Czasem w reklamach preparatów, na przykład z witaminą D, słyszymy i czytamy: suplementy diety. Innym razem jest wyraźnie zaznaczone, że to jest lek, a nie suplement. Czy rzeczywiście jest to takie ważne, skoro jedne i drugie możemy kupić w aptekach bez recepty, a na ich opakowaniach widnieją podobne składniki?
W polskim prawie jest dokładnie określone, co jest suplementem diety, a co lekiem OTC (ang. over-the-counter drug). Wbrew pozorom różnicuje się je nie ze względu na składniki zawarte w produkcie czy ich ilość. Rzut oka na apteczną półkę wystarczy, aby zauważyć, że zarówno w suplementach diety, jak i w lekach możemy spotkać takie składniki jak:
Niejednokrotnie nawet w podobnych ilościach. O tym, czy dany preparat będzie nazywany suplementem diety, czy produktem leczniczym decyduje sposób, w jaki został zarejestrowany i dopuszczony do sprzedaży.
Zobacz: Witaminy (suplementy) dla kobiet - jakie wybrać?
Czym jest suplement diety?
Suplementami diety określa się produkty, które rejestruje się i wprowadza na rynek na podstawie zgłoszenia do Głównego Inspektora Sanitarnego, bez konieczności uzyskania jego pozytywnej decyzji. Inspektor nie bada wyrobu, tylko go rejestruje.
Suplementy diety, według prawa farmaceutycznego, są traktowane jako produkty spożywcze i nie można mówić o ich leczniczych czy profilaktycznych właściwościach. Z kolei w ustawie o bezpieczeństwie zdrowotnym żywności i żywienia suplementy diety zostały nazwane produktami spożywczymi, zawierającymi skondensowane witaminy, składniki mineralne lub inne substancje o działaniu odżywczym, które mogą uzupełniać naszą codzienną dietę.
Produkt leczniczy
Inaczej jest z produktami leczniczymi. Producent, który chce wprowadzić na rynek lek sprzedawany bez recepty, podlega prawu farmaceutycznemu, co oznacza, że rejestrowane produkty (w tym witaminy, mikroelementy, wyciągi roślinne, enzymy – dosłownie każda substancja) podlegają licznym i szczegółowym kontrolom, muszą przejść szereg badań klinicznych (za które płaci producent) i mieć udowodnione działanie lecznicze. Tylko wtedy leki mogą uzyskać pozwolenie na wprowadzenie do sprzedaży.
Muszą też zawierać taką samą zawartość składnika czynnego w każdej dawce (tabletce, kapsułce, saszetce), jaka została podana na opakowaniu. To znaczy, że każda tabletka leku zawierającego np. witaminę D musi mieć dokładnie taką ilość aktywnej substancji, jaka widnieje na opakowaniu. W przypadku suplementów nie ma takiego wymogu, kapsułki nie muszą mieć tej samej ilości aktywnego składnika. Ponadto, aby produkt leczniczy mógł zostać dopuszczony do obrotu jako lek OTC, musi być bezpieczny w ściśle określonym czasie stosowania (zwykle do trzech – pięciu dni) w konkretnych, łatwych do samozdiagnozowania przez pacjenta dolegliwościach.
Jak dobrze wybrać suplement diety?
Suplementy diety i leki OTC występują w postaci:
- kapsułek,
- tabletek,
- drażetek,
- proszku,
- płynów.
Dietetycy obliczyli, że suplementy diety zawierają razem aż 400 różnych substancji, z czego połowę stanowią witaminy i minerały. Wśród pozostałych składników są m.in.: aminokwasy (np. L-arginina), enzymy (np. laktaza, papaina), prebiotyki, probiotyki, drożdże NNKT (np. gamma-linolenowy, EPA, DHA, olej lniany, olej z nasion ogórecznika), składniki roślinne (np. aloes, ginkgo, ginseng, czosnek, ekstrakt z zielonej herbaty, ekstrakt z Garcinia Cambogia, ekstrakt z guarany), inne substancje (np. likopen, koenzym Q10, tauryna, karnityna, inozytol, glukozamina, chityna, spirulina, izoflawony sojowe).
Sprawdź: Prebiotyki - czym są? Prebiotyk a probiotyk
Jeśli uważamy, że potrzebna nam suplementacja składników diety, kupując tego typu preparaty wybierajmy znane firmy i pamiętajmy, że pewnego rodzaju gwarancją jakości jest przynależność producenta do projektu Klaster, który zrzesza producentów suplementów diety dobrowolnie poddających się kontroli. Jeśli wybieramy probiotyki, zwróćmy uwagę, by na opakowaniu była podana nazwa bakterii składająca się z trzech członów. Najważniejszy jest ostatni człon, często zawierający pojedyncze litery i cyfry.
Autor: Marzena Maciejczyk
Zobacz: Lek na stawy - suplementy, maść, tabletki. Co wybrać?