Tran dla dzieci w formie nieprzetworzonej, płynnej podawany był niegdyś najmłodszym w ramach profilaktyki zdrowotnej i to obowiązkowo, w szkole! A że nie był to najsmaczniejszy specyfik, tran nie był najlepiej kojarzony. Należy jednak pamiętać, że ma tran właściwości lecznicze o niepodważalnym charakterze, które zawdzięcza zawartości witamin i cennych kwasów. Dlatego medycyna nie zrezygnowała ze stosowania tranu – zmieniła się tylko forma jego aplikacji.
Tran dla dzieci
Tran w szerokiej, aczkolwiek nie do końca poprawnej definicji to ciekły tłuszcz, otrzymywany z wątroby niektórych ryb, takich jak dorsze i rekiny, a także tkanki tłuszczowej ssaków morskich – wielorybów i fok. W medycynie zawęża się jednak obecnie pojęcie tranu do oleju z wątroby dorsza i jemu pokrewnych. Bo już dla oleju pochodzącego na przykład z wątroby rekina rezerwuje się nazwę… olej z wątroby rekina.
Tran nie jest już obowiązkowy w szkołach i nie trzeba go też pić. Współcześnie tran połyka się w bezsmakowych kapsułkach – dla dorosłych i dzieci. W szczególności polecany jest tran dla dzieci, one bowiem najczęściej cierpią na niedobór potrzebnych do prawidłowego rozwoju fizycznego i intelektualnego związków takich, jak witamina D czy kwas omega 3.
Tak się tymczasem składa, że tran dostarcza ich w dużej ilości. Tran dla dzieci stosuje się do dziś między innymi na tak zwaną krzywicę, a także profilaktycznie na odporność, czy w leczeniu awitaminozy, czyli niedoboru witamin – w tym konkretnym przypadku głównie witaminy D, a także A.
Tran – właściwości
Tran jest bogatym źródłem witaminy D, a także A - w mniejszym stopniu – E. Tran zawiera też kwasy omega 3 i omega 6, czyli cenne nienasycone kwasy tłuszczowe.
Jeśli chodzi o witaminy, z tranem wiąże się niezwykle ciekawa i ważna dla rozwoju nauk medycznych historia. To właśnie w tranie dwójka amerykańskich uczonych, Elmer McCollum oraz Marguerite Davis, odkryła związek, który kilka lat później został nazwany witaminą A. Należy pamiętać, że były to dopiero początki badań w tej dziedzinie – również w 1913 roku polski biochemik Kazimierz Funk wyodrębnił witaminę B1 w otrębach ryżowych i była to pierwsza poznana przez ludzkość witamina.
Sprawdź także: Maść nagietkowa - zastosowanie na żylaki i trądzik
Tran na odporność i nie tylko
Tak jak wspomnieliśmy na wstępie, jeszcze pół wieku temu dzieci obowiązkowo były pojone tranem w ramach szeroko rozumianej profilaktyki. Faktycznie bowiem, tran przejawia właściwości stymulujące odporność. Ale nie tylko. Tran pomaga w prawidłowym kształtowaniu i wzmacnianiu układu szkieletowo-kostnego, stąd wiara w jego moc w walce z krzywicą.
Tran ma też działanie antynowotworowe. Stymuluje pracę mózgu. Poprawia wygląd skóry, zapobiega wypadaniu włosów. A wszystko to dzięki bogactwu zawartych w tranie składników. Przyjrzyjmy im się teraz dokładniej.
Zobacz też: Suplementy na wzmocnienie odporności
Tran – omega 3 i omega 6
Zawarty w tranie omega 3 to kwas, który jest podstawą budowy wszystkich komórek organizmu, zapewnia prawidłową pracę mózgu, układu nerwowego a także oczu. Obniża ryzyko wystąpienia zawałów serca i nowotworów, najnowsze badania sugerują, że może też opóźniać procesy starzenia się.
Tran dostarcza też do organizmu niejako konkurencyjnych kwasów omega - 6, które również są składnikiem niezbędnym do funkcjonowania organizmu człowieka, ale w nadmiarze – w odróżnieniu od omega 3 – mogą stymulować rozwój raka piersi u kobiet po menopauzie.
Właściwości tranu – witamina D
Tak jak powiedzieliśmy, tran jest bogatym źródłem witaminy D. Jako ciekawostkę można wspomnieć, że w początkach badań nad witaminami, jej współegzystowanie z witaminą A w tranie utrudniało dokładne określenie jej właściwości.
Dziś jednak wiemy, że witamina D wpływa między innymi na mineralizację tkanki kostnej, homeostazę wapniowo-fosforową, zapewnia prawidłową pracę układu mięśniowego i nerwowego. Większość witaminy D w organizmie jest pochodzenia endogennego, jednak jej niedobory suplementowane są właśnie poprzez podawanie tranu.
Zobacz: Mięta – właściwości lecznicze i zastosowanie
Właściwości tranu – witamina A
Drugi ze składników tranu, witamina A (retinol) jest odpowiedzialna między innymi za prawidłowy wzrost kości i zębów. Odpowiada też za odbieranie bodźców wzrokowych w siatkówce oka. Ponadto zawarta w tranie witamina A ma działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne, immunologiczne. Podejrzewa się, że ma też działanie prewencyjne dotyczące rozwoju nowotworów jelita grubego, płuc i piersi.
Czytaj też: Czystek - właściwości, zastosowanie i działanie
Tran dla niemowląt
Tran dla niemowląt? Niekoniecznie. Decyzję, tudzież radę, należy pozostawić lekarzowi pediatrze.
Co do zasady uważa się, że tranu nie powinno się podawać przed ukończeniem 2 roku życia, ewentualnie można podawać preparaty z niewielką ilością tranu, dostosowane do możliwości organizmu niemowlęcia.
Tran w ciąży
Tran w ciąży? Niekoniecznie w pierwszym trymestrze. A jeżeli już – niech to będzie tran z obniżoną zawartością witaminy A, której nadmiar nie jest wskazany w początkach ciąży.
Natomiast przyjmowanie tranu w niewielkich dawkach może korzystnie wpływać na rozwój płodu w ostatniej fazie ciąży, w trzecim trymestrze. Tyle teoria, co do praktyki - pamiętajmy, aby wszystkie decyzje dotyczące spożywania tranu jak i innych suplementów diety, witamin, ziół, lekarstw, były dokładnie konsultowane z lekarzem prowadzącym.
Przeczytaj też: