Objawy zawału serca i nerwicy serca bywają niezwykle zbliżone. Są jednak między nimi także istotne różnice. Czy wiesz, jak odróżnić zawał od nerwicy? Jakie symptomy występują w obydwu przypadkach?
Objawy zawału serca a nerwica
Objawy zawału serca, choć bardzo charakterystyczne i relatywnie dobrze znane, często mylone są z innymi schorzeniami, takimi jak refluks żołądkowo-jelitowy czy arytmia. Szczególnym przypadkiem w tym kontekście jest tak zwana nerwica serca, będąca jedną z licznych odmian nerwicy lękowej. Jest to dysfunkcja o podłożu emocjonalnym, skutkująca jednakże objawami w zakresie funkcjonowania układu sercowo-naczyniowego.
Nerwica serca może mieć złożoną patogenezę, lecz wśród czynników stanowiących jej źródło, na pierwszy plan wybija się zaostrzony lęk o własne zdrowie i życie, często podszyty traumatycznymi doświadczeniami z przeszłości. Lęk ten powoduje swego rodzaju spiralę: pacjent „wsłuchuje się” w sygnały płynące ze swojego organizmu, koncentrując całą swoją uwagę na zdrowiu i prokurując w ten sposób wystąpienie faktycznych objawów somatycznych. W przypadku nerwicy serca, są one zbliżone do symptomów zawału.
Objawy zawału serca i nerwicy – podobieństwa
Objawy zawału serca i nerwicy o podobnym charakterze, nasileniu oraz umiejscowieniu, to:
- przeszywający, silny ból w klatce piersiowej, w okolicy zamostkowej. Może promieniować do lewego barku oraz żuchwy;
- uczucie duszności, spłycony oddech;
- kołatanie serca, tachykardia (częstoskurcz);
- zaczerwienienie, pocenie się, uczucie gorąca;
- napad paniki, silny lęk przed śmiercią.
Powyższe objawy stanowią klasyczny niemal zestaw, którego elementy są powszechnie znane, dlatego większość osób czując silne kłucie w klatce piersiowej, mimowolnie myśli o ewentualnym zawale. Tym bardziej, że jest zawał podstawową przyczyną zgonów oraz hospitalizacji w Polsce (rocznie około 80-90 tysięcy przypadków, z czego kilkanaście tysięcy śmiertelnych). Często jednak okazuje się, że obserwowane objawy są symptomami schorzenia o podłożu psychosomatycznym, czyli nerwicy.
Różnice w objawach zawału serca i nerwicy
Doświadczony ratownik medyczny, który przybędzie na wezwanie osoby podejrzewającej zawał, przeważnie już na pierwszy rzut oka jest w stanie określić przyczynę niepokojących objawów i potwierdzić lub wykluczyć zawał.
- W przypadku zawału, ból w klatce piersiowej jest zazwyczaj zdecydowanie silniejszy, niż ból o charakterze nerwicowym.
- Osoba przeżywająca zawał, zazwyczaj nie jest w stanie samodzielnie się ruszyć. Atak nerwicowy nie wywołuje tego typu konsekwencji.
- Zawał często wiąże się z utratą przytomności, zatrzymaniem akcji serca czy oddychania. Tego typu objawy nie mają miejsca w przypadku nerwicy serca.
- Zawał serca postępuje, a z każdą minutą stan chorego się pogarsza. W nerwicy serca dolegliwości bólowe są na względnie stałym poziomie, choć narastać może uczucie paniki. Zazwyczaj jednak wystarczy kilka uspokajających słów („spokojnie, to nie zawał”), by nastąpiło zmniejszenie nasilenia objawów.
Oczywiście nie zawsze tego typu różnice można stwierdzić jedynie na podstawie krótkiego wywiadu lekarskiego i obserwacji. W wielu przypadkach pacjent musi trafić do szpitala, gdzie wykonane zostaną badania krwi oraz serca.
Odmienne przyczyny zawału serca i nerwicy
Zawał serca to inaczej martwica mięśnia sercowego – stan, do którego doszło w wyniku niedokrwienia, co z kolei jest następstwem zamknięcia światła tętnicy wieńcowej. Zazwyczaj, zanim do tego dojdzie, w organizmie pacjenta toczy się kilkudziesięcioletni proces odkładania tzw. blaszki miażdżycowej. Zawał serca jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia - pacjent, który nie trafi w ciągu kilkudziesięciu minut do szpitala, najprawdopodobniej umrze.
Inaczej rzecz wygląda w przypadku nerwicy serca. Choć jej objawy są podobne do zawału, w istocie jest ona niegroźna dla życia. Symptomy owe wywoływane są bowiem nie przez dysfunkcję w pracy samego serca, lecz zaburzenia natury emocjonalnej. Jedna z popularniejszych teorii wyjaśnia, że objawy nerwicy serca (w tym przyspieszony rytm) są związane z wyrzutem adrenaliny przez organizm szykujący się do ucieczki.
Jak postępować w przypadku zawału serca i nerwicy?
W przypadku zawału, podstawą jest natychmiastowe wezwanie karetki pogotowia – życie pacjenta można uratować tylko w warunkach szpitalnych. Chory powinien jak najszybciej otrzymać leki (między innymi kwas acetylosalicylowy, czyli aspirynę, a także nitroglicerynę). Dalsza procedura obejmuje przede wszystkim leczenie inwazyjne z zakresu kardiologii interwencyjnej (koronarografia i angioplastyka).
Jeśli zaś chodzi o nerwicę, podstawą jest przeprowadzenie badań wykluczających inne, poważniejsze zaburzenia, dotyczące bezpośrednio pracy układu sercowo-naczyniowego. W wielu przypadkach pozytywna diagnoza sama w sobie będzie czynnikiem istotnie ograniczającym ryzyko wystąpienia a także zmniejszającym natężenie ataków o podłożu nerwicowym. Dalsze możliwe kroki, to:
- Psychoterapia,
- leczenie farmakologiczne pod nadzorem psychiatry, z użyciem środków obniżających poziom lęku a także przeciwdepresyjnych.
Autor: Piotr Brzózka
Czytaj też:
- Kołatanie serca - przyczyny, objawy. Jak je leczyć?
- Migotanie przedsionków - co to jest i jakie są objawy?
- Pierwsza pomoc przy zawale. Co należy zrobić?
- Zawał serca - jakie są objawy? Przyczyny i leczenie
Źródła:
- Olga Ochdyńska, Magdalena Pieniacka, Ostre zespoły wieńcowe, Współczesne pielęgniarstwo i ochrona zdrowia, 2012/02