Ksylitol to zdrowsza alternatywa cukru, jednak nadal jest to słodzik i ilość jego spożycia należy kontrolować. Jakie ma właściwości, w jakich przypadkach szkodzi i komu nie powinno się go podawać? A przede wszystkim - jak wypada ksylitol w porównaniu z cukrem?
Co to jest ksylitol?
Zacznijmy od początku, czyli definicji ksylitolu - ksylitol to alkohol polihydroksylowy, substancja słodząca o powszechnym zastosowaniu; ciesząca się dobrą opinią diabetologów i dietetyków. Ksylitol został odkryty przez Finów, którzy pozyskiwali go z kory brzozowej. Z tego względu ksylitol jest potocznie nazywany cukrem brzozowym. Obecnie do jego produkcji stosuje się inne, tańsze i bardziej wydajne metody. Jednym z najnowszych sposobów pozyskiwania ksylitolu jest wyodrębnianie go z łuszczyn kukurydzy.
Ksylitol
Ksylitol jest jedną z najpowszechniejszych substancji słodzących używanych do produkcji żywności. W XX wieku zaczął być masowo dodawany do gum do żucia, ponieważ nie wykazuje działania próchniczego. Jest więc słodkim dodatkiem, który nie szkodzi zębom. Ksylitol można także znaleźć w składzie kaw zbożowych, a nawet słodyczy oraz przetworów (konfitury, dżemy). Można go kupić także w postaci białego proszku do słodzenia, jako niezależny produkt.
Smak i barwa ksylitolu jest bardzo zbliżona do cukru białego, jednak dzięki niskiemu indeksowi glikemicznemu oraz niskiej kaloryczności, ksylitol traktowany jest jako jego lepszy, zdrowszy zamiennik.
Zobacz także: Cukrzyca u osób dorosłych
Ksylitol - kalorie
Ksylitol jest świetną alternatywą cukru białego ze względu na dużo niższą kaloryczność. 100 gramów ksylitolu to 240 kcal, podczas gdy ta sama ilość cukru dostarcza aż 405 kcal. Różnica jest znacząca! Ksylitol jest powszechnie stosowany przez osoby będące na diecie oraz te, które chcą ograniczyć ilość spożywania cukru białego. Warto podkreślić, że biały cukier wpływa niekorzystnie na nasz organizm m.in. niszcząc komórki odpowiedzialne za elastyczność skóry, przyspieszając starzenie i sprzyjając rozwojowi wielu chorób w tym próchnicy i chorób serca.
Ksylitol - indeks glikemiczny
Ksylitol ma jeszcze jedną, bardzo dużą zaletę - niski indeks glikemiczny. Indeks glikemiczny dla 50 g ksylitolu wynosi zaledwie 8. Oznacza to, że ksylitol nie powoduje dużych skoków stężenie cukru we krwi, a tym samym nie pobudza wytężonej produkcji insuliny.
Dokładnie odwrotnie jest w przypadku cukru białego - powoduje duży skok stężenia cukru, przez co organizm musi wyprodukować dużo większą ilość insuliny. Produkty o niskim indeksie glikemicznym są traktowane jako zdrowsze, ponieważ powolne przyswajanie oraz stopniowy, niegwałtowny wzrost i spadek poziomu cukru we krwi pozwala ograniczyć napady głodu i nie zaburza optymalnej pracy organizmu.
Polecamy: Skuteczne zioła dla diabetyka
Ksylitol a cukier
Cukier:
- ma wysoki indeks glikemiczny, powoduje duże skoki poziomu cukru we krwi (uczucie pobudzenia, euforii) i równie szybki spadek (zmęczenie, senność, znużenie);
- obciąża trzustkę, “zmuszając” organizm do większej produkcji insuliny;
- niszczy komórki skóry odpowiadające za elastyczność - przyspiesza starzenie oraz powoduje cellulit;
- sprzyja rozmnażaniu się komórek patogennych - jest dla nich pożywką (dlatego odradza się jedzenia słodkich rzeczy np. w czasie infekcji gardła);
- przyjmowany w dużych ilościach powoduje odkładanie tkanki tłuszczowej i prowadzi do otyłości;
- utrudnia trawienie;
- powoduje próchnicę.
Ksylitol:
- ma niski indeks glikemiczny, nie zaburza gospodarki hormonalnej i nie powoduje zmian nastroju;
- wykazuje działanie bakteriobójcze (ma odczyn zasadowy - hamuje rozwój drożdżaków i grzybicy);
- jest bezpieczny dla zębów - nie powoduje próchnicy, wzmacnia mineralizację szkliwa;
- poprawia przyswajanie wapnia;
- ma niższą kaloryczność od cukru białego.
Przeczytaj: Jak jeść, żeby nie tyć? Zasady zdrowego odżywiania
Ksylitol fiński to ksylitol brzozowy
Ksylitol fiński to ksylitol pozyskiwany tradycyjną metodą, z kory brzozy fińskiej. Nie oznacza to, że wykazuje lepsze właściwości od ksylitolu pozyskiwanego nowoczesnymi sposobami. Nazwę “ksylitol fiński” można uznać za “chwyt marketingowy”, który ma przyciągnąć takimi wartościami, jak: odwołanie do wieloletniej tradycji i zastosowania pierwotnej receptury, co powszechnie kojarzone jest z wyższą jakością. Zamienne określenie ksylitolu fińskiego, to ksylitol brązowy.
Ksylitol - szkodliwość
Część źródeł podaje, że ksylitol przyjmowany (zwłaszcza na początku) w większych dawkach niż zalecane 15-40 g dziennie, powoduje uczucie ciężkości żołądka, wzdęcia, a nawet biegunkę. Specjaliści odradzają podawanie ksylitolu dzieciom poniżej 3 roku życia, ponieważ ich możliwości trawienne nie są do tego czasu w pełni wykształcone. Ksylitol to słodzik, więc nie można zapominać o tym, że mimo niskiego indeksu glikemicznego oraz stosunkowo niewielkiej kaloryczności, nie jest to produkt zdrowy.
Ksylitol - gdzie kupić?
Ksylitol można kupić w sklepach ze zdrową żywnością, a coraz częściej także w supermarketach, a nawet sieciach mniejszych sklepów. Ksylitol stał się na tyle popularny, że nie ma większego problemu z jego zakupem. Ksylitol można kupić także w sklepach internetowych. Termin przydatności do spożycia wynosi około 1,5 roku. Na rynku pojawia się coraz więcej produktów spożywczych słodzonych ksylitolem.
Zobacz także: Oznaki odwodnienia organizmu
Słodycze z ksylitolem
Lizaki, czekolady, ciastka, pierniczki, konfitury - słodkie smakołyki można kupić w wersji z ksylitolem zamiast cukru. Słodycze z ksylitolem mają sprawiać wrażenie zdrowych - nadal jednak pozostają produktami, zawierającymi często duże ilości tłuszczu (jak np. czekolada), tuczącymi i niemal bezwartościowymi jeśli chodzi o substancje odżywcze.