Żółć w żołądku jest objawem tzw. refluksu dwunastniczo-żołądkowego. Zazwyczaj zaburzenie to występuje po zabiegach operacyjnych żołądka oraz pęcherzyka żółciowego, ale też u palaczy, alkoholików i cukrzyków.
Żółć w żołądku
Żółć jest wydzieliną wytwarzaną przez wątrobę, której głównym zadaniem jest udział w procesie trawienia tłuszczów. W prawidłowo działającym układzie trawiennym, żółć trafia do dwunastnicy, stanowiącej pierwszy odcinek jelit, czyli w dół przewodu pokarmowego.
Są jednak sytuacje, gdy żółć jest zarzucana w górę - do żołądka, a nawet do przełyku. Mówimy wówczas o tak zwanym refluksie dwunastniczo-żołądkowym lub jelitowo-żołądkowym. Refluks o niewielkim natężeniu zazwyczaj jest niegroźnym zjawiskiem fizjologicznym. Większe natężenie może wskazywać na refluks patologiczny – zaburzenie, do którego najczęściej dochodzi w wyniku powikłań po operacji usunięcia części żołądka lub wycięcia pęcherzyka żółciowego.
Objawy żółci w żołądku
W większość przypadków żółć w żołądku nie przynosi żadnych niepokojących objawów klinicznych, zwłaszcza w przypadku delikatnego refluksu fizjologicznego. Natomiast zdarza się, że refluks patologiczny, zwłaszcza występując w parze z innymi zaburzeniami i schorzeniami, wywołuje stan zapalny błon śluzowych żołądka, a nawet przełyku. Tak zwane żółciowe zapalenie żołądka zazwyczaj objawia się silnym bólem w nadbrzuszu. Charakterystyczne są też wymioty treścią żółciową, które zazwyczaj nie przynoszą choremu żadnej ulgi.
Do tego należy dodać objawy, takie jak:
Większość objawów żółci w żołądku jest niecharakterystyczna – równie dobrze mogą one stanowić symptomy innych zaburzeń oraz schorzeń. Dla potwierdzenia podejrzeń występowania refluksu z dwunastnicy do żołądka i przełyku, należy się poddać badaniu gastroskopowemu, które pozwoli unaocznić żółć w górnych odcinkach układu trawiennego. Przeprowadzić powinno się także ocenę stężenia bilirubiny w żołądku.
Przyczyny żółci w żołądku
Refluks fizjologiczny jest zjawiskiem powszechnym i w sposób naturalny pojawia się u wielu osób w okresie międzytrawiennym. Zaobserwowano, że do cofania się żółci do żołądka najczęściej dochodzi pod koniec tzw. drugiej fazy wędrującego kompleksu mioelektrycznego, w związku ze wzrostem ciśnienia w dwunastnicy. W przypadku refluksu fizjologicznego, żołądek szybko jednak zostaje oczyszczony z żółci, dzięki czemu zjawisko to nie ma większych konsekwencji dla zdrowotności. Jeśli jednak mamy do czynienia z refluksem patologicznym, żółć w żołądku zostaje na dłużej, mogąc prowadzić do stanu zapalnego. Tak jak wspomnieliśmy wyżej, tego typu zaburzenie najczęściej jest efektem zabiegu operacyjnego na żołądku lub pęcherzyku żółciowym. Inne możliwe przyczyny żółci w żołądku, to między innymi:
- czynnościowa niewydolność odźwiernika, czyli wpustu łączącego żołądek z dwunastnicą, związana z paleniem papierosów, piciem alkoholu, złą dietą,
- niewydolność odźwiernika o podłożu chorobowym: cukrzyca, choroba wrzodowa, nowotwór.
Jak leczyć żółć w żołądku?
Żółć w żołądku jest dla medycyny zagadnieniem stosunkowo słabo rozpoznanym. Jak dotąd nie opracowano skutecznej i powszechnie uznanej metody leczenia refluksu dwunastniczo-żołądkowego. Leczenie farmakologiczne opiera się niekiedy na lekach prokinetycznych. Są to środki przyspieszające opróżnianie żołądka oraz jelit, a także powodujące zwiększone napięcie dolnego zwieracza przełyku. Często jednak wywołują one niepożądane działanie uboczne, między innymi w obrębie układu krążenia, a także układu nerwowego. Drugą grupą leków stosowanych na refluks z dwunastnicy, są środki wiążące kwasy żółciowe w żołądku. Ocena ich skuteczności jest jednak umiarkowana. Dodatkowo stosuje się rozmaite środki osłaniające i regenerujące błony śluzowe układu pokarmowego, a nawet leki przeciwdepresyjne z grupy inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny.
Dieta na żółć w żołądku
W świetle nie do końca zadowalających efektów leczenia farmakologicznego, kluczowa w przypadku zaobserwowania dużych ilości żółci w żołądku, staje się dieta. Jej podstawy, to:
- eliminacja potraw smażonych i pieczonych. Zakaz stosowania tłuszczy zwierzęcych. Ograniczenie spożycia węglowodanów, w tym przede wszystkim – cukrów prostych,
- nie palenie papierosów, istotne ograniczenie spożycia alkoholu,
- lekkostrawność, zbilansowanie i regularność. Osoby, o których stwierdzono obecność żółci w żołądku powinny pamiętać o tym, aby posiłki były niewielkie, za to regularne: 5 razy dziennie, nie rzadziej niż co 2-3 godziny.
Autor: Piotr Brzózka
Czytaj też:
- Wrzody żołądka - przyczyny, leczenie. Jak je rozpoznać?
- Badanie żołądka - USG, gastroskopia. Na czym polega?
- Co to jest niedokwasota żołądka? Objawy, leczenie, dieta
- Leki osłonowe na żołądek - tabletki i naturalna osłona
Źródła:
- Tomasz Wocial, Jak rozpoznawać i leczyć refluks żółci do żołądka i przełyku?, Gastroenterologia Kliniczna 2012, tom 4, nr 4, Via Medica
- Krzysztof Romański, Zarzucanie treści do żołądka i przełyku: problem u człowieka i zwierząt, Życie Weterynaryjne 2010, 85(2)