dlatego bywają lekceważone lub błędnie przypisywane innych dolegliwościom, takim jak nerwica, przemęczenie, brak kondycji, zaburzenia wzroku, zaburzenia układu krążenia etc.
Nietypowe objawy cukrzycy – układ pokarmowy
Cukrzyca bardzo często zwiększa nie tylko pragnienie, ale też apetyt. Chory odczuwa wzmożone łaknienie i pochłania coraz większe ilości pokarmu. Paradoksalnie jednak w przebiegu zawansowanej cukrzycy nie przekłada się to na przyrost masy ciała, a wręcz przeciwnie – w wielu przypadkach waga spada.
Może to być mylące dla osób nie mających specjalistycznej wiedzy medycznej, jako że cukrzyca kojarzona jest powszechnie z otyłością. W istocie, nadwaga ma duże znaczenie, ale w patogenezie choroby: prowadzi do zmniejszenia wrażliwości tkanek na insulinę, czyli hormon metabolizujący węglowodany, czego efektem jest zwiększony poziom glukozy we krwi i rozwój cukrzycy.
Nietypowe objawy cukrzycy - psychiczne
Cukrzyca może prowadzić do takich zaburzeń, jak: apatia, senność, rozkojarzenie, rozdrażnienie, nerwowość, agresja. Bardzo często cukrzycy towarzyszą stany depresyjne i lękowe, a także maniakalne. Sytuacja, w której cukier krąży bezproduktywnie razem w krwi i nie jest przetwarzany na energię, może też powodować uczucie przewlekłego przemęczenia.
Objawy te, w zestawieniu z poliurią, suchością skóry i wzmożonym pragnieniem, wchodzą wprawdzie w skład żelaznego kanonu symptomów cukrzycy, jeśli jednak występują samoistnie – niezwykle ciężko jest przypisać je tej właśnie chorobie. Równie dobrze mogą kierować podejrzenia na zaburzenia neurologiczne, nerwicowe, czy osobowościowe. Zdarza się, że pacjenci uskarżający się na brak energii, zrzucają to na karb przemęczenia w pracy i zamiast na badania pod kątem cukrzycy, wybierają się na długi urlop (w czasie którego objawy mogą ulec chwilowemu zmniejszeniu, co ma związek ze wzmożeniem aktywności fizycznej, redukcją stresu czy zmianą diety).
Nietypowe objawy cukrzycy – neurologiczne
Osoby cierpiące na cukrzycę, bywają niekiedy postrzegane, jako będące pod wpływem alkoholu. Ma to związek z innym nietypowym objawem – bełkotliwością mowy. Do tego może dochodzić chwiejny chód, związany z zaburzeniem funkcji motorycznych kończyn. Osłabieniu może ulec także działanie aparatu słuchu.
Są to typowe zaburzenia neurologiczne, które wystąpić mogą w przebiegu cukrzycy lub schorzeń i zaburzeń z nią współwystępujących, takich jak nadciśnienie tętnicze. Ich lekceważenie sprowadza na chorego znaczne niebezpieczeństwo, zazwyczaj bowiem występują one stanie silnej hiperglikemii (podniesionego stężenia glukozy), która wobec braku reakcji prowadzi nawet do śmierci pacjenta.
Nietypowe objawy cukrzycy – okulistyczne
W przebiegu cukrzycy może dochodzić też do występowania zaburzeń widzenia. Obraz postrzegany przez cukrzyka może być niewyraźny, zamazany lub podwójny. W większości przypadków ma to związek z uszkodzeniem naczyń krwionośnych znajdujących się w siatkówce oka, czego powodem jest wysoki poziom ciśnienia tętniczego.
Schorzenie to nazywane jest retinopatią cukrzycową. Bez powiązania z innymi objawami oraz bez wykonania badań, tego typu zaburzenia mogą być mało charakterystyczne, wiedzieć jednak trzeba, że retinopatia występuje u większości osób z cukrzycą typu 1 i u około 60 procent cierpiących na cukrzycę typu 2.
Autor: Piotr Brzózka
Czytaj też:
- Pen do insuliny - jak go używać? Skąd wziąć?
- Sałatki dla cukrzyków - jakie są najlepsze? Zdrowe przepisy
- Badania na cukrzycę - jakie warto wykonać?
- Jak obniżyć poziom cukru - na czczo, w ciąży, bez leków?
Źródła:
- Czupryniak, K Strojek, Diabetologia 2016 - ViaMedica, Gdańsk.