E-recepta, e-zwolnienie, e-skierowanie, e-zlecenie, portal pacjenta (Internetowe Konto Pacjenta) – to projekty, które uprościć mają życie pacjentom, lekarzom, farmaceutom, czy pracodawcom w ramach szeroko rozumianego pakietu e-drowie. Ich wprowadzaniu towarzyszy duży rozgłos, wiedzieć jednak należy, że proces informatyzacji służby zdrowia trwa od wielu lat, a różnego typu rozwiązania informatyczne stosowane są od dawna – ze zmiennym powodzeniem.
Nowoczesne technologie coraz mocniej ingerują w proces leczenia pacjentów. Pomijając aspekt rozwiązań czysto medycznych (nowa aparatura badawcza itd.), ostatnie lata przynoszą coraz większą popularność rozwiązań teleinformatycznych, które skracają procedury biurokratyczne, upraszczają umówienie wizyty lekarskiej, a nawet eliminują konieczność owej wizyty, jeśli tylko możliwe jest postawienie diagnozy zaocznie, za pomocą narzędzi internetowych. Wdrażanie kolejnych systemów w jasny sposób wskazuje, że ten właśnie kierunek jest przyszłością medycyny. Warto zatem dowiedzieć się, czym jest e zdrowie, jakie ma wady i zalety.
Czytaj też: Leki na receptę przez Internet - jak kupować leki online
E-recepta i e-zwolnienie
Lata 2018-2020 to czas, kiedy wprowadzane są w Polsce 4 duże systemy z zakresu e-zdrowie i których celem jest ograniczenie biurokratycznych procedur, zwiększenie przejrzystości i skuteczności leczenia, a także oszczędności finansowe. W tym kontekście wymienić należy następujące projekty:
- E-recepta: pilotaż od maja 2018 r., obowiązujący standard o 1 stycznia 2020 r. W ramach projektu e-recepta, leki przepisane pacjentowi mają widnieć w centralnym systemie medycznym. Pacjent zyskuje możliwość uzyskania recepty bez osobistego kontaktu z lekarzem (telemedycyna), wykupu leków z jednej recepty w kilku aptekach, a także wglądu w receptę, wysokość refundacji, dawkowanie etc za pośrednictwem Internetowego Konta Pacjenta.
- E-zwolnienie – obowiązujący standard od 1 grudnia 2018 r. Elektroniczne zwolnienie lekarskie odciąża pacjenta z konieczności dostarczenia papierowego druku do pracodawcy. Ten zaś zyskuje błyskawiczną wiedzę o chorobie pracownika dzięki Platformie Usług Elektronicznych ZUS.
- E-skierowanie – pilotaż od października 2018 r. Elektroniczne skierowanie do lekarza specjalisty, na badania oraz do szpitala zdejmuje z pacjenta obowiązek dostarczenia papierowego druku do danej poradni w ciągu 14 dni od wpisania się na listę oczekujących.
- E-zlecenie – wdrożenie od 1 lipca 2019 r. Rozwiązanie informatyczne wspierające procesy elektronicznego weryfikowania i potwierdzania zlecenia na zaopatrzenie pacjenta w wyroby medyczne. Zdejmuje z pacjenta obowiązek uzyskania pieczątki potwierdzającej zlecenie, po którą obecnie należy się udać do oddziału ZUS.
Portal pacjenta - Internetowe Konto Pacjenta
Dane dotyczące e recept czy e skierowań dostępne mają być za pośrednictwem centralnej platformy, nazwanej Internetowym Kontem Pacjenta, lub potocznie – portalem pacjenta (adres strony www to pacjent.gov.pl). Portal pacjenta działa od maja 2018 roku i cały czas jest w fazie rozwoju. Docelowo stanowić ma szeroką bazę wiedzy, w której znajdą się recepty, skierowania, zwolnienia, wyniki badań lekarskich, zaplanowane wizyty, a także informacje o dawkowaniu przepisanych leków czy kwotach refundacji.
Zagregowane w tym miejscu dane mogą być przydatne dla lekarza badającego pacjenta, dostarczając informacji na temat dotychczasowego leczenia i stosowanych medykamentów, pozwalając dobrać bardziej adekwatne środki farmakologiczne czy zapobiegać wchodzeniu w interakcje pomiędzy lekami. Umożliwienie dostępu do portalu pacjenta osobom bliskim i zaufanym sprzyjać będzie natomiast kontroli procesów leczenia (np. tego czy wykupione zostały przepisane leki), co ma szczególne znaczenie w przypadku osób starszych. Co ważne, centralnej bazy, jaką jest Internetowe Konto Pacjenta, nie należy mylić ze portalami pacjenta funkcjonującymi na stronach internetowych poszczególnych placówek zdrowia, w szczególności dużych, niepublicznych szpitali i poradni. Są to autorskie systemy służące obsłudze pacjentów przez daną placówkę.
Sprawdź: E-rejestracja pacjentów. Zapisy do lekarza przez Internet
eWUŚ – szybkie logowanie i wszystko (nie)jasne
Interesując się nowinkami prawnymi i technologicznymi z zakresu e-zdrowia pamiętać należy, że powolna informatyzacja służby zdrowia trwa od lat, a wdrożonych w ostatnim czasie zostało bardzo wiele programów upraszczających procedury, przy czym dotąd głównymi ich beneficjentami byli lekarze i urzędnicy. Jednym z takich rozwiązań jest wprowadzony w 2013 roku system eWUŚ, czyli Elektroniczna Weryfikacja Uprawnień Świadczeniobiorców.
Narzędzie to zostało stworzone z myślą o błyskawicznej weryfikacji, czy dana osoba ma prawo do bezpłatnej opieki zdrowotnej, czyli mówiąc inaczej – czy jest ubezpieczona. System ten jednak od początku był mocno krytykowany przez lekarzy i pacjentów, między innym z powodu ogromnej ilości pomyłek, czyli osób zweryfikowanych negatywnie mimo posiadanego ubezpieczenia. Dlatego już w 2015 roku zaczęto mówić o jego stopniowym wygaszeniu. Tym bardziej, że obecnie wdrażana jest filozofia, w myśl której każdy polski obywatel ma prawo do bezpłatnego leczenia w podstawowym zakresie, niezależnie od tego, czy jest ubezpieczony, czy nie.
Telemedycyna
Tak jak wspomnieliśmy wyżej, program e-recepta przynosi za sobą nie tylko nowinki technologiczne, ale i poważne zmiany dotyczące filozofii leczenia i kontaktu pacjenta z lekarzem. De facto usankcjonowane zostaną w ten sposób stosowane od kilku lat praktyki, w myśl których możliwe jest postawienie diagnozy (lekarz online) czy wypisanie recepty (recepta online) za pośrednictwem internetowych narzędzi komunikacyjnych (np. Skype lub podobnych komunikatorów, a także skrzynek mailowych i innych rozwiązań).
Na gruncie obecnie obowiązujących przepisów pamiętać jedynie należy o pewnych ograniczeniach, takich jak konieczność dostarczenia papierowego skierowania w ciągu 14 dni od zapisania się na listę oczekujących, w sytuacji gdy z usług danej poradni specjalistycznej korzystamy po raz pierwszy (wymóg ten ma być zniesiony wraz z wejściem w życie e skierowania). Telemedycyna staje się opcją coraz powszechniejszą dzięki zmianom w prawie oraz rosnącym możliwościom technicznym. Telemedycyna w dużym stopniu przełamuje bariery geograficzne, jeśli chodzi o dostęp do leczenia, stanowiąc przyszłościowy kierunek rozwoju opieki zdrowotnej.
Czytaj również: Apteka internetowa - leki na receptę i bez recepty online
E-zdrowie – wady i zalety
E-zdrowie to obszar, który budzi duże kontrowersje i nie chodzi wyłącznie o niewydolność części systemów informatycznych, czy konieczność inwestycji sprzętowych, do których obligowani są lekarze, farmaceuci a nawet pracodawcy. Na cenzurowanym jest przede wszystkim telemedycyna – krytycy podnoszą argument, iż nie jest możliwe rzetelne i dokładne badanie pacjentów oraz diagnozowanie chorób na podstawie kontaktu przez komunikator internetowy.
Dotyczy to zarówno poważnych urazów i schorzeń, jak i zwykłego przeziębienia – wszystkich tych przypadków, gdzie lekarz powinien pacjenta osłuchać, obejrzeć, dotknąć etc. Zwolennicy telemedycyny podkreślają jednak, że sytuacje jawnie patologiczne (fikcyjne badania) nie mogą przekreślać słusznej i przyszłościowej idei e-zdrowia. Nie chodzi bowiem o to, by lekarz orzekał o zapaleniu płuc na podstawie rozmowy telefonicznej, bez osłuchania pacjenta. Rozwiązania telemedycyny wydają idealne i powinny znajdować zastosowanie w sytuacji osób, które leczą się w sposób długotrwały na przykład na nadciśnienie, a jedynym celem ich wizyty w gabinecie lekarskim miałoby być uzyskanie kolejnej recepty na te same leki.
Podobnym przypadkiem jest choćby stosowanie antykoncepcji hormonalnej przez kobiety. W tym zakresie telemedycyna to oszczędność czasu i pieniędzy pacjenta, lekarza i całego systemu opieki zdrowotnej. Poza tym, jak się podkreśla, koncept jakim jest e-zdrowie pozwala zwiększyć dostępność konsultacji medycznych dla osób z mniejszych ośrodków, na co dzień nie mających możliwości wizyty u wysokiej klasy specjalisty.
Zobacz także: Lekarz online - za darmo, porady, konsultacje
Autor Piotr Brzózka
Źródła:
- Czym jest e-recepta? – www.pacjent.gov.pl
- Czym jest e-skierowanie – www.pacjent.gov.pl
- Elektroniczne zwolnienia lekarskie – www.zus.pl