Torbiel na wątrobie to ogniskowa zmiana z reguły o niegroźnym charakterze. W pierwszej fazie rozwoju nie powoduje dolegliwości. Wczesne wykrycie torbieli na wątrobie minimalizuje ryzyko powikłań, a odpowiednio leczona nie powoduje poważniejszych problemów zdrowotnych. Poznanie objawów tej choroby i sposobów leczenia z pewnością uspokoi niejednego pacjenta.
Zmiany ogniskowe wątroby dzięki współczesnej medycynie należą do często wykrywanych patologii tego narządu. Z reguły torbiel na wątrobie nie boli, a przebieg tej choroby ma raczej łagodny charakter. Jednak jak przy każdej dolegliwości chorobowej i tutaj należy podjąć leczenie, aby nie doprowadzić do poważniejszych skutków. Niektóre nieleczone torbiele mogą przekształcić się w nowotwory, dlatego zmiany te należy obserwować i leczyć. Żadnych objawów nie wolno bagatelizować.
Co to jest torbiel na wątrobie?
Torbiel na wątrobie, nazywana często cystą, to łagodne zmiany ogniskowe wątroby najczęściej przypadkowo wykrywane przy okazji badań innych narządów. Ta zmiana z reguły rozwija się bezobjawowo i w niektórych przypadkach nie wymaga interwencji medycznej . Cystę (torbiel) można scharakteryzować jako zamkniętą przestrzeń (tzw. jamę), wypełnioną płynem lub gazem. Z uwagi na swój niewielki rozmiar torbiele wykrywane są podczas innych badań. Przykładem jest badanie USG jamy brzusznej. Sama torbiel początkowo nie powoduje bólu. Nieprzyjemne objawy pojawiają się, gdy torbiel rośnie lub naciska na inne organy. Niekiedy dochodzi do pęknięcia torbieli i wtedy jest to już poważne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia.
Z uwagi na przyczynę powstawania torbieli na wątrobie wyróżnia się następujące jej rodzaje:
- prosta (wrodzona),
- pourazowa,
- pasożytnicza,
- nowotworowa,
- żółciowa,
- ropień wątroby,
- zwyrodnienie wątroby wielotorbielatowe.
Torbiel na wątrobie – czy to groźne?
Torbiel na wątrobie ma z reguły postać łagodnej dolegliwości. Ten rodzaj ogniskowej zmiany wątroby nie ma charakteru nowotworowego. Wykryta torbiel musi być jednak regularnie badana, aby obserwować jej wygląd i ewentualny rozwój zmian. Cysty na wątrobie z zasady nie powodują zmian nowotworowych. Ale to wcale nie oznacza, iż można tę przypadłość bagatelizować. Torbiel na wątrobie może ulec pęknięciu, a jej wypełnienie przelać się do jamy otrzewnej. To już stanowi zagrożenie dla zdrowia czy życia.
Odpowiedź na pytanie czy konkretna torbiel na wątrobie jest groźna zależy od przyczyny jej powstania. Torbiele proste (wrodzone) powstają jako skutek nieprawidłowości przewodów żółciowych jeszcze w życiu płodowym. Taka rozpoznana zmiana jest usuwana i nie stanowi dalszego zagrożenia. Torbiele pourazowe są wynikiem tępych urazów brzucha. Odpowiednio leczone nie stwarzają zagrożeń. Niektóre z torbieli są uwarunkowane genetycznie i wtedy wywołują wielotorbielowatość wątroby. Tutaj liczba zmian zwiększa się z wiekiem pacjenta. Systematyczne kontrole i obserwacja chorej wątroby zapobiegają rozwojowi powikłań. Najgroźniejszymi wydają się torbiele nowotworowe i pasożytnicze.
Cysty nowotworowe na wątrobie wymagają częściowego usunięcia miąższu wątroby i z pewnością nie można ich bagatelizować. Poważniejsze skutki mogą także wywoływać torbiele pasożytnicze. W wielu przypadkach pękają, a zgromadzona w nich ciecz rozlewa się do otrzewnej. Podsumowując, torbiele na wątrobie nie stanowią zagrożenia, gdy są kontrolowane z indywidualnym podejściem w zakresie leczenia.
Objawy torbieli na wątrobie
Torbiele na wątrobie długo nie dają objawów. Bez badań innych organów najczęściej pacjent nawet nie wie, że dotyczy go ta choroba. Ale gdy torbiel rozrasta się i zaczyna uciskać sąsiadujące tkanki powinno być to sygnałem, iż powstały już w organizmie zmiany ogniskowe.
Podstawowe objawy torbieli na wątrobie dotyczą głównie układu pokarmowego i należą do nich:
- odczuwanie bólu w nadbrzuszu ,
- częste nudności,
- wzdęcia,
- powtarzające się wymioty,
- ciągły ucisk w jamie brzusznej,
- uczucie „pełnego” brzucha,
- częste bóle w dolnej części klatki piersiowej (po wykluczeniu chorób serca czy układu oddechowego),
- nawracające biegunki,
- brak apetytu.
W przypadku torbieli na wątrobie o podłożu nowotworowym pojawiają się jeszcze dodatkowe objawy, takie jak:
- uczucie zmęczenia i osłabienia, do tej pory nie występujące w takim nasileniu,
- znaczny spadek wagi,
- silne bóle brzucha, powodujące duży dyskomfort,
- utrata łaknienia.
Taki zespół objawów powinien już zaniepokoić i skłonić do badań.
Dodatkowe objawy daje tzw. torbiel bąblowcowa. Bąblowica jest chorobą wywołaną przez larwy tasiemców, wykrywaną przypadkowo. Jej objawy kliniczne często pojawiają się nawet po kilku latach od zakażenia. I tutaj powinny zaniepokoić takie objawy, jak:
- mocny ból pod prawym żebrem,
- świąd,
- żółtaczka,
- ogromne uczucie przepełnienia w jamie brzusznej.
Należy pamiętać, iż torbiel na wątrobie daje objawy dopiero wtedy, gdy jest już dostatecznie duża. Dlatego też warto objawy te konsultować z lekarzem.
Leczenie torbieli na wątrobie
Leczenie torbieli na wątrobie zależy od jej rodzaju. Aby ją rozpoznać należy wykonać badanie USG jamy brzusznej. Jeśli obecność cysty zostanie potwierdzona, kolejnym badaniem jest tomograf komputerowy lub rezonans magnetyczny. Jeśli lekarz zauważy nietypowe zmiany może zalecić nawet badanie histologiczne. W przypadku torbieli nie przekraczającej 4 cm i nie wywołującej dolegliwości bólowych, można zrezygnować z jej wycięcia, ale z dalszą obserwacją. Metody leczenia torbieli na wątrobie polegają na:
- chirurgicznym wycięciu zmiany na wątrobie,
- chirurgicznym wycięciu części wątroby,
- obserwacji i systematycznemu badaniu w przypadku torbieli genetycznych.
W przypadku torbieli żółciowej o podłożu nowotworowym niekiedy konieczny jest przeszczep wątroby. Ale są to już poważne przypadki, które wymagają stałego leczenia.
Należy pamiętać, iż zawsze pozytywne działanie ma dieta. Nie istnieje co prawda specjalnie opracowana dieta na torbiele, ale rozsądek w jedzeniu zawsze pomaga. Posiłki powinny być lekkostrawne. Warto ograniczać spożycie tłuszczów i smażonych potraw. Zasada jedzenia „częściej w mniejszych porcjach” (5 posiłków dziennie), także w przypadku torbieli na wątrobie z pewnością złagodzi dolegliwości.
Autor: Jolanta Woźniak
Czytaj też:
- Kłucie wątroby – po alkoholu, po jedzeniu. Jak ją leczyć?
- Lekarz od wątroby - czym zajmuje się hepatolog?
- Co szkodzi wątrobie? Jakich produktów unikać? Zalecenia
- Ból wątroby po jedzeniu - co może oznaczać? Leczenie
Bibliografia:
- Ireneusz W. Gierbliński, Klinika Gastroenterologii, Instytut im. Marii Skłodowskiej Curie, Warszawa, „Postępowanie w przypadkach wykrycia w badaniu ultrasonograficznym zmiany ogniskowej w wątrobie i trzustce”,
- Cichosz-Lach, B. Prozorow-Król, L.Buk, J. Swatek i inni, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, „Diagnostyka zmian ogniskowych wątroby – badania obrazowe czy biopsja? Doświadczenia własne”.