Astma aspirynowa to rodzaj dychawicy, w przebiegu której objawy pojawiają się po zażyciu aspiryny (kwasu acetylosalicylowego) i innych leków z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Jak wygląda leczenie astmy aspirynowej?
Astma aspirynowa - mechanizm powstawania
W przeciwieństwie do astmy wysiłkowej, astma alergiczna zwykle pierwszy raz pojawia się po 30. roku życia, z reguły w trakcie lub po przebyciu infekcji wirusowej. Mimo swojej nazwy, ten rodzaj dychawicy może wystąpić nie tylko po zażyciu kwasu acetylosalicylowego, potocznie zwanego aspiryną, ale również wskutek przyjęcia innych niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Farmaceutyki te hamują wydzielanie enzymu o nazwie cyklooksygenaza pierwsza (COX-1), który jest obecny w organizmie podczas reakcji zapalnych. Skutkiem tego jest skurcz oskrzeli i atak duszności.
Objawy astmy aspirynowej
Objawy astmy aspirynowej zwykle występują po dwóch, trzech kwadransach od zażycia leku. Zaliczamy do nich m.in.:
- silną duszność,
- zaczerwienienie twarzy,
- obrzęk błony śluzowej nosa,
- wodnisty wyciek,
- łzawienie i przekrwienie oczu.
W skrajnych, na szczęście rzadkich przypadkach, może dojść do wstrząsu anafilaktycznego, czyli ciężkiej reakcji alergicznej, która może doprowadzić nawet do zgonu. Wówczas równocześnie występuje kilka objawów, np. swędząca wysypka, obrzęk górnych dróg oddechowych i znaczny spadek ciśnienia tętniczego krwi.
Leczenie astmy aspirynowej
Nadwrażliwość na aspirynę potwierdza się poprzez tak zwaną próbę prowokacyjną z podaniem kwasu acetylosalicylowego. Pacjent otrzymuje go w małych dawkach, w sposób kontrolowany, a lekarz jednocześnie monitoruje czynność płuc. Zwykle aspirynę podaje się doustnie - test jest wówczas najbardziej wiarygodny, jednak reakcja organizmu będzie wtedy najsilniejsza.
Kwas acetylosalicylowy można podać również wziewnie lub donosowo. Leczenie astmy aspirynowej opiera się na natychmiastowym odstawieniu leku i unikaniu jego przyjmowania w przyszłości. W celu opanowania objawów można natomiast zastosować kortykosteroidy. Jeżeli chory powinien przewlekle przyjmować aspirynę (zwykle dotyczy to pacjentów z chorobami serca), w niektórych ośrodkach można poddać się tak zwanej desensystyzacji. Polega ona na kontrolowanym podawaniu małych dawek kwasu acetylosalicylowego - celem jest wywołanie u pacjenta tolerancji na ten lek.
Astma aspirynowa a inne leki
Listę leków, które mogą przyjmować osoby z astmą aspirynową otwiera paracetamol. Niestety, w odróżnieniu od niesteroidowych leków przeciwzapalnych wykazuje on bardzo słabe działanie przeciwzapalne. Pacjenci nadwrażliwi na kwasacetylosalicylowy mogą przyjmować również celekoksyb oraz leki przeciwbólowe z grupy pochodnych opioidów, jednak wcześniej zawsze powinni się skonsultować z lekarzem. Warto przy tym pamiętać, że stosowanie praktycznie każdych leków wiąże się z możliwością pojawienia się różnego rodzaju skutków ubocznych.
Dieta przy astmie aspirynowej
Dieta przy astmie aspirynowej polega na ograniczeniu spożywania salicylanów, zwłaszcza zaś kwasu salicylowego, który może być obecny nie tylko w lekach, ale również produktach spożywczych. Stosowanie diety zaleca się pacjentom, u których występuje nie tylko astma aspirynowa, ale również pokrzywkowo-obrzękowa nadwrażliwość na aspirynę i inne niesteroidowe leki przeciwzapalne.
Salicylany w postaci soli lub kwasu salicylowego zawierają niektóre zioła, m.in.:
- tymianek,
- majeranek,
- mięta,
- rozmaryn,
- przyprawy takie jak kurkuma, cynamon, curry czy garam masala.
Niegdyś stosowany jako konserwant kwas salicylowy obecnie nie jest już dodawany do żywności. Naturalnie występuje on natomiast w wielu owocach, np.:
- porzeczkach,
- jeżynach,
- wiśniach,
- jabłkach,
- pomarańczach,
- śliwkach,
- malinach.
Znajdziemy go również w brokułach, pomidorach, szpinaku, migdałach i orzechach. Warto wiedzieć, że założeniem diety aspirynowej jest nie całkowite odstawienie powyższych produktów, a jedynie ich ograniczenie do takiej ilości, która nie wywołuje niepożądanych objawów. Te są znacznie łagodniejsze niż w przypadku spożycia kwasu acetylosalicylowego i zwykle wiążą się jedynie ze zmianami skórnymi, obrzękiem warg i języka.
Astma aspirynowa a eozynofilia
W przebiegu astmy aspirynowej często mamy do czynienia z trzema współistniejącymi objawami, zwanymi triadą astmy aspirynowej. Należą do nich: astma oskrzelowa, polipy nosa i infekcje dróg oddechowych. Przewlekły nieżyt nosa i zatok związany jest z eozynofilią krwi i błon śluzowych, czyli zbyt wysokim poziomem eozynofilii w organizmie. To białe krwinki, które w prawidłowych warunkach odpowiadają za niszczenie obcych białek charakterystycznych dla infekcji bakteryjnych
i pasożytniczych.
Autor: Olga Szymkowiak
Zobacz także: