Szczepienia noworodka to temat, który w ostatnich latach wzbudza wiele kontrowersji. Rozwiewamy wszelkie wątpliwości i odpowiadamy na wszystkie nurtujące pytania związane ze szczepieniem niemowląt.
Podstawowe szczepienia noworodka
Szczepionka ma za zadanie uodpornić organizm przed różnymi chorobami. W tym celu do organizmu podawane są małe porcje drobnoustrojów, które następnie wywołują odpowiedź immunologiczną. W ten sposób uczą one układ odpornościowy jak należy postępować.
Szczepienia noworodka rozpoczynają serię wieloletnich szczepień obowiązkowych, które są zaplanowane i opisane w Programie Szczepień Ochronnych, opracowanym przez Główny Inspektorat Sanitarny.
Szczepienia noworodka po porodzie
Pierwsze szczepienie dziecka powinno nastąpić w ciągu 24 godzin od jego narodzin. Obejmuje ono dwie szczepionki:
- przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B,
- przeciw gruźlicy.
Aby osiągnąć pełną odporność, szczepionka przeciwko WZW typu B wymaga jeszcze dwukrotnego podania: po ukończeniu 6. tygodnia i w 7. miesiącu życia. Szczepionka dla noworodka przeciw WZW typu B jest „nieżywa”, co oznacza, że zawiera inaktywowane drobnoustroje lub ich fragmenty, np. pojedyncze białka. Podawana jest domięśniowo lub podskórnie w udo.
Szczepienie noworodka na gruźlicę
Po zaszczepieniu na WZW typu B noworodka należy zaszczepić jeszcze na gruźlicę. Maluszkom podaje się szczepionkę BCG, która jest żywa. Zawarty w niej szczep bakterii posiada jednak zdecydowanie osłabioną zjadliwość i pozbawiony jest działania chorobotwórczego, zapewnia za to czynne uodparnianie na gruźlicę.
Szczepionkę BCG podaje się śródskórnie. W miejscu zastrzyku powstaje bąbel, który z czasem zmienia się w grudkę, a następnie w krostkę, która w końcu pęka. Ranki nie powinno się opatrywać ani drapać – zmiana goi się samoistnie w ciągu 2-3 miesięcy od zaszczepienia i pozostawia po sobie jasną bliznę o średnicy kilku milimetrów.
Szczepienia noworodka 5w1
Aby uniknąć podawania kilku osobnych szczepionek, a co za tym idzie – licznych wizyt w poradni – można zdecydować się na szczepionkę 5w1 lub 6w1.
Szczepionka 5w1 zawiera antygeny lub drobnoustroje, które uodparniają dziecko na kilka chorób jednocześnie. W ten sposób maluszka można zaszczepić na:
- błonicę,
- tężec,
- krztusiec,
- odrę,
- świnkę,
- różyczkę.
Szczepionka 6w1 to tak zwana szczepionka wysoce skojarzona. Chroni ona dziecko przed:
- błonicą,
- tężcem,
- krztuścem,
- WZW typu B,
- polio,
- zakażeniami pałeczką hemofilną typu b (Hib).
Szczepionki skojarzone zawierają osłabione drobnoustroje, które nie wywołują zakażenia, lecz uczą układ immunologiczny prawidłowych reakcji. W odróżnieniu od zwykłych szczepionek posiadają dużo mniejszą dawkę substancji dodatkowych, w składzie nie mają również tiomersalu, czyli konserwantu, który w starszych typach szczepionek miał za zadanie nie dopuścić do namnażania się bakterii i grzybów.
Odmowa szczepienia noworodka w szpitalu
Szczepienia ochronne noworodków są w Polsce obowiązkowe. Wynika to z art. 5.1. ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Oznacza to, że odmowa zaszczepienia dziecka będzie wiązać się z konsekwencjami prawnymi.
Należy pamiętać, że przed podaniem szczepionki, lekarz powinien zawsze dokładnie zbadać dziecko i przeprowadzić szczegółowy wywiad. Jeśli uzna, że z jakichś przyczyn (np. ostrej infekcji czy słabej krzepliwości krwi) maluszek nie powinien być zaszczepiony, nie dojdzie do podania zastrzyku. Współczesne szczepionki są z reguły dobrze tolerowane, jednak trzeba pamiętać, że po ich podaniu mogą wystąpić działania niepożądane, takie jak ja podwyższona temperatura ciała czy obrzęk miejsca, w które podano zastrzyk. Zwykle są one łagodne i ustępują same. Jeśli gorączka będzie wysoka, a obrzęk zajmie większy obszar ciała, wówczas należy niezwłocznie skontaktować się z pediatrą. Tego rodzaju poważne niepożądane odczyny poszczepienne zdarzają się jednak bardzo rzadko.
Dodatkowe szczepienia noworodka – co to takiego?
Szczepienia na WZW typu B i gruźlicę są finansowane przez Skarb Państwa. Niektórzy rodzice oprócz szczepień obowiązkowych, podają swoim dzieciom szczepionki dodatkowe. Chronią one przed chorobami szczególnie groźnymi dla niemowląt.
Do najpopularniejszych szczepień dodatkowych należą te przeciw:
- grypie,
- rotawirusom,
- pneumokokom.
Maluszka można zaszczepić również przeciw ospie wietrznej, odkleszczowemu zapaleniu mózgu oraz WZW typu A.
Płatne szczepienia noworodka
Zarówno szczepionki dodatkowe, jak i szczepionki 5w1 i 6w1 są płatne i aby je kupić, trzeba posiadać receptę. Cena jednej dawki szczepionki 5w1 wynosi zwykle od 130 do 160 zł. Za szczepionkę 6w1 trzeba zapłacić około 200 zł.
Jeszcze droższa jest szczepionka przeciwko rotawirusom – średnio kosztuje ona 300 zł.
Czytaj też:
- Jak pielęgnować pępek u noworodka? Higiena, kosmetyki
- Jak dawkować witaminę K dla noworodka? Właściwości
- Co oznacza ulewanie u noworodka? Jak temu zapobiegać?
- Jak prawidłowo nosić noworodka? Bezpieczne techniki
Autor: Olga Szymkowiak