Niedokwasota żołądka jest przyczyną uciążliwego bólu, zgagi i nudności uprzykrzających życie po posiłkach. Dolegliwość ta związana jest z niewystarczającym wytwarzaniem kwasu solnego w układzie trawiennym, co prowadzi do problemów z trawieniem pokarmów.
Jeśli po zjedzeniu niezbyt nawet obfitego posiłku masz wrażenie, że brzuch pęcznieje, a do tego dochodzi:
- bolesność,
- zgagę,
- nudności
– to może być niedokwasota żołądka. Nie warto jej lekceważyć. Nieleczona jest jednym z czynników zwiększających ryzyko zachorowania na raka.
Czym jest niedokwasota żołądka?
Niedokwasota żołądka to potoczna nazwa dysfunkcji znanej w nomenklaturze medycznej jak hipochlorhydria. Jest to stan niedoboru kwasu solnego w żołądku, skutkujący podniesieniem pH soku żołądkowego z prawidłowego poziomu 1-1,5 do nawet 4-6.
W znacznym stopniu utrudnia to trawienie pokarmów, a dodatkowo sprzyja namnażaniu szkodliwych bakterii. Konsekwencją są uciążliwe dla chorego objawy, takie jak ból brzucha, nudności, zgaga. Ale uwaga: symptomy niedokwasoty nie są wybitnie charakterystyczne. Niekiedy trudno je odróżnić od objawów nadkwasoty żołądka, która – jak sama nazwa wskazuje - jest stanem przeciwnym. Przebieg choroby jest też zróżnicowany osobniczo: objawy są różne u różnych osób.
Objawy niedokwasoty żołądka
Niedokwasota żołądka powoduje szeroko rozumianą niestrawność. Pacjenci cierpiący na hipochlorydię mogą się uskarżać na takie objawy, jak:
- ból brzucha, w szczególności bezpośrednio po posiłku,
- zgaga, czyli uciążliwe palenie w przełyku,
- odbijanie się, nudności, sporadycznie nawet wymioty,
- uczucie przepełnienia, wzdęcia, gazy,
- kolka jelitowa.
Należy pamiętać, że niedokwasota żołądka w istocie dotyczy niewłaściwego zakwaszenia nie tyle samego układu trawiennego, co znajdującej się w nim treści. Wspomniane dolegliwości spowodowane są niewystarczającym trawieniem pokarmu, co ma związek ze zbyt małą ilością kwasu solnego.
Dieta przy niedokwasocie żołądka
Podstawowym działaniem terapeutycznym w leczeniu jest właściwie skonstruowana dieta. Przyjmowane pokarmy powinny służyć utrzymywaniu maksymalnie kwaśnego środowiska, a także – dostarczaniu witamin i minerałów, w szczególności żelaza. Ograniczyć powinno się spożycie mięsa i innych składników absorbujących duże ilości kwasów żołądkowych. Obróbka termiczna potrwa powinna się ograniczać do gotowania. Potrawy smażone są dalece niewskazane. Wszystkie pokarmy należy dobrze rozdrabniać – przed konsumpcją (nożem, mikserem, blenderem etc.) jak i w czasie jedzenia (dokładne, powolne przeżuwanie). Nie powinno się też zbyt dużo pić, zwłaszcza bezpośrednio przed lub po posiłku. Woda podnosi pH treści żołądkowej.
Dodatkowo leczenie objawowe niedokwasoty żołądka może polegać na suplementowaniu określonych składników mineralnych i witamin, w zależności od stwierdzonych niedoborów.
Przyczyny niedokwasoty żołądka
Patogeneza niedokwasoty żołądka jest zróżnicowana. W dużej mierze, pośrednio lub bezpośrednio można ją wiązać ze szkodliwym działaniem pałeczek Helicobacter pylori, zasiedlających układ pokarmowy człowieka. Bakterie te odpowiedzialne są za produkcję ureazy, substancji neutralizującej działanie kwasu solnego. Wszystkie dostępne badania wskazują też, że Helicobacter pylori odpowiadają za około 70 procent przypadków choroby wrzodowej żołądka, a także znaczny odsetek stanów zapalnych jego błony śluzowej.
W leczeniu tych schorzeń powszechnie stosuje się tak zwane inhibitory pom protonowych. Są to leki ograniczające produkcję soków żołądkowych. Jak więc łatwo się domyślić, dłuższe ich stosowanie może doprowadzić do niepożądanego efektu ubocznego w postacie niedokwasoty żołądka. Co więcej, pałeczkom Helicobacter pylori przypisuje się także znaczącą rolę w rozwoju zmian rakowych. Tymczasem naciekający nowotwór żołądka jest kolejną z możliwych przyczyn powstawania hiperchlorydii.
Konsekwencje nadkwasoty żołądka
Oprócz doraźnych objawów, takich jak niestrawność, nadkwasota żołądka może za sobą nieść konsekwencje dalekosiężne, odłożone w czasie na długie lata. Uważa się, że dłuższe utrzymywanie się niedokwasoty żołądka może być czynnikiem zwiększającym ryzyko zachorowania na raka żołądka, pośrednio lub bezpośrednio. Jest też hiperchlorydia często odpowiedzialna za anemię z niedoboru żelaza.
Pierwiastek ten w dużej mierze przyswajany jest z mięsa, to zaś – wskutek niedoboru kwasu solnego – nie jest właściwie trawione przez organizm osoby chorej. W ten sam sposób niedokwasota żołądka wpływa na trawienie innych pokarmów i wchłanianie innych składników mineralnych, na przykład magnesu.
Autor: Piotr Brzózka
Czytaj:
- Zioła na trawienie - domowe sposoby na niestrawność
- Tabletki na trawienie - skuteczne leki na niestrawność
- Jaka jest zdrowa dieta przy wrzodach żołądka? Przepisy
- Co oznacza burczenie w brzuchu? Przyczyny, zapobieganie
- Badanie żołądka - USG, gastroskopia. Na czym polega?
Źródła:
- Jolanta Brzeszczyńska, Krzysztof Gwoździński, Charakterystyka stanów chorobowych żołądka, Acta Universitatis Lodziensis Folia Biochemica et Biophysica 12, 1997
- Grażyna Zaleśna, Krzysztof Gwoździński, Rola Helicobacter pyloru w patogenezie chorób żołądka i dwunastnicy, Acta Universitatis Lodziensis Folia Biochemica et Biophysica 11, 1996