Nasiona chia stanowiły ważny składnik kuchni imperium Azteków w dawnym Meksyku, a dziś są podstawą tzw. diety azteckiej. Nasiona chia są bogate w błonnik oraz cenne kwasy omega 3, a także wiele innych składników. Dlatego poleca się nasiona chia na odchudzanie, a także poprawę koncentracji, depresję, w profilaktyce cukrzycy i miażdżycy. Zobacz, jakie mają właściwości nasiona chia, jak jeść ziarna chia, czy spożywanie nasion chia może mieć skutki uboczne?
Chia - co to za roślina?
Chia co to jest? Szałwia hiszpańska, jest rośliną z rodziny jasnowatych, pochodzącą z Ameryki Łacińskiej, a konkretnie – obszarów Meksyku i Gwatemali. Chia uprawiana była przez zamieszkujących te tereny Indian, w tym potężnych Azteków, na długo przed podbojem tej części świata przez hiszpańskich konkwistadorów. W rolniczym systemie tej potężnej cywilizacji Azteków nasiona chia należała do absolutnie priorytetowych upraw, oprócz takich roślin jak fasola i kukurydza.
Chia osiąga wysokość do 1 metra. Ma duże liście, kwitnąc obradza w białe lub fioletowe kwiaty. Jednak szczególną wartość przedstawiają nasiona chia.
Przeczytaj też: Ostropest – dawkowanie, stosowanie i właściwości
Nasiona chia – właściwości
Co dają nasiona chia? Nasiona chia cenione są przed wszystkim za bardzo wysokie stężenie zawartych w nich kwasów omega-3, znacznie przewyższające to, z którym mamy do czynienia na przykład w mięsie łososia. Ponadto nasiona chia zawierają duże ilości białka (około 20 procent) i błonnika pokarmowego (około 25 procent). W składzie nasion chia znajdziemy też bardzo duże ilości składników mineralnych, przede wszystkim wapnia, ale też magnezu, cynku, żelaza, fosforu. Do tego należy doliczyć witaminy B1 i B3 oraz E, a także flawonoidy. Nic dziwnego, że nasiona chia znajdują tak szerokie zastosowanie w szeroko rozumianej medycynie naturalnej. Do najczęściej kupowanych produktów, dostępnych na rynku należą olej z nasion chia, a także napój z nasion chia.
Nasiona chia – jak jeść?
Chia, w czasach współczesnych wciąż uprawiana głownie w Ameryce Środkowej, w Europie jest stosunkowo mało znana. Stąd wiele osób czytając o roślinie zwanej chia i jej drogocennych nasionach może się zastanawiać, w jaki sposób należy się z nią obchodzić. Jak spożywać nasiona chia, czy to się pije a może używa w inny sposób? Otóż nasiona chia nadają się do jedzenia, tudzież do picia, jeśli zostaną zmieszane z dowolnym płynem. Wyróżnić można kilka propozycji do czego dodawać nasion chia, w tym między innymi:
- nasiona chia z mlekiem,
- nasiona chia z jogurtem,
- nasiona chia z mlekiem kokosowym,
- koktajl z nasionami chia,
- nasiona chia – pudding.
W wielu przypadkach przygotowanie tego typu przysmaków nie wymaga żadnego zachodu – na przykład nasiona chia z mlekiem to… mleko z dosypanymi nasionami. Ba – nasiona chia może jeść zupełnie na sucho albo z wodą – przypominają wówczas nasze swojskie siemię lniane.
Jak przygotować nasiona chia do jedzenia? Bardziej skomplikowanym daniem zyskujący na popularności, zawierający nasiona chia, jest pudding. Przygotowujemy go z mleka z mieszanego z chia i na przykład miodem dla osłody, z dodatkiem musu owocowego.
Ile nasion chia można jeść dziennie? Pamiętajmy, że dzienne spożycie nasion chia nie powinno przekroczyć 15 gram – to mniej więcej 3 małe łyżeczki.
Czytaj też: 7 przepisów na pożywne śniadanie
Nasiona chia na odchudzanie
Przejdźmy teraz do leczniczych zastosować szałwii hiszpańskiej – tych prawdziwych i nieprawdziwych, aczkolwiek w świetle niedostatecznie intensywnych badań naukowych lub ich całkowitego braku, ciężko niekiedy posługiwać się precyzyjnymi faktami.
Czy nasiona chia odchudzają? Nasiona chia lansowane są obecnie jako podstawa tak zwanej diety azteckiej, bazującej na produktach hodowanych przez Indian w epoce pre-kolumbijskiej. Nasionom chia przypisuje się właściwości odchudzające, wynikające między innymi z dużej zawartości błonnika pokarmowego.
Reguluje on procesy trawienia, przyspiesza perystaltykę jelit usprawniając oczyszczanie przewodu pokarmowego ze strawionej żywności. Poza tym nasiona chia pęcznieją w żołądku, powodując uczucie sytości, a zatem – ograniczając naturalny odruch sięgania po kolejne pokarmy. Piewcy diety azteckiej przekonują, że można dzięki niej tracić 4 kilogramy tygodniowo. Brzmi jak obietnica cudu i w tych właśnie kategoriach jest ta obietnica postrzegana przez sceptyków.
A oto nasza propozycja na fit przepisy z nasionami chia, czyli detoks pod postacią domowej wody smakowej:
- szklanka wody
- 2 łyżki wyciśniętego soku z cytryny
- 2 łyżeczki miodu
- 1 łyżka nasion chia
Zobacz: Suplementy i zioła na odchudzanie
Nasiona chia – na depresję, cukrzycę, miażdżycę
Czy nasiona chia są zdrowe? Ze względu na wysoką zawartość kwasów omega 3 i kilku innych składników, nasiona chia są polecane, jako środek pozytywnie wpływający na poziom koncentracji. Mają też nasiona chia działać kojąco na system nerwowy, niektórzy przypisują im lekkie działanie przeciwdepresyjne.
Poza tym uważa się, że nasiona chia pozwalają na obniżanie poziomu tzw. złego cholesterolu, mogą więc być przydatne w profilaktyce takich schorzeń, jak miażdżyca.
Mimo wysokiej kaloryczności, nasiona chia mają niski indeks glikemiczny, obniżają więc ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2. Dodatkowo nasiona chia mają pozytywny wpływ na układ sercowo-naczyniowy.
Nasiona chia – skutki uboczne
Żeby nie było tak różowo – istnieją też w przypadku nasion chia skutki uboczne ich spożywania, a przynajmniej – takie są podejrzenia. Nie są one dokładnie zbadane i potwierdzone, nie mniej świat medyczny zainteresował się nasionami chia w kontekście profilaktyki nowotworów, a to w związku z właściwościami zawartego w szałwii hiszpańskiej kwasu alfa linolenowego (ALA).
Są doniesienia naukowe świadczące o tym, że ALA zmniejsza ryzyko zachorowania na raka piersi u kobiet, jednocześnie jednak podwyższając ryzyko zapadalności na raka prostaty u mężczyzn. Kwestia ta jest póki co przedmiotem dociekań naukowych i nie została do końca wyjaśniona.
Czy nasiona chia uczulają? W 2009 roku Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) wydał opinię, w której była mowa o niskim potencjale alergizującym nasion. Jednak w opracowanym raporcie, wspomniano o sporadycznym występowaniu alergii krzyżowej (czyli u osób uczulonych na rośliny z tej samej rodziny - Labiatae).
Czy nasiona chia można jeść w ciąży? W wielu żródłach podaje się nasiona chia jako zdrowy produkt bez przeciwwskazań do ich spożywania. Natomiast nie ma oficjalnych danych o pozytywnych i negatywnych skutkach ich stosowania. Szczególnie ważnym jest zachowanie ostrożności przez kobiety w ciąży czy karmiących piersią, które w tym okresie są narażone na różne nietolerancje i alergie.
Czym zastąpić nasiona chia? Szałwia hiszpańska to produkt z górnej półki, którego cena za 1 kg może przekroczyć nawet 100 zł. Nieco tańszym zamiennikiem polecanym dla osób z mniejszym budżetem jest siemię lniane, którego cena bywa 10 krotnie niższa od nasion chia. Podobnie jak szałwia hiszpańska, siemię reguluje gospodarkę hormonalną, działa osłaniająco i regenerująco na układ pokarmowy. Natomiast ilośc błonnika w zamienniku zawiera się ponad 50 % mniej niż w nasionach chia, które zawierają przeciwutleniacze oraz są pomocne wśród wyczynowych sportowców (do zatrzymywania wody w organizmie).
Zobacz też: Chlorella (alga) – właściwości i zastosowanie lecznicze