Badanie żołądka pozwala wykryć wrzody, nadżerki, a nawet raka. Najczęściej przeprowadza się je techniką gastroskopową. Badanie żołądka innymi metodami uchodzi za zdecydowanie mniej skuteczne. Dowiedz się kiedy należy je wykonać, a także jak się do niego odpowiednio przygotować.
Kiedy należy wykonać badane żołądka?
Ból górnych partii brzucha, zgaga, nieustanne nudności, zwłaszcza rano i po posiłkach – wszystko to może świadczyć o rozwoju niebezpiecznych schorzeń układzie pokarmowym. Objawy te, jeśli nie mają podłoża typowo nerwowego, wynikać mogą z patologicznych zmian w obrębie samego żołądka, a także dwunastnicy oraz dolnej części przełyku.
Do najczęstszych dolegliwości należą nadżerki i wrzody (uszkodzenia komórek błon śluzowych), ale często także groźny rak żołądka, zwłaszcza u pacjentów po pięćdziesiątym roku życia. W takich sytuacjach nie należy zwlekać z diagnozą. Badane żołądka można przeprowadzić jedną z wielu metod, wśród których wymieniamy m.in:
- badanie endoskopowe (gastroskopia),
- badanie żołądka kapsułką,
- badanie żołądka z krwi.
Badanie żołądka gastroskopowe
Najefektywniejszą metodą badania żołądka jest gastroskopia (inna nazwa: panendoskopia). Jest to metoda diagnostyczna, która pozwala na precyzyjną ocenę stanu błon śluzowych żołądka, a także dwunastnicy oraz przełyku.
Gastroskopia polega na wprowadzeniu elastycznej rury endoskopu do przełyku (przez usta). Urządzenie to wyposażone jest w kamerę, która przekazuje zarejestrowany obraz na ekran komputera. Pozwala to zaobserwować ewentualne schorzenia (nadżerka, wrzody, nowotwór), a także pobrać wycinek śluzówki do badania histopatologicznego. Badanie wykrywa także obecność bakterii Helicobacter pylori, w dużej mierze odpowiedzialnych za stany chorobowe górnej i środkowej części układu pokarmowego.
Przygotowanie do gastroskopowego badania żołądka
Ze względu na inwazyjny charakter, gastroskopia jest badaniem, do którego należy się odpowiednio przygotować.
Podstawowe zalecenia, to:
- pacjent musi być na czczo. Przed gastroskopią nie należy jeść ani pić przez minimum 8 godzin. Nie wolno też palić papierosów,
- przed zabiegiem nie należy przyjmować leków zmniejszających krzepliwość krwi,
- lekarz prowadzący gastroskopowe badanie żołądka powinien być poinformowany o wszystkich schorzeniach pacjenta i przyjmowanych przez niego lekarstwach,
- pacjenci noszący protezy zębowe, powinni je zdjąć przed badaniem.
Przebieg badania żołądka metodą gastroskopową
Badanie endoskopowe żołądka przeprowadza się w pozycji leżącej (na lewym boku). Na wstępie pacjent otrzymuje znieczulenie, zakładany jest też ustnik zapobiegający zamykaniu ust. Następnie lekarz wprowadza elastyczną rurę do przełyku. W tym momencie wymagana jest współpraca ze strony pacjenta, który odpowiednio poinstruowany, musi wykonywać ruchy ułatwiające „połknięcie” urządzenia. Dla większości osób jest to najbardziej nieprzyjemny moment badania, niekiedy też – bolesny.
Po wprowadzeniu endoskopu, uciążliwości są już mniejsze. Całość zabiegu trwa około 15-30 minut. Należy pamiętać, że po jego zakończeniu również nie należy jeść i pić przez przynajmniej 2 godziny. Jeśli chodzi o ewentualne powikłania, możliwe jest wystąpienia czarnych stolców i lekkie krwawienie. Perforacja (przebicie) przełyku, której najczęściej boją się pacjenci, to incydent, do którego statystycznie dochodzi raz na 2 tysiące przypadków.
Badanie żołądka z krwi
Bardzo wysoka skuteczność diagnostyczna gastroskopii powoduje, że z wolna odchodzi się od innych metod, ewentualnie traktując je, jako pomocnicze. W przypadku schorzeń żołądka można wykonać testy z krwi, a także – próbek kału. Badanie krwi na ma celu wykrycie przeciwciał nakierowanych na bakterię Helicobacter pylori, czyli pałeczkę odpowiedzialną za nadżerki, wrzody i nowotwory.
Pamiętać należy, że obecność Helicobacter pylori stwierdza się u około 60 procent populacji, w tym u 90 procent osób w podeszłym wieku, przeważnie jednak jej nosicielstwo nie powoduje infekcji i związanych z nią uszkodzeń. Tym samym stwierdzenie bakterii nie wystarcza do postawienia pełnej diagnozy.
Badanie żołądka kapsułką
Współczesna technologia umożliwia przeprowadzenie zabiegu endoskopowego za pomocą specjalnych kapsułek. Są one połykane przez pacjenta i w naturalny sposób przechodzą przez cały przewód pokarmowy. Tego typu badanie sporadycznie wykonuje się jednak w celu diagnostyki żołądka, zdecydowanie częściej służy ono ocenie trudno dostępnych miejsc w jelicie cienkim i grubym. Jeśli chodzi o żołądek, lekarze uznają wyższość tradycyjnej gastroskopii, za pomocą której można przeprowadzić bardzo wnikliwą obserwację tego organu.
Najpoważniejszą wadą endoskopii kapsułkowej jest niemożność powstrzymania jej ruchu w dół układu pokarmowego. Nie można jej więc cofnąć, aby jeszcze raz, dokładniej sfilmować newralgiczne miejsce. Endoskopia kapsułkowa nie daje też możliwości pobrania wycinka ani przeprowadzenia drobnego zabiegu.
Badanie żołądka za pomocą USG?
Stosunkowo często przeprowadzanym badaniem jest USG jamy brzusznej. Wykonuje się je przez powłoki brzuszne - lekarz smaruje skórę brzucha pacjenta specjalnym żelem, a następnie używa głowicy emitującej fale ultradźwiękowe. USG brzucha, w odróżnieniu od gastroskopii, nie jest inwazyjne, nieprzyjemne i bolesne. Negatywnie jednak ocenia się jego przydatność, jeśli chodzi o możliwość diagnozy stanów chorobowych żołądka, dwunastnicy a także przełyku. Zazwyczaj tego typu badanie przeprowadza się dla oceny jelit, wątroby, trzustki, śledziony.
Autor: Piotr Brzózka
Czytaj:
- Zioła na trawienie - domowe sposoby na niestrawność
- Tabletki na trawienie - skuteczne leki na niestrawność
- Jaka jest zdrowa dieta przy wrzodach żołądka? Przepisy
- Co oznacza burczenie w brzuchu? Przyczyny, zapobieganie
- Badanie żołądka - USG, gastroskopia. Na czym polega?
Źródła:
- Gastroskopia – informacje dla pacjenta, Centrum Onkologii w Bydgoszczy, co.bydgoszcz.pl
- Andrzej Szczekilk, Choroby wewnętrzne, 2005 Kraków, Medycyna Praktyczna