W Iraku ze świeżych owoców czarnego bzu przygotowuje się sałatki, w Tybecie dodają go do zup, a Chińczycy z jego kwiatów robią napój orzeźwiający, który serwują z lodem. Dla nas to przede wszystkim roślina skuteczna w walce z przeziębieniem. Ale specjaliści od ziół i szefowie kuchni namawiają, by przetestować czarny bez także w innych rolach.
Historia czarnego bzu rozpoczęła się w czasach Hipokratesa, który nazywał go apteką i stosował w wielu schorzeniach, np. przy chorobach serca, układu oddechowego i skóry. W starożytności Pliniusz Starszy używał tej rośliny do walki z przeziębieniem i nadmiarem śluzu. Do zwalczania infekcji wirusowych czarny bez jest do dziś powszechnie stosowany we wszystkich krajach jego występowania, m.in w: Maroku, Algierii, Tunezji, Grecji, Turcji, Iraku, Iranie, Norwegii, Szwecji, na Wyspach Brytyjskich.
Zobacz: Czarnuszka – właściwości lecznicze i zastosowanie
W czarnym bzie – nie tylko owocach i kwiatach, ale też korze – znajdziemy gamę aktywnych składników odżywczych. Najważniejsze z nich to:
- witamina C,
- witaminy z grupy B,
- flawonoidy,
- kwasy fenolowe,
- garbniki,
- pektyny,
- cholina,
- olejki eteryczne.
Czarny bez na odporność i oczy
W owocach czarnego bzu znajdziemy takie składniki jak: garbniki, pektyny, witaminę A, C, B1, B2, antocyjany, kwasy organiczne, żelazo, potas, sód, wapń. Badania przeprowadzone w Niemczech potwierdziły, że dzięki dużej zawartości antocyjanów owoce czarnego bzu mają silne właściwości pobudzające system immunologiczny. W 1993 roku izraelscy badacze wykazali, że stosowanie jagód czarnego bzu podczas grypy skutecznie łagodzi jej objawy. Preparaty z bzu są w Izraelu stosowane w leczeniu chorych na raka.
W 1999 roku Światowa Organizacja Zdrowia potwierdziła właściwości wykrztuśne rośliny i poleca ją w przypadkach przeziębienia, zapalenia gardła, krtani, jamy ustnej (zapalenie błony śluzowej jamy ustnej). Są też dowody, że owoce bzu działają przeciwreumatycznie, pomagają zwalczyć stany zapalne, wspomagają przemianę materii i przyspieszają wypróżnianie.
Zawarte w nich antocyjany, flawonoidy i witamina C poprawiają mikrokrążenie, uszczelniając i uelastyczniając naczynia krwionośne w gałce ocznej. Antocyjany wspomagają również regenerację rodopsyny – barwnika siatkówki oka koniecznego do prawidłowego widzenia. W celach terapeutycznych trzeba spożywać dwie łyżki jagód dziennie - najlepiej świeżych lub mrożonych. W kuchni czarny bez może posłużyć do przygotowania galaretek, soków oraz nalewek.
Sprawdź: Żeń-szeń - działanie, właściwości i rodzaje
Czarny bez na serce i prostatę
Białe kwiaty czarnego bzu zawierają dużo flawonoidów, związków mineralnych, kwasów fenolowych, garbników, pektyn oraz choliny. Nasz układ krążenia reaguje na tą mieszankę składników odżywczych uszczelnieniem i wzmocnieniem naczyń krwionośnych, rozszerzeniem naczyń wieńcowych oraz poprawą krążenia w obrębie serca. Unieszkodliwiają wolne rodniki tlenowe – najważniejszą przyczynę kłopotów z układem krążenia.
Zapobiegają też utlenianiu się tzw. dobrego cholesterolu LDL. Mocne i czyste naczynia krwionośne zapewniają sprawny transport składników odżywczych do wszystkich tkanek. Flawonoidy i fitosterole z kwiatów czarnego bzu poprawią także kondycję prostaty oraz powstrzymają stany zapalne układu moczowego.
Okłady z naparu z czarnego bzu zlikwidują obrzęki, rozświetlą cerę, rozjaśnią przebarwienia, pomogą uporać się ze zmianami trądzikowymi. Dodawany regularnie dzieciom do kąpieli (także noworodkom i niemowlętom) sprawi, że ich skóra będzie delikatniejsza, znikną podrażnienia i ewentualne stany zapalne. Także te towarzyszące alergii lub celiakii.
Dodanie świeżych kwiatów do sosów lub napojów nada im ciekawy zapach. Można też zrobić z nich dżemy i galaretki, a nawet napój musujący. Również kora bzu czarnego wykazuje działanie moczopędne i napotne, które jest dużo silniejsze niż działanie kwiatów tej rośliny. Jest zalecana przeciwko zatrzymywaniu moczu, reumatyzmowi, dnie moczanowej.
Autor: Marzena Maciejczyk
Czytaj też: Melatonina na sen – dawkowanie i działanie