Co to jest spirometria? To badanie wykonywane w diagnostyce przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP), a także astmy oskrzelowej. Jest ono bezbolesne, a wyniki otrzymujemy od razu. Co to jest spirometria i na czym dokładnie polega?
Wyniki spirometrii
Podczas spirometrii mierzone są trzy wartości. Pierwsza z nich to największa ilość powietrza, którą można wydmuchać z płuc, czyli tak zwana natężona pojemność życiowa (FVC). Druga to pojemność życiowa, czyli całkowita objętość wydmuchanego powietrza (VC). Trzecia oznacza ilość powietrza wydychanego podczas pierwszej sekundy badania (FEV1). Obrazuje ona stopień obturacji, czyli zwężenia światła oskrzeli.
Komputer, do którego podłączony jest spirometr, podaje wartości należne, które powinna osiągnąć osoba o danej płci, wieku i wzroście. Jeśli wynik jest do nich zbliżony, to znaczy, że nasze płuca pracują prawidłowo. Jeśli jest niższy, oznacza to, że płuca nie funkcjonują jak należy. Wyniki są zobrazowane dwojako - w formie graficznej oraz liczbowej, gdzie obok wyniku pacjenta podaje się jaki procent wartości należnej on stanowi.
Spirometria - normy
Istnieją 4 stopnie obturacji.
- O łagodnej mówimy, gdy wynik stanowi mniej niż 100, ale więcej niż 70% wartości należnej.
- Gdy wynik utrzymuje się w granicach 60-69%, mamy do czynienia z obturacją umiarkowaną.
- 50-59% oznacza stopień umiarkowanie ciężki, 35-49% ciężki.
- Mniej niż 35 - bardzo ciężki.
W spirometrii niezwykle ważny jest również wskaźnik Tiffeneau, czyli FEV1/FVC. Wynik poniżej 0,7 świadczy o obturacji drzewa oskrzelowego. Oznacza to, że chory ma trudności z szybkim wydmuchiwaniem powietrza.
Jak się przygotować do spirometrii?
Spirometria to badanie, do którego nie trzeba się przygotowywać w żaden specjalny sposób. Jego niewątpliwym atutem jest bezbolesność oraz krótki czas trwania - zaledwie kilka minut.
Wskazane jest luźne ubranie, które umożliwi głębokie nabieranie powietrza. Spirometrii nie powinno się wykonywać bezpośrednio po wysiłku fizycznym oraz po zjedzeniu obfitego posiłku. W przypadku palaczy nie zaleca się palenia papierosów na godzinę przed badaniem.
Jak dmuchać podczas spirometrii?
Choć spirometria jest badaniem prostym, szybkim i nie wymagającym od pacjenta specjalnego przygotowania, nie jest to jednak zwyczajne „dmuchanie w rurkę”. Aby dobrze przeprowadzić spirometrię, pacjent musi stosować się dokładnie do poleceń lekarza, a w oddychanie włożyć trochę wysiłku.
Chory powinien nabrać jak najwięcej powietrza do płuc we wskazanym momencie i wydmuchiwać je jak najdłużej i najmocniej potrafi - również na komendę specjalisty. Tylko stosowanie się do poleceń lekarza umożliwi prawidłowe przeprowadzenie spirometrii, a co za tym idzie - otrzymanie rzetelnych wyników.
Spirometria - badanie
Spirometria to badanie pozwalające ocenić pojemność płuc oraz to, czy funkcjonują one prawidłowo. Jest ono niezbędne w diagnozie wszelkich chorób obturacyjnych, czyli takich, które wiążą się ze zmniejszonym przepływem powietrza w płucach. Spirometrię przeprowadza się zatem m.in. w przebiegu astmy oskrzelowej oraz przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP).
Spirometria u dzieci
Spirometria u dzieci przebiega dokładnie tak, jak u dorosłych. Zwykle przeprowadza się ją u maluchów od 6. roku życia, jednak kluczowe jest to, czy dziecko będzie w stanie współpracować z lekarzem. Podczas spirometrii bardzo istotne jest bowiem reagowanie na polecenia osoby wykonującej badanie. Dodatkowo, warto by rodzic przygotował dziecko psychicznie do badania - opowiedział mu o jego przebiegu i zapewnił, że jest ono całkowicie bezbolesne.
Dobrym pomysłem będzie również wcześniejsze wykonywanie z dzieckiem ćwiczeń, które przygotują je do badania - można np. wspólnie nadmuchiwać balony lub zdmuchiwać świeczki.
Przeciwwskazania do spirometrii
Mimo iż spirometria nie jest badaniem inwazyjnym, nie u każdego pacjenta można ją wykonać, dlatego należy poinformować lekarza kierującego o wszystkich przebytych operacjach i istniejących chorobach.
Do przeciwwskazań zaliczamy m.in.:
- przebytą na kilka miesięcy przed spirometrią operację oczu,
- odwarstwienie siatkówki,
- krwioplucie o nieznanym podłożu mózgowej,
- niedawno przebyty zawał serca lub udar mózgu.
Spirometria z próbą rozkurczową
W niektórych przypadkach lekarz może zalecić przeprowadzenie u pacjenta spirometrii z próbą rozkurczową. Wówczas przed badaniem choremu podaje się leku rozszerzający oskrzela. Na skierowaniu musi znaleźć się nazwa i dawka preparatu oraz ilość wziewów.
Przebieg spirometrii
Przed rozpoczęciem badania pacjent musi podać:
- swój wiek,
- wzrost,
- wagę.
Dane te zostają następnie wprowadzone do komputera, do którego jest podłączony spirometr. Chory ustawia się w pozycji wyprostowanej - może siedzieć lub stać, najważniejsze, by nie był zgarbiony czy pochylony. Następnie pacjent otrzymuje jednorazowy ustnik podłączony do spirometru, a na jego nosie umieszcza się specjalny plastikowy klips, który uniemożliwia mu oddychanie przez nos. Chory najpierw oddycha spokojnie przez usta, po czym - na komendę specjalisty - nabiera do płuc jak najwięcej powietrza i - znowu na wyraźne polecenie lekarza - jak najmocniej i najdłużej je wydmuchuje. Czynność tą powtarza się kilkakrotnie, aż do uzyskania powtarzalnych wyników.
Autor: Olga Szymkowiak
Zobacz także: