Ropień wątroby to zapalenie miąższu wątroby w postaci guza z ropą. Wątroba, jak większość narządów, narażona jest na różnego rodzaju infekcje. Na jej powierzchni tworzą się wtedy wypełnione ropą guzy. Nierozpoznane mogą doprowadzić do niebezpiecznych powikłań. Można temu zapobiec wiedząc, jak się objawia ropień wątroby i jak można go leczyć.
Wątroba to bardzo ważny narząd w organizmie człowieka. Odpowiada za wiele funkcji życiowych każdego organizmu. Do najważniejszych należą trawienie tłuszczów, metabolizm substancji odżywczych czy synteza białka. Nierozpoznany ropień wątroby może doprowadzić do poważnych powikłań, a w konsekwencji nawet do zagrożenia zdrowia i życia pacjenta. Szybka diagnoza i leczenia pozwalają unikać powikłań i dają gwarancje całkowitego wyleczenia ropnia wątroby.
Przyczyny ropnia wątroby
Przyczyny powstawania ropni wątroby mogą być bardzo różne. Większość z nich można zdiagnozować, a najczęstszymi bezpośrednimi przyczynami powstawania tej choroby są:
- bakterie z grupy gronkowców,
- bakterie z grupy paciorkowców,
- grzyby – drożdżaki,
- prątki gruźlicy,
- pełzaki czerwonki – jako negatywny skutek egzotycznych podróży do miejsc, gdzie pierwotniak ten występuje,
- pałeczki zapalenia płuc (czyli klebsiella pneumoniae).
Istnieje też wiele czynników pośrednich, które zdecydowanie zwiększają ryzyko powstania ropnia wątroby (zwanego wtedy wtórnym). Ropień wtórny powstaje na podłożu istniejącego już procesu chorobowego.
Do takich przyczyn należą:
- cukrzyca,
- dolegliwości wątrobowe,
- infekcja dróg żółciowych,
- operacje chirurgiczne wątroby,
- choroby trzustki,
- infekcja krwi,
- zabiegi dotyczące jamy brzusznej,
- zapalenie wyrostka robaczkowego,
- zapalenie uchyłków jelit.
Czynniki pośrednie mogą spowodować wystąpienie ropnia wątroby, ale niekoniecznie. Z całą pewnością warunkiem powstawania zmian jest zmniejszenie odporności organizmu zarówno tej ogólnej, jak i miejscowej.
Objawy ropnia wątroby
Ropień wątroby to choroba o ciężkim i ostrym przebiegu. Wymaga szybkiej diagnozy i podjęcia właściwego leczenia. Pierwsze jej objawy może zauważyć już sam pacjent.
Należą do nich:
- wysoka gorączka (do 40°C),
- złe samopoczucie, jak przy infekcji (zlewne poty, dreszcze),
- silne bóle brzucha,
- wymioty,
- biegunka,
- niechęć do jedzenia,
- żółtawa barwa skóry,
- ciemny mocz,
- ziemista cera.
Pierwszym sygnałem, który może wskazywać na tworzenie się ropnia na wątrobie jest nagły spadek wagi. Bardzo często w pierwszej fazie jest to jedyny objaw, dlatego tak trudno samemu rozpoznać tę chorobę. Następnie pojawia się ból. Najpierw w prawym podżebrzu, promieniujący pod łopatką lub w ramieniu po prawej stronie. Ból ten jest raczej stały. Przy dotykaniu wątroby pacjent odczuwa także ból. Przy nasilonym już rozwoju choroby pojawia się zażółcenie skóry i śluz.
W celu zdiagnozowania czy objawy u pacjenta są następstwem ropnia wątroby, konieczne jest zlecenie badań przez lekarza. Po pierwsze należy przeprowadzić podstawowe badanie krwi. Zbyt wysokie stężenie białych krwinek lub zwiększone CRP (czyli wskaźnik stanu zapalnego) mogą wskazywać na ropień wątroby.
Dodatkowo wykonywanymi badaniami są:
- posiew krwi, który polega na nakłuciu ropnia przez ścianki jamy brzusznej i pobraniu płynu do analizy,
- tomografia komputerowa, która dokładnie pokazuje przestrzeń płynową w obrębie wątroby,
- ultrasonografia, która jednocześnie ułatwia odróżnienie ropnia od innych guzków,
- RTG klatki piersiowej, które wykazując podniesioną przeponę może też potwierdzać ropień wątroby,
- specjalistyczne badania na enzymy wątrobowe.
Potwierdzenie, iż objawy choroby zdecydowanie wskazują na ropień wątroby pozwala na wprowadzenie prawidłowego leczenia.
Leczenie ropnia wątroby
Rodzaj leczenia ropnia wątroby zależy od przyczyn jego powstania. Często już nawet w oczekiwaniu na bardziej szczegółowe badania podawane są antybiotyki. Najlepiej sprawdzają się te o szerokim spectrum działania, które oddziałują na różne rodzaje bakterii, wywołujące ropień wątroby. Lekarze zalecają z reguły antybiotyki dożylne. Jeżeli leczenie farmakologiczne jest nieskuteczne bądź niewystarczające, lekarz wdraża leczenie chirurgiczne w postaci drenażu.
Drenaż jest w tym przypadku stosowany w postaci:
- aspiracji (czyli opróżnienia) ropnia igłą – ale ten zabieg wskazany jest tylko dla niewielkich ropni, położonych blisko skóry,
- zastosowanie na kilka dni cewnika do odprowadzenia płynu z ropnia,
- typowego zabiegu chirurgicznego ze znieczuleniem i przecięciem powłok brzusznych,
- endoskopia ropnia wątroby czyli przedostanie się do dróg żółciowych przez jelito i „wyczyszczenie ropnia”.
Wielu lekarzy przestrzega przed stosowaniem przy tej dolegliwości metod leczenia ludowego. Ropień wątroby to poważne schorzenie, które niewłaściwie leczone może doprowadzić do poważnych powikłań.
Powikłania ropnia wątroby
Nieleczony lub niewłaściwie leczony ropień wątroby może doprowadzić do niebezpiecznych powikłań. Dlatego tak ogromne znaczenie ma szybka i konkretna diagnostyka.
Do najostrzejszych powikłań w tym przypadku zalicza się:
- zakażenie krwi,
- zakażenie opłucnowe, kiedy ropa gromadzi się wokół opłucnej mostka,
- zapalenie otrzewnej czyli stan zapalny jamy brzusznej,
- pojawienie się ropy w jelitach,
- przedostanie się ropy do oskrzeli,
- sepsę.
Aby skutecznie zapobiegać powikłaniom po ropniu wątroby, lekarz musi skupić się także na skutecznym pozbyciu się przyczyny jego powstania.
Autor: Jolanta Woźniak
Czytaj też:
- Kłucie wątroby – po alkoholu, po jedzeniu. Jak ją leczyć?
- Lekarz od wątroby - czym zajmuje się hepatolog?
- Co szkodzi wątrobie? Jakich produktów unikać? Zalecenia
- Ból wątroby po jedzeniu - co może oznaczać? Leczenie
Bibliografia:
- Pluta, J.N. Pluta, „Ropień wątroby: postępowanie w przypadku zapalnych lub amebowych ropni”, Gastroenterologia Polska, 2008,
- Skuza, T. Stachowicz-Stencel, „Ocena przydatności diagnostyki ultrasonograficznej w różnicowaniu zmian ogniskowych wątroby”, Zakład Diagnostyki Obrazowej, Uniwersyteckie Centrum Medycyny Morskiej Tropikalnej w Gdyni,
- Simon „Zakaźne choroby wątroby i dróg żółciowych”, Wydawnictwo Termedia,2011