Dobrze dobrane leki potrafią złagodzić uciążliwe objawy menopauzy. Do dyspozycji mamy hormonalne preparaty stanowiące podstawę hormonalnej terapii zastępczej lub preparaty ziołowe, w których roślinne fitoestrogeny spełniają rolę estrogenów. Dobór leków na menopauzę jest sprawą bardzo indywidualną, dlatego najlepiej, kiedy o wyborze metody leczenia zdecyduje lekarz ginekolog.
Menopauza i klimakterium to czas, kiedy w ciele kobiety zachodzą zmiany hormonalne, przysadka mózgowa nie pracuje już w takim tempie, jak kiedyś, zanika podstawowa funkcja jajników, przestają one uwalniać jajeczka umożliwiające zajście w ciążę. To czas szczególnie trudny dla kobiety, wymagający wsparcia farmakologicznego. Tymczasem ciągle zbyt dużo Polek uważa, że przekwitanie to nie choroba, ale stan, który sam przeminie i nie wymaga wspomagania farmaceutykami. Z badania „Polki a menopauza 2016”, jakie Pracownia ARC Rynek i Opinia przeprowadziła wśród kobiet w wieku 45-55 lat wynika, że: 28 proc. kobiet z objawami menopauzy nie stosuje żadnych preparatów łagodzących objawy, 17 proc. stosuje hormonalną terapię zastępcza, a 13 proc. sięga ziołowe leki na klimakterium.
Leczenie menopauzy może przebiegać w różnej formie. Można wybrać leki na menopauzę bez recepty, leki na menopauzę na receptę.Najważniejsze jednak, żebyleczenie menopauzy odbywało się pod kontrolą lekarza ginekologa.
Menopauza pierwsze objawy
Uderzenia gorąca, nadmierne pocenie się, zmęczenie, problemy z koncentracją, zmiany ciśnienia krwi, spadek libido – to sygnały, jakie wysyła organizm kobiety wchodzący w okres menopauzy. Uciążliwe objawy wynikają przede wszystkim z zaburzenia gospodarki hormonalnej. W okresie menopauzy spada bowiem ilość hormonów płciowych, które spełniały dotąd ważne funkcje w okresie rozrodczym i pozwolił m.in. na implantację zarodka w macicy i na utrzymanie ciąży. Leczenie polega na uzupełnianiu niedoborów estrogenów, które odpowiadają za wszystkie nieprzyjemne objawy menopauzy.
Zobacz: Tran dla dzieci, dorosłych i w ciąży - nie tylko na odporność
Hormony na menopauzę
Jedną z możliwości łagodzenia objawów menopauzy jest hormonalna terapia zastępcza (HTZ). Terapia polega na przyjmowaniu odpowiednich dawek estrogenów. Mogą to być preparaty w formie tabletek, plastrów, zastrzyków, żeli, podskórnych implantów, kremów i globulek dopochwowych. W ramach hormonalnej terapii zastępczej podaje się kobiecie:
- 17β-estradiol
- estriol
- estrogeny skoniugowane
- związki steroidowe
Najlepiej, kiedy HTZ rozpocznie się przed ostatnią miesiączką. W pierwszych miesiącach stosowania HTZ mogą pojawić się jednak przejściowe dolegliwości. Przez pierwsze 3-4 miesiące kobieta może odczuwać tkliwość piersi, nudności, bóle brzucha i bóle oraz zawroty głowy, plamienia z pochwy, czasem obserwuje się także podwyższone ciśnienie krwi. Gdy objawy te utrzymują się dłużej, trzeba je skonsultować z ginekologiem i wprowadzić modyfikacje w stosowaniu hormonalnej terapii zastępczej.
Sporo emocji wywołuje związek HTZ z ryzykiem zachorowania na raka piersi. Lekarze ciągle się w tej sprawie spierają, bo według niektórych badań po 7 latach stosowania hormonalnej terapii zastępczej minimalnie wzrasta ryzyko zachorowania na raka piersi. Dlatego niezwykle ważne jest wykonanie dokładnych badań zanim podejmie się decyzje o stosowaniu HTZ i regularne badanie się w trakcie kuracji hormonalnej.
Trwają prace nad udoskonalaniem preparatów stosowanych w HTZ, nowością zalecaną przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne są obecnie niskodawkowe leki hormonalne nowej generacji. Preparaty zawierają niższe dawki estrogenów, dzięki czemu pacjentki rzadziej zgłaszają lekarzom bolesność piersi, niepożądane krwawienia, zatrzymania płynów, obniżenia nastroju. Zalecane obecnie niskie dawki estrogenów to:
- 1 mg estradiolu doustnie
- 0,3 mg skoniugowanych estrogenów doustnie
- 0,5 mg estradiolu w żelu
- 25-50 µg estradiolu w plastrach
Plastry na menopauzę
Podczas XXXI Kongresu Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego polscy lekarze dyskutowali na temat najlepszej formy HTZ i uznali, że obecnie większy nacisk kładzie się na stosowanie estrogenów w niższej dawce i to w formie plastrów naklejanych na skórę niż tabletek przyjmowanych doustnie. Uznano, że plastry na menopauzę rzadziej wywołują niekorzystne procesy w wątrobie, które mogą prowadzić do powstawania zakrzepów.
Podobnie, jak w przypadku innych preparatów hormonalnych, nie można kupić plastrów na menopauzę bez recepty. Dlatego regularne wizyty u ginekologa są koniecznością.
Czytaj też: Leki homeopatyczne - czym są? Czy są skuteczne?
Zioła na menopauzę
Nie wszystkie kobiety mogą jednak zdecydować się na hormonalną terapię zastępczą (HTZ). Przeciwwskazania do HTZ to różnego rodzaju schorzenia, w tym:
- choroba zakrzepowo-zatorowa
- niewyjaśnione zmiany w piersiach
- nowotwory sutka
- nowotwory szyjki macicy
- niewydolność wątroby
- niezdiagnozowane krwawienie z narządów płciowych
- niestabilna choroba wieńcowa
- czerniak złośliwy
- anemia sierpowata
Terapii HTZ nie rozpoczyna się też np. u pań powyżej 60 roku życia. Właśnie dla takich pacjentek alternatywą terapii hormonalnej są leki ziołowe na menopauzę, które są bogate w związki pochodzenia roślinnego zwane fitoestrogenami. Działają one podobnie do endogennych estrogenów. Najważniejsze z nich to:
- izoflawony (głównym źródłem jest soja)
- lignany (występują w zbożach, ziarnach kawy, siemieniu lnianym, marchwi, cebuli, jabłkach, wiśniach i jagodach)
- stilbeny (występują w owocach morwy, orzechach ziemnych, winogronach i czerwonym winie)
- kumestany (występują w kiełkach lucerny, soi i czerwonej koniczynie)
Bogata w fitoestrogeny może być także codzienna dieta, do jadłospisu dobrze jest na stałe włączyć rośliny strączkowe, nasiona dyni, granaty, daktyle, winogrona, grejpfruty i zieloną herbatę.
Tabletki na menopauzę z czerwoną koniczyną
Wśród fitoestrogenów najsilniejsze właściwości estrogenopodobne mają izoflawonoidy. Bogatym ich źródłem jest czerwona koniczyna. Wyciągi z tej rośliny często są wykorzystywane w leczeniu menopauzy, ponieważ nie tylko łagodzą uciążliwe objawy przekwitania, ale także chronią przed osteoporozą i korzystnie wpływają na gospodarkę lipidową. Dodatkowo zawarte w czerwonej koniczynie izoflawonoidy korzystnie wpływają na naczynia krwionośne, błonę śluzową pochwy, tkankę mózgową.
Z niektórych badań wynika, że u kobiet w okresie okołomenopauzalnym i postmenopauzalnym, którym codziennie przez trzy miesiące podawano 80 mg wyciągu z koniczyny czerwonej znacznie zmniejszył się stopień nasilenia zespołu objawów wypadowych menopauzy, czyli mniej odczuwalne były:
- uderzenia gorąca (redukcja aż o 70 proc.)
- nadmierna potliwość
- zaburzenia snu
- nadmierna nerwowość
- nastrój depresyjny
- zawroty głowy
- problemy z koncentracją
- bóle stawów
- bóle głowy
- zaburzenia rytmu serca
- suchość pochwy
- spadek libido
Okazuje się, że tabletki na menopauzę z czerwoną koniczyną lub inne preparaty z tą rośliną mogą zmniejszyć depresję o około 80 procent. Nie tylko poprawiają nastrój, ale także redukują uczucie zmęczenia. Czerwona koniczyna korzystnie wpływa na narządy płciowe kobiety, zmniejsza zmiany zanikowe w obrębie pochwy oraz poprawia nawilżenie pochwy. Izoflawonoidy zawarte w czerwonej koniczynie poprawiają również stan skóry i włosów. Kobiety sięgające po takie preparaty mają gęstsze i mniej łamliwe włosy, grubszą płytkę paznokciową i dobrze nawodnioną skórę.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) nie zaleca jednak stosowania tabletek na menopauzę z czerwoną koniczyną, jeśli pacjentka przyjmuje tamoksifen i inne leki antyestrogenowe lub choruje na choroby hormonozależne.
Dobrym lekiem ziołowym na menopauzę są również preparaty z soją, mogą one jednak u niektórych pacjentek wywoływać alergię.
Czytaj też: Wapno na alergie i uczulenie – skuteczność
Jak złagodzić objawy menopauzy – inne sposoby
Kobieta w okresie przekwitania powinna zwrócić szczególna uwagę na tryb życia i dietę, ponieważ dzięki temu może ograniczyć intensywność uderzeń gorąca. Panie w okresie klimakterium i menopauzy powinny regularnie uprawiać sport i zrezygnować z:
- napojów zawierających kofeinę (kawa, napoje energetyczne cola)
- alkoholu nie tylko tego mocnego, ale także piwa i wina
- palenia papierosów
- dań pikantnych zawierających kapsaicynę
W tym trudnym dla kobiety okresie warto także częściej wietrzyć pomieszczenia (zwłaszcza sypialnię), zimą obniżyć temperaturę w pokojach do spania. Ubrania powinny być uszyte z naturalnych tkaniny, a nie syntetycznych materiałów, powinny być zwiewne, najlepiej z małymi dekoltami, a nie golfami.
Uderzenia gorąca mogą złagodzić też herbatki z szałwii i mięty pieprzowej, przydadzą się także uspokajające napary z melisy. Złagodzenie objawów zagwarantuje nie tylko dieta, ale także regularny wysiłek fizyczny i aktywność seksualna.
Sprawdź: Diuretyki – czym są? Diuretyki tiazydowe, pętlowe, naturalne