Pregoreksja, zwana również ciążoreksją, to zaburzenia odżywiania wywodzące się z jadłowstrętu psychicznego znanego, jako anoreksja. Jednak w tym przypadku dotyczą one kobiet w ciąży. Ciężarne cierpiące na pregoreksję obawiają się naturalnych efektów ciąży związanych ze zmianą ich sylwetki, czyli przybierania na wadze, przyrostu tkanki tłuszczowej, większego obwodu bioder, brzucha, czy biustu.
Kobiety, pragnąc zachować idealną figurę kontrolują masę ciała, stosują rygorystyczne diety, czy intensywnie uprawiają sport. Niestety nieodpowiednie odżywianie i nadmierny wysiłek fizyczny wpływają negatywnie nie tylko na zdrowie przyszłej mamy, ale przede wszystkim na kondycję i rozwój dziecka. Anoreksja w ciąży może prowadzić do bardzo poważnych konsekwencji. Jak rozpoznać pregoreksję, jakie są jej przyczyny i objawy? W jaki sposób leczyć ciążoreksję?
Co to jest pregoreksja?
Samego pojęcia pregoreksja nie używa się w oficjalnej nomenklaturze medycznej, bowiem zaburzenie to nie jest póki co uznawane za odrębną jednostkę chorobową. Jednak opisywane zjawisko występuje coraz częściej, a w celu odróżnienia go od powszechnie znanej anoreksji, wyodrębniono termin wywodzący się od angielskiego pregnancy (ciąża) i łacińskiego anorexia (anoreksja, jadłowstręt). Pregoreksja wskazuje więc na objawy charakterystyczne dla anoreksji, ale u kobiet będących w ciąży. Stąd też, anoreksja w ciąży, nazywana jest w języku polskim również ciążoreksją.
Pregoreksja, podobnie jak anoreksja, to jadłowstręt psychiczny, czyli zaburzenie odżywiania polegające na celowej utracie wagi wywołanej i podtrzymywanej przez osobę chorą.
Osobą chorą jest w tym przypadku ciężarna obawiająca się naturalnych symptomów ciąży, którymi mogą być m.in.:
- wzrost wagi,
- powiększenie obwodu brzucha i bioder, czy pełniejszy biust.
W oczach kobiety cierpiącej na pregoreksję ciąża negatywnie wpływa na jej figurę, a co za tym idzie na samoocenę i samopoczucie. Pregorektyczka za wszelką cenę dąży więc do tego, aby utrzymać idealną sylwetkę, stosując m.in. restrykcyjne diety, które mogą przyjmować formę głodówek, czy dając sobie przy okazji wycisk na siłowni. Jednak niedożywienie i zbyt intensywna aktywność fizyczna mogą się skończyć tragicznie nie tylko dla kobiety w ciąży, ale przede wszystkim dla dziecka. Anoreksja w ciąży może doprowadzić nie tylko do upośledzenia fizycznego czy umysłowego dziecka, ale również do poronienia czy obumarcia płodu.
Objawy pregoreksji
Objawy pregoreksji do złudzenia przypominają te znane z anoreksji, niektóre podobne są do bulimii bądź innych zaburzeń odżywiania. Pregorektyczki nie akceptują swojego wyglądu zewnętrznego, mają w znacznym stopniu zaburzony obraz własnego ciała, a dodatkowo pojawia się u nich lęk przed zmianami fizycznymi będącymi naturalnymi konsekwencjami przebiegu ciąży. Skupiają się przede wszystkim na swoim wyglądzie, a kwestie związane z rozwojem ciąży i dziecka, schodzą na dalszy plan.
Osoby cierpiące na pregoreksję konsekwentnie kontrolują masę ciała, nie pozwalając sobie na przekroczenie wyznaczonego niskiego limitu wagi. W tym celu stosują rygorystyczną dietę, czyli spożywają niewielkie ilości niskokalorycznego pokarmu. Takie praktyki potrafią tłumaczyć nudnościami i tzw. jadłowstrętem ciążowym, czyli brakiem apetytu w ciąży. Do ubogiej w składniki odżywcze diety często dołączają regularne, intensywne ćwiczenia fizyczne. Niestety ciężarne zmagające się z pregoreksją zwracają uwagę na każdy dodatkowy kilogram i nadprogramową fałdkę skóry, które w ich oczach stanowią nieakceptowalną niedoskonałość. Jeśli więc niskoenergetyczne posiłki i nadmierny wysiłek fizyczny nie przynoszą oczekiwanych rezultatów pregorektyczka może zacząć zmuszać się do wymiotów, bądź sięgnąć po dodatkowe preparaty odchudzające, w tym środki przeczyszczające, czy moczopędne.
Niestety kobiety w ciąży potrafią doskonale ukryć swój problem, a symptomy pregoreksji najczęściej tłumaczą dolegliwościami ciążowymi.
Przyczyny pregoreksji
Przyczyny pregoreksji, podobnie jak anoreksji, bulimii, czy innych form zaburzeń odżywiania, potrafią być bardzo złożone i wiążą się nierozerwalnie z licznymi problemami natury psychologicznej. Na pregoreksję bardziej narażone mogą być kobiety o niskim poczuciu własnej wartości, z problemami akceptacji własnego ciała i zaburzeniami w jego postrzeganiu. Do tego dochodzi wszechobecny w mediach kult idealnej sylwetki i kreowanie wizerunku nienagannej kobiecej figury, nawet w ciąży.
Pregoreksja dotyka również częściej pań, których wygląd jest poddawany ciągłej ocenie poprzez ich obecność w środkach masowego przekazu. Dotyczy to przede wszystkim aktorek, piosenkarek, modelek, czy innych postaci życia publicznego.
Pregoreksja pojawia się u kobiety dopiero po zajściu w ciążę, jednak w większej grupie ryzyka są panie, które już wcześniej zmagały się z anoreksją bądź innymi zaburzeniami związanymi z przyjmowaniem pokarmów. Objawy anoreksji nie znikają po zajściu w ciążę, przez co automatycznie przechodzi ona w pregoreksję.
Wpływ na pojawienie się choroby może mieć także często sam stres związany z zajściem w ciążę. Część specjalistów upatruje z kolei przyczyn pregoreksji w niechęci i lęku przed posiadaniem dziecka.
Skutki pregoreksji
Anoreksja w ciąży prowadzi do negatywnych konsekwencji zarówno dla zdrowia matki, jak i dziecka. Stosowanie rygorystycznych diet w okresie ciąży może skutkować niedoborem składników odżywczych, witamin oraz mikroelementów niezbędnych do prawidłowego rozwoju dziecka, jak i właściwego przygotowania przyszłej mamy do porodu, połogu oraz karmienia piersią.
Również intensywne uprawianie sportu, szczególnie w ostatnim trymestrze ciąży, może skutkować zawrotami głowy, czy podwyższonym tętnem. Z kolei stosowanie środków przeczyszczających i moczopędnych może skutkować uszkodzeniem płodu, poronieniem, czy niedorozwojem fizycznym bądź umysłowym dziecka. Połączenie nieprawidłowej diety, nadmiernego wysiłku fizycznego i przyjmowania preparatów niedozwolonych w czasie ciąży może doprowadzić do powikłań przy porodzie, a nawet śmierci noworodka.
Skutki pregoreksji, które mogą pojawić się u matki:
- przedwczesny poród,
- nadciśnienie tętnicze oraz niedokrwistość,
- problemy przy porodzie, np. krwawienie z dróg rodnych, konieczność wykonania cesarskiego cięcia, późniejsza hospitalizacja,
- depresja poporodowa,
- problemy z laktacją.
Skutki pregoreksji, na które narażone jest dziecko:
- niższa masa urodzeniowa,
- mniej punktów w skali Apgar,
- małogłowie,
- zaburzenia w rozwoju mózgu,
- zwiększone ryzyko wystąpienia wad genetycznych,
- opóźniony rozwój fizyczny i umysłowy,
- nieprawidłowości w procesach poznawczych, zmysłowych i fizycznych,
- wady wrodzone,
- problemy z oddychaniem,
- zaburzenia wzrostu,
- zaburzenia łaknienia i odżywiania,
- depresja,
- deformacje ciała,
- zgon.
Leczenie pregoreksji
Ze względu na to, że pregoreksja nie stanowi obecnie odrębnej jednostki chorobowej nie istnieją konkretne procedury, które określałyby sposób leczenia opisywanego zaburzenia. Jednak podobieństwo do anoreksji pozwala na wykorzystywanie tych samych metod terapeutycznych. To przede wszystkim pomoc psychologiczna i dietetyczna, przy współpracy z lekarzem prowadzącym ciążę. Nieocenione jest również wsparcie najbliższego otoczenia ciężarnej cierpiącej na pregoreksję.
Autor: Marta Roszkowska
Czytaj też: