Witamina F pomaga zachować zdrową, młodą i właściwie nawilżoną skórę. Dlatego preparaty z witaminą F znalazły tak szerokie zastosowanie w kosmetyce. Zobacz, gdzie występuje witamina F, a także – jak działają zawierające ją maści, kremy, olejki i suplementy diety.
Czym jest witamina F?
Witamina F nie jest witaminą w naukowym tego pojęcia znaczeniu. To określenie potoczne, pod którym kryje się zespół tak zwanych niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (po angielsku – essential fatty acid, czyli EFA). Zaliczamy do nich:
- kwas linolowy,
- kwas linolenowy,
- kwas arachidonowy.
Dwa pierwsze z wyżej wymienionych nie są syntezowane przez organizm człowieka ani zwierząt, stąd konieczność przyswajania ich z pokarmu pochodzenia roślinnego (dlatego też nazywane są egzogennymi, czyli zewnętrznymi). Jakie są źródła tego typu kwasów tłuszczowych? Jakie znajdują zastosowanie? Czym może skutkować ich niedobór?
Występowanie witaminy F
Kwestię właściwości oraz występowania witaminy F należy rozpatrywać osobno w odniesieniu do każdej składowej. I tak:
- kwas linolowy (LA) jest organicznym związkiem chemicznym z grupy nienasyconych kwasów tłuszczowych omega 6. Jego bogatym źródłem są oleje roślinne: słonecznikowy, rzepakowy, wiesiołkowy, krokoszowy, sojowy, oliwa z oliwek. Jest prekursorem kwasu arachidonowego (również wchodzącego w skład witaminy F), a także kwasów y-linolenowego oraz dihomo-y-linolenowego;
- kwas linolenowy (ALA), to związek z grupy nienasyconych kwasów tłuszczowych omega 3. Jego źródłem są przede wszystkim oleje z lnu, rzepaku i soi. Substancja ta znajduje się także w orzechach włoskich. Jest prekursorem kwasów stearydynowego, eikozapentaenowego i dokozapentaenowego;
- kwas arachidonowy – w odróżnieniu od LA i ALA, trzeci z niezbędnych kwasów tłuszczowych powstaje i występuje w błonach komórkowych organizmu człowieka oraz zwierząt.
Witamina F w kosmetyce
Szerokie zastosowanie znajduje witamina F w kosmetyce oraz leczeniu schorzeń skórnych. Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe:
- odbudowują płaszcz lipidowy skóry, pomagają utrzymać jej właściwe nawilżenie;
- regulują aktywność gruczołów łojowych skóry, pomagają leczyć łojotok i trądzik;
- spowalniają proces starzenia się skóry, zapobiegają marszczeniu się i wiotczeniu skóry;
- łagodzą podrażnienie, przyspieszają proces regeneracji uszkodzonych tkanek skóry;
- zmniejszają napięcie warstwy rogowej skóry;
- chronią przed wpływem promieniowania słonecznego, temperatury, wiatru, wilgoci.
Maść z witaminą F
Witamina F w kosmetyce dostępna jest w formie maści, kremów, olejków do kąpieli. Maść z witaminą F często wzbogacona jest o inne składniki, takie jak:
- cynk - silny przeciwutleniacz, również hamujący procesy starzenia się skóry;
- alantoina – działa regenerująco, ułatwia odbudowę zniszczonego naskórka;
- D-pantenol – czyli prowitamina B5, wchłania się głęboko w skórę, zapewniając właściwe jej nawilżenie.
Maść z witaminą F a także inne tego typu środki, natłuszczają skórę i chronią ją przed nadmierną utratą wody. Bardzo często przeznaczone są do pielęgnacji skóry niemowląt. Nie jest to przypadek. Pomagają one bowiem utrzymywać tak zwaną równowagę lipidową. Pamiętajmy, że płaszcz lipidowy w przypadku małych dzieci jest nie w pełni wykształcony i funkcjonalny, czego efektem jest zdecydowanie niższy poziom naturalnej ochrony skóry przez wysuszeniem. Witamina F chroni też przed niekorzystnym działaniem warunków atmosferycznych, w tym promieniowania UV, na które skóra niemowlęcia – wobec obniżonego poziomu melaniny, jest narażone w sposób szczególny. Maść z witaminą F może być przydatna także w leżeniu odparzeń i odleżyn.
Jak stosować preparaty z witaminą F?
Preparaty z witaminą F przeznaczone są przede wszystkim do stosowania zewnętrznego, nawet te, które sprzedawane są w płynie. Postępując zgodnie z informacjami zawartymi w ulotce oraz wskazaniami lekarza, wcieramy substancję leczniczą w określone miejsce na skórze – zazwyczaj nie więcej niż 1-2 razy dziennie. Tego typu środki nie powinny jednak być stosowane na otwarte rany. Ciąża lub karmienie piersią nie są bezwzględnym przeciwwskazaniem do stosowania witaminy F, producenci w takich przypadkach zalecają jednak konsultację lekarską pod kątem ewentualnych działań niepożądanych.
Niedobór witaminy F w organizmie
Witaminę F można niekiedy spotkać także w formie suplementów diety, przeznaczonych do stosowania doustnego. Faktem jednak jest, że o niedobór niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych w organizmie jest stosunkowo trudno (częstszym problem jest kwestia właściwych proporcji między kwasami omega 3 omega 6). Jednak należy wiedzieć, że w przypadku ewentualnego niedoboru witaminy F, organizm człowieka narażony jest nie tylko na zwiększone ryzyko wystąpienia problemów skórnych, ale też:
- zakłócenie wzrostu ciała w okresie dziecięcym i młodzieńczym,
- zaburzenie pracy układu oddechowego,
- uszkodzenie nerek,
- pogorszenie ostrości widzenia,
- podatność na zakażenia,
- osłabienie pamięci i koncentracji.
Autor: Piotr Brzózka
Czytaj też:
- Kwasy omega 3 - występowanie, dawkowanie, działanie
- O czym warto pamiętać w czasie kąpieli noworodka
- Łojotokowe zapalenie skóry u niemowląt
Źródła:
- Bożena Bałasińska, Michał Jank, Gustaw Kulasek, Właściwości i rola wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w utrzymaniu zdrowia ludzi i zwierząt, Życie Weterynaryjne, 2010
- Katarzyna Marciniak-Łukasik, Rola i znaczenie kwasów tłuszczowych omega 3, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2011, 6 (79)